πολλές εταιρείες τροφίμων από Ευρώπη, Β. Αμερική και Ασία έχουν δώσει τα χέρια και σκοπεύουν σε βάθος δεκαετίας να εξαλείψουν τα αβγά κλωβοστοιχίας από τα ράφια των σούπερ μάρκετ αλλά και από τη χρήση τους ως πρώτη ύλη για διάφορα προϊόντα. Αυτό έχει ανησυχήσει στην αγορά του κλάδου, καθώς οι κτηνοτρόφοι δεν είναι βέβαιοι πως θα διαχειριστούν τις κότες αβγοπαραγωγής σε συνθήκες ελεύθερης βόσκησης. Επίσης, ο ίδιος ο όρος «ελευθέρας βοσκής» δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως και διαφέρει από χώρα σε χώρα, ανάλογα με τη νομοθεσία.
Η μεταφορά των κοτόπουλων αβγοπαραγωγής από την κλωβοστοιχία στην ελεύθερη βόσκηση είναι σίγουρα κοστοβόρα, χρονοβόρα και ενέχει ρίσκα που αρκετοί πτηνοτρόφοι αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν. Υπάρχουν όμως πέντε βασικά σημεία, στα οποία αν σταθεί κάποιος, η μετάβαση θα γίνει ομαλά και το όποιο επιβαρυμένο κόστος θα αποσβεστεί ταχύτατα.
Συστήματα ελεύθερης βόσκησης
Όταν μιλάμε σήμερα για κότες ελευθέρας βοσκής, κάποιοι ίσως φαντάζονται χωράφια με σπαρτά και μέσα κότες ελεύθερες να… τρέχουν. Η πραγματικότητα διαφέρει αρκετά. Πρόκειται για στεγασμένη εντατική εκτροφή και χωρίζεται σε τρία κυρίως συστήματα:
- Επιδαπέδια.
- Υπερυψωμένων ενοτήτων.
- Εμπλουτισμένων κλωβών.
Και στις τρεις περιπτώσεις διασφαλίζεται η ελεύθερη κίνηση των πτηνών, ενώ επίσης και στις τρεις οι κότες μπορούν να φωλιάσουν κατά το δοκούν. Η μόνη εξαίρεση είναι πως στην περίπτωση των επιδαπέδιων και των υπερυψωμένων συστημάτων, υπάρχει άμεση επαφή των πτηνών με τα περιττώματά τους, οπότε και επιβάλλεται ο χειροκίνητος καθαρισμός του πτηνοτροφείου. Οι υπερυψωμένες ενότητες μπορούν να φιλοξενήσουν σημαντικά μεγαλύτερο αριθμό πτηνών σε σχέση με τα άλλα δύο συστήματα, όμως είναι και το πιο απαιτητικό σύστημα από πλευράς ανθρώπινου δυναμικού.
Οδηγός επιβίωσης
Για την επιτυχία και των τριών συστημάτων, σημαντικό ρόλο παίζουν οι παρακάτω πέντε παράγοντες:
- Η υγεία και οι καλές συνθήκες διαβίωσης των πτηνών.
- Η διατροφική ασφάλεια και η ποιότητα των ζωοτροφών.
- Το περιβάλλον εκτός του πτηνοτροφείου.
- Η ασφάλεια και η υγιεινή των εργαζομένων.
- Οι προσιτές τιμές, τόσο αγοράς, όσο και πώλησης.
Μεγάλη έρευνα που διεξήχθη από τον αμερικανικό Συνασπισμό για τη Βιώσιμη Αβγοπαραγωγή (SCES) έδειξε πως τα κόστη λειτουργίας των συστημάτων ελευθέρας βοσκής ήταν μεγαλύτερα από τις «παραδοσιακές» κλωβοστοιχίες, όχι τόσο, όμως, όσο κάποιοι μπορεί να περιμένουν. Συγκεκριμένα, το σύστημα Εμπλουτισμένων Κλωβών απεδείχθη μόλις 4% πιο ακριβό από τις κλωβοιστοιχίες, ενώ την πρωτιά κατέκτησε το σύστημα Υπερυψωμένων Ενοτήτων, που ήταν κατά 23% ακριβότερο, σε όλα τα στάδια.
Από την άλλη πλευρά, ανησυχητικό είναι πως το ποσοστό θνησιμότητας στο σύστημα Υπερυψωμένων Ενοτήτων ήταν 2,5 φορές υψηλότερο από ό,τι στις κλωβοστοιχίες, γεγονός που αποδόθηκε στην άνιση κατανομή των τροφών ανάμεσα στις κότες, αλλά και στο γεγονός ότι αρκετές από αυτές τραυματίζονταν θανάσιμα στους μηχανισμούς του πτηνοτροφείου. Η έρευνα κατέδειξε πως σε αυτόν τον τομέα χρειάζεται περαιτέρω έρευνα σχετικά με τις συμπεριφορές των πτηνών αλλά και την ισοκατανομή των τροφών, ώστε να αποφεύγονται ασθένειες και άδικοι θάνατοι.
Ένας νέος τρόπος σκέψης
Το σίγουρο είναι πως το τελικό προϊόν ελευθέρας βοσκής υπερτερεί σε ποιότητα ενός αβγού κλωβοστοιχίας, και αυτό είναι κάτι που οι πτηνοτρόφοι πρέπει να εκμεταλλευτούν, ιδιαίτερα από τη στιγμή που, πλέον, οι απαιτήσεις των καταναλωτών έχουν μπει στην πρώτη γραμμή των πολιτικών από σύσσωμη την αλυσίδα Τροφίμων και Ποτών. Χρειάζεται ένας νέος τρόπος σκέψης από την παραγωγή μέχρι το ράφι του σούπερ μάρκετ, να υιοθετηθούν νέες στρατηγικές, να ληφθούν υπόψη νέοι παράγοντες υγείας και διατροφής, ώστε ο καταναλωτής να είναι ευχαριστημένος όχι μόνο με το τελικό προϊόν, αλλά και με τον τρόπο παραγωγής του, την ώρα που ο πτηνοτρόφος θα καρπώνεται την υπεραξία που οι νέες αυτές στρατηγικές θα δώσουν στην παραγωγή του.
