Πρόσβαση σε εναλλακτικές μεθόδους καταπολέμησης ζιζανίων στις καλλιέργειες έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν οι Έλληνες αγρότες, τη στιγμή που η νέα ΚΑΠ επιζητά τη μείωση των χημικών φυτοφαρμάκων και θέτει στο επίκεντρο την προστασία του περιβάλλοντος. Το ευρωπαϊκό έργο Oper8 συγκεντρώνει τις εναλλακτικές αυτές μεθόδους και τις καθιστά διαθέσιμες στους αγρότες μέσω ενός ψηφιακούς αποθετηρίου.
Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει αναλάβει τον συντονισμό του έργου, αλλά και την ανάπτυξη του ψηφιακού αποθετηρίου. Όπως αναφέρουν οι κ.κ. Όλγα Κριεζή (υπεύθυνη έργου) και Πέννυ Ζαφειράκη, «σκοπός του Oper8 είναι η δημιουργία ενός αυτοδύναμου θεματικού δικτύου πολλαπλών φορέων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο θα εστιάζει σε μη χημικές λύσεις καταπολέμησης ζιζανίων.
Αξιοποιώντας τη γνώση από οκτώ επιχειρησιακές ομάδες σε επτά χώρες, το έργο προωθεί τη συνεργασία, την ανταλλαγή γνώσεων και την καινοτομία. Απώτερος στόχος είναι η ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων του στα εθνικά Στρατηγικά Σχέδια της ΚΑΠ, συμβάλλοντας στη μετάβαση σε μια βιώσιμη γεωργία, ευθυγραμμισμένη με την ευρωπαϊκή στρατηγική της Πράσινης Συμφωνίας και τη στρατηγική “Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο”».
Οι αρνητικές επιπτώσεις των συνθετικών φυτοφαρμάκων στη γεωργία –ιδίως των ζιζανιοκτόνων–, στο περιβάλλον, στους φυσικούς πόρους και στην ανθρώπινη υγεία, παράλληλα με τη διστακτικότητα των αγροτών να υιοθετήσουν μη χημικές μεθόδους, λόγω της πολυπλοκότητας, του κόστους και του χρόνου που απαιτούν, είναι προβλήματα που αντιμετωπίζει το συγκεκριμένο έργο.
Όπως εξηγούν οι κ.κ. Κριεζή και Ζαφειράκη, το έργο αποσκοπεί στη λύση αυτών των ζητημάτων «με τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Θεματικού Δικτύου, δίνοντας πρόσβαση σε εναλλακτικές μεθόδους καταπολέμησης ζιζανίων και διαδίδοντας πληροφορίες για την εφαρμογή τους».
Οι μέθοδοι καταπολέμησης
Βασισμένο στις οκτώ επιχειρησιακές ομάδες των επτά ευρωπαϊκών χωρών που ασχολούνται με την εναλλακτική καταπολέμηση ζιζανίων, το έργο προωθεί και διαδίδει ένα σύνολο πληροφοριών για όλες τις διαθέσιμες μη χημικές μεθόδους ζιζανίων, παρέχοντας συγκεκριμένα στοιχεία και οφέλη για την εφαρμογή.
«Οι λύσεις αυτές διαχωρίζονται στις άμεσες και έμμεσες μεθόδους καταπολέμησης των ζιζανίων. Οι άμεσες αφορούν, μεταξύ άλλων, τη χρήση μηχανικών μέσων, όπως είναι τα παρελκόμενα ζιζανιοκτονίας με χρήση καμερών, οι ψεκασμοί ακριβείας και τα ψεκαστικά drones, ενώ οι έμμεσες αφορούν συγκαλλιέργειες, αμειψισπορά, ψευδοσπορά κ.ά.», αναφέρουν οι κ.κ. Κριεζή και Ζαφειράκη.
Αυτήν τη στιγμή, οι επιλεγμένες λύσεις καταπολέμησης ζιζανίων έχουν παρουσιαστεί σε επιδείξεις στους εμπλεκόμενους φορείς στο χωράφι σε πραγματικό χρόνο, σε διαδικτυακά σεμινάρια, καθώς και σε εθνικά και ευρωπαϊκά workshops.
Όπως εξηγούν οι κ.κ. Κριεζή και Ζαφειράκη, «για κάθε χώρα έχει επιλεχθεί ένας συγκεκριμένος αριθμός λύσεων καταπολέμησης ζιζανίων, με βάση τις ανάγκες της εκάστοτε αγοράς, και αυτές έχουν αξιολογηθεί από τους εμπλεκόμενους φορείς σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Στο προσεχές διάστημα, οι επιλεγμένες λύσεις αναμένεται να αξιολογηθούν με βάση το οικονομικό κόστος και τον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο, ώστε να πραγματοποιηθεί η τελική συλλογή των βέλτιστων πρακτικών εναλλακτικής καταπολέμησης ζιζανίων, που μπορούν να εφαρμοστούν ανά χώρα».
Όσον αφορά την Ελλάδα, οι ίδιες τονίζουν ότι «οι επιλεγμένες λύσεις καταπολέμησης ζιζανίων αφορούν τους αμπελώνες των περιοχών Νεμέας και Κιάτου», στους οποίους εφαρμόστηκαν οι ακόλουθες μέθοδοι: Συγκαλλιέργεια, hot foam και ψεκασμοί με drones.
Το ψηφιακό αποθετήριο
Το ψηφιακό αποθετήριο χαρακτηρίζεται ως το απόλυτο εγχειρίδιο για τον έλεγχο των ζιζανίων, καθώς «καλύπτει τις ποικίλες ανάγκες των ερευνητών, των αγροτών, των επαγγελματιών της γεωργίας και των ενδιαφερόμενων για την αποτελεσματική διαχείριση των ζιζανίων.
Στην πλατφόρμα αυτή θα συγκεντρωθούν τα αποτελέσματα των εμπλεκόμενων επιχειρησιακών ομάδων, μαζί με την υπάρχουσα ερευνητική και εμπορική γνώση, ώστε να δημιουργηθεί ο κατάλογος μη χημικών λύσεων ελέγχου ζιζανίων, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, αγροοικολογικών πρακτικών (π.χ. συγκαλλιέργεια) και καινοτόμων τεχνολογιών (π.χ. ρομποτική ζιζανιοκτονία)», προσθέτουν οι κ.κ. Κριεζή και Ζαφειράκη.
Έως τώρα, έχουν αναρτηθεί περισσότερες από 400 επιστημονικές δημοσιεύσεις σχετικά με τις εναλλακτικές μεθόδους αντιμετώπισης ζιζανίων. «Μέσω ενός διαδραστικού χάρτη, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να εξερευνήσει τον αριθμό των δημοσιεύσεων, των έργων και των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε κάθε χώρα και σε κάθε πυλώνα της ολοκληρωμένης μη χημικής διαχείρισης των ζιζανίων.
Στο προσεχές διάστημα, το ψηφιακό αποθετήριο θα εμπλουτιστεί περαιτέρω με συγκεκριμένες λύσεις εναλλακτικής καταπολέμησης ανά χώρα, όπως αυτές θα έχουν διαμορφωθεί με βάση τις ανάγκες της κάθε αγοράς», καταλήγουν οι ίδιες. Το ψηφιακό αποθετήριο είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: inventory.oper-8.eu/en.
