Την ενίσχυση των κινήτρων των αγροτών προκειμένου να αναπτύξουν εργαλεία διαχείρισης κινδύνου για την προστασία του εισοδήματός τους, στο πλαίσιο της ΚΑΠ μετά το 2020, εισηγήθηκε ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Η θέση του Οργανισμού, σύμφωνα με την οποία «τα βραχυπρόθεσμα προβλήματα εισοδήματος θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με εργαλεία διαχείρισης κινδύνου», συντάσσεται με τη γραμμή της πρότασης της γερμανικής κυβέρνησης πάνω στο ζήτημα.
Υπενθυμίζεται ότι το κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών (CDU), υπό την ηγεσία της καγκελαρίου της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, έχει διατυπώσει πολλάκις το αίτημα για βελτίωση των σημερινών εργαλείων διαχείρισης κρίσεων της αγοράς, με έντονο όμως το στοιχείο της συγχρηματοδότησης. Με αυτόν τον τρόπο, οι αγρότες θα μπορούν να αποταμιεύουν χρήματα στις καλές περιόδους, προκειμένου να τα επιστρατεύουν σε χρονιές κατά τις οποίες υφίστανται ζημίες. Φαίνεται ότι η γερμανική πρόταση τυγχάνει ιδιαίτερης απήχησης στις τάξεις του ΟΟΣΑ, όπως φάνηκε και από το περιεχόμενο της έκθεσης του Οργανισμού, με τίτλο «Αξιολόγηση των Αναθεωρήσεων Αγροτικής Πολιτικής στην ΕΕ: Η Κοινή Αγροτική Πολιτική 2014-2020», που κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες.
Η προτεινόμενη Αρχή της Συγχρηματοδότησης
Ένα σημαντικό στοιχείο της μέχρι τώρα πολιτικής της ΕΕ για την ενίσχυση του εισοδήματος είναι η συγκέντρωση πόρων στις Συνδεδεμένες Ενισχύσεις, οι οποίες όμως, κατά την άποψη του ΟΟΣΑ, αλλοιώνουν τον ανταγωνισμό. Για τον λόγο αυτόν, ο Οργανισμός προτείνει την αντικατάστασή τους με εργαλεία διαχείρισης κινδύνων. Σημαντικό στοιχείο της προηγούμενης αναθεώρησης της ΚΑΠ υπήρξε η εφαρμογή μιας τέτοιας εργαλειοθήκης στα πλαίσια του Δεύτερου Πυλώνα. Ασφαλιστικά και Αμοιβαία Ταμεία για ζημιές, ασθένειες ζώων και φυσικές καταστροφές, που κατά το παρελθόν μπορούσαν να ενταχθούν προαιρετικά στον Πρώτο Πυλώνα, τώρα δύνανται να ενταχθούν στον Δεύτερο, ενώ παράλληλα μπορεί να προστεθεί μία τρίτη επιλογή «σταθεροποίησης του εισοδήματος». Με βάση την επιλογή αυτή, ο ασφαλισμένος παραγωγός μπορεί να λάβει από ένα Ταμείο μέχρι το 70% της απώλειας εισοδήματος, όταν αυτή υπερβαίνει το 30% του μέσου όρου της τελευταίας τριετίας.
Όμως, τα παραπάνω εργαλεία διαχείρισης οικονομικών κινδύνων έχουν υποστεί περιορισμένη απορρόφηση από τα κράτη-μέλη, με μόνο 12 εξ αυτών να τα έχουν εντάξει στην ατζέντα τους κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020. Ως γνωστόν, η Ελλάδα δεν βρίσκεται ανάμεσά τους. Ο ΟΟΣΑ, ο οποίος προωθεί τη λήψη των συγκεκριμένων μέτρων από το σύνολο των κρατών-μελών της ΕΕ, αποδίδει αυτή την τάση στο γεγονός ότι οι εθνικές προτιμήσεις κλίνουν περισσότερο προς εναλλακτικές χρήσεις του προϋπολογισμού της ΚΑΠ, παρά προς τα μέτρα διαχείρισης κινδύνου. «Το μεγάλο μερίδιο των κονδυλίων της ΚΑΠ που πηγαίνει σε εγγυημένες πληρωμές ενδεχομένως μειώνει τα κίνητρα για την αξιοποίηση των διαθέσιμων επιλογών για τη χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων», αναφέρει η σχετική έκθεση.
Ο ΟΟΣΑ, λοιπόν, ζητά να προσανατολιστεί η ΚΑΠ στο να παρέχει στους αγρότες τις απαραίτητες γνώσεις και συμβουλευτικές υπηρεσίες για την αποτελεσματική χρήση των χρηματοδοτικών μέσων που τους έχουν διατεθεί, στο πλαίσιο των εργαλείων διαχείρισης του κινδύνου. Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνει ότι «πριν από τη θέσπιση νέων πολιτικών διαχείρισης κινδύνων στο πλαίσιο της ΚΑΠ, είναι σημαντικό να μη δοθούν στους παραγωγούς αντιφατικά μηνύματα», και προσθέτει ότι «οι γεωργικές αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται µε βάση την αγορά και να μην καθορίζονται από τις πολιτικές».
Γίνεται φανερό ότι εάν τα παραπάνω εφαρμόζονταν, θα μεταλλασσόταν ο πυρήνας της ΚΑΠ. Μέτρα του Πρώτου Πυλώνα, τα οποία στηρίζουν το αγροτικό εισόδημα και καλύπτονται πλήρως από τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό, θα μετατρέπονταν σε μέτρα που συγχρηματοδοτούνται σε τριμερή βάση από την ΕΕ – το κράτος-μέλος – τον αγρότη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις μικρότερες εκμεταλλεύσεις και τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες ή αυτές που πλήττονται από δημοσιονομικά προβλήματα.
