Ουκρανία: Η απελευθέρωση πώλησης γεωργικών γαιών ενισχύει τις μεγάλες εκμεταλλεύσεις

Η τακτική αυτή ωθεί εκτός κλάδου τους μικροκαλλιεργητές

Η προδιαγραφόμενη άρση της εικοσαετούς απαγόρευσης πώλησης γεωργικών εκτάσεων στην εύφορη Ουκρανία έγινε γεγονός αυτό το καλοκαίρι, σηματοδοτώντας το άνοιγμα της αγοράς γης στη χώρα.

Η συνθήκη αυτή δίνει για πρώτη φορά στους μικροκαλλιεργητές την ευκαιρία να μεταβιβάζουν τα αγροτεμάχιά τους σε αγοραστές (σ.σ. μέχρι πρότινος μπορούσαν μόνον να εκμισθώνουν τη γη τους σε αγροτικές επιχειρήσεις), ωστόσο πολλοί πιστεύουν ότι η νέα νομοθεσία για τη μεταρρύθμιση της γης θα γιγαντώσει τη διαφθορά στον ουκρανικό πρωτογενή τομέα, σηματοδοτώντας τον έλεγχό του από ισχυρά συμφέροντα.

Μεταξύ 1ης Ιουλίου και 10ης Αυγούστου, περισσότερες από 5.000 συμφωνίες έχουν συναφθεί και περισσότερα από 100.000 στρέμματα γης έχουν πωληθεί στο πλαίσιο της άρσης του μορατόριουμ όσον αφορά την πώληση γαιών. Η κυβέρνηση και τα διεθνή θεσμικά όργανα προωθούν τη μεταρρύθμιση της γης ως τον δρόμο προκειμένου να απελευθερωθεί το δυναμικό της ουκρανικής γης, καθιστώντας τον γεωργικό τομέα πιο ελκυστικό για τους διεθνείς επενδυτές.

Σύμφωνα με τον περιφερειακό διευθυντή της Παγκόσμιας Τράπεζας για την Ευρώπη, Δρ. Arup Banerji, η άρση της απαγόρευσης «θα επιτρέψει στην Ουκρανία να αξιοποιήσει τις οικονομικές της δυνατότητες και να βελτιώσει τις ζωές των Ουκρανών». Ωστόσο τη ρητορική αυτή δεν φαίνεται να ενστερνίζεται η ευρεία πλειοψηφία του ουκρανικού κοινού, που με ποσοστό μεγαλύτερο του 64% αντιτάχθηκε στη δημιουργία αγοράς γης, σύμφωνα με δημοσκόπηση που διεξήχθη τον Απρίλιο του 2021.

Η δυσπιστία των Ουκρανών δεν είναι αβάσιμη. Το βασικό επιχείρημα που προέβαλαν οι υποστηρικτές της μεταρρύθμισης της γης ήταν η αναμενόμενη θετική επίδραση στην οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με τη Διεθνή Εταιρεία Χρηματοδότησης (IFC), ένα χρηματοοικονομικό ινστιτούτο που αποτελεί μέλος της Παγκόσμιας Τράπεζας, η άρση του μορατόριουμ στις πωλήσεις γης θα προσθέσει περίπου 1-2% στον ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ της Ουκρανίας για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Ωστόσο, αυτή η αύξηση αναμένεται να προέλθει κυρίως από «την έξοδο παραγωγών με χαμηλότερη προστιθέμενη αξία και την επέκταση παραγωγών με υψηλότερη προστιθέμενη αξία, καθώς αυξάνεται η τιμή των γαιών». Πρακτικά, η Παγκόσμια Τράπεζα αναμένει ότι η νέα νομοθεσία θα ωθήσει τους φτωχότερους, μικρότερους αγρότες εκτός κλάδου και θα βοηθήσει στην ανάπτυξη των μεγαλύτερων εκμεταλλεύσεων.