Παγκόσμια Ημέρα Γάλακτος: Το γάλα μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση του υποσιτισμού και στην προστασία του περιβάλλοντος

Κάθε χρόνο, την 1η Ιουνίου, γιορτάζεται διεθνώς η Παγκόσμια Ημέρα Γάλακτος. Καθιερώθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων (FAO) του ΟΗΕ το 2001, με σκοπό να αναδείξει τον ζωτικό ρόλο του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων στα παγκόσμια διατροφικά συστήματα, που παρέχουν οικονομικά, διατροφικά και κοινωνικά οφέλη σε μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.

Όλες οι πλευρές και τα παράγωγα του γάλακτος γιορτάζονται την 1η Ιουνίου, συμπεριλαμβανομένων των πλεονεκτημάτων τους, όσον αφορά την υγεία και τη διατροφή, την προσιτή τιμή και την προσβασιμότητα, καθώς και το πάθος και τη δέσμευση του τομέα για τη σίτιση των κοινοτήτων μας. Το φετινό σλόγκαν της διεθνούς εκστρατείας είναι: «Ας γιορτάσουμε τη δύναμη των γαλακτοκομικών» («Let’s Celebrate the Power of Dairy»).

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση Γάλακτος (EDA), ο γαλακτοκομικός τομέας έχει δεσμευτεί να επιτύχει μια κλιματικά ουδέτερη Ευρωπαϊκή Ένωση έως το 2050, διασφαλίζοντας παράλληλα την επισιτιστική και διατροφική ασφάλεια εν μέσω γεωπολιτικών αβεβαιοτήτων και μιας κρίσης βιωσιμότητας. Ο στόχος αυτός υπογραμμίζει τη σημασία της αντιμετώπισης της βιωσιμότητας στις τρεις βασικές της διαστάσεις: Περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική.

Ο γαλακτοκομικός τομέας στοχεύει, επίσης, στην αντιμετώπιση και των τεσσάρων πυλώνων μιας υγιεινής και βιώσιμης διατροφής (υγεία, περιβάλλον, οικονομία, πολιτισμός), όπως αυτοί ορίζονται τόσο από τον FAO όσο και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Μια διατροφή δεν μπορεί να είναι βιώσιμη, εάν δεν ανταποκρίνεται στις διατροφικές ανάγκες όλων των ατόμων.

Ο κλιματικά ουδέτερος στόχος της ΕΕ θα συνεχίσει να δίνει τη δυνατότητα στον τομέα να αναπτύσσεται και να ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση για υγιεινά, βιώσιμα προϊόντα, υποστηρίζοντας τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των αγροτικών κοινοτήτων της Ευρώπης. Για την επίτευξη του στόχου, η EDA θα επιδιώξει πρωτοβουλίες που θα δημιουργήσουν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τον γαλακτοκομικό τομέα σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης, θα διευκολύνουν την πράσινη μετάβαση σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού και σε επίπεδο καταναλωτών στην παροχή θρεπτικών γαλακτοκομικών προϊόντων.

Δράσεις για την κτηνοτροφία

Ο ευρωπαϊκός γαλακτοκομικός τομέας προσπαθεί σταθερά να ενισχύσει τη μοναδική κυκλικότητα και τη βιωσιμότητά του. Καθώς κινούμαστε προς μια κλιματικά ουδέτερη ΕΕ, ο γαλακτοκομικός τομέας θα επικεντρωθεί στην προώθηση μεθόδων μείωσης του διοξειδίου του άνθρακα και αποδοτικότητας των πόρων, για να ενισχύσει τη δέσμευσή του για βιώσιμη κτηνοτροφία. Η κτηνοτροφία και τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι εγγενώς συνδεδεμένα στον κύκλο της παραγωγής, ενώ έχουν μακρά ιστορία στο πλαίσιο μιας κυκλικής οικονομίας.

Επιπλέον, οι αγελάδες εκτρέφονται σε γη που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για φυτική παραγωγή, πράγμα που σημαίνει ότι συμβάλλουν στη διατήρηση ενός τοπίου που διαφορετικά θα ήταν αναποτελεσματικό ή αχρησιμοποίητο για την παραγωγή τροφίμων.

Ένα σημαντικό ποσοστό της συνολικής πρόσληψης πρωτεϊνών από τις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής στην ΕΕ προέρχεται από τις χονδροειδείς ζωοτροφές, οι οποίες καλλιεργούνται εξ ολοκλήρου σε γη, που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άλλες καλλιέργειες.

Ακόμη, οι γαλακτοπαραγωγές αγελάδες έχουν τη μοναδική ικανότητα να καταναλώνουν το μη βρώσιμο για τον άνθρωπο απόθεμα τροφής και να το μετατρέπουν σε πρωτεΐνη υψηλότερης αξίας για ανθρώπινη κατανάλωση. Αυτό αποτελεί βασικό παράγοντα όσον αφορά την περιβαλλοντική και οικονομική βιωσιμότητα, καθώς και την κυκλικότητα και την αποτελεσματική χρήση των πόρων, με τις εξής μεθόδους:

• Χρήση αποβλήτων (κοπριάς) για την παραγωγή βιοαερίου (μεθάνιο).
• Επαναχρησιμοποίηση νερού.
• Χρήση του υποπροϊόντος της τυροκομίας, του τυρόγαλου, για την παραγωγή υψηλής θρεπτικής αξίας ζωικής πρωτεΐνης (whey).
• Αξιοποίηση βοσκότοπων για την εκτροφή των ζώων.
• Λίπανση της γης από την κοπριά.

Δέσμευση για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η EDA τονίζει ότι ο γαλακτοκομικός τομέας της ΕΕ είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς στον κόσμο, όσον αφορά τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, αλλά προσθέτει: «Δεσμευόμαστε να μειώσουμε περαιτέρω το αποτύπωμα άνθρακα των δραστηριοτήτων μας.

Στο πλαίσιο αυτό, ένα βασικό στοιχείο είναι η γεωργία άνθρακα. Η γη αποθήκευσης άνθρακα, όπως οι βοσκότοποι γαλακτοπαραγωγής, είναι ζωτικής σημασίας για τη μετάβαση προς μια ΕΕ ουδέτερη ως προς τον άνθρακα έως το 2050, και η συνεισφορά αυτή από την πλευρά των κτηνοτρόφων θα πρέπει να αναγνωριστεί και να δοθούν κίνητρα.

Οποιαδήποτε πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση του γεωργοκτηνοτροφικού τομέα θα είχε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή αγροδιατροφική βιομηχανία».