Μετά από μία πενταετία αδράνειας στο επενδυτικό τοπίο του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, το Yπομέτρο 4.2 «Στήριξη για επενδύσεις στη μεταποίηση, εμπορία ή και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης προσέλκυσε μεγάλο αριθμό δυνητικών δικαιούχων. Πιο συγκεκριμένα, η δημόσια δαπάνη ανέρχεται σε 120 εκατ. ευρώ, ενώ ο αιτούμενος προϋπολογισμός ανά αίτηση στήριξης ανέρχεται από 600.000 ευρώ έως 5.000.000 ευρώ με ένταση ενίσχυσης από 40%-50% έως και 75%, ανάλογα με την περιφέρεια που υποβάλλεται κάθε αίτηση στήριξης.
Το σύνολο των υποβληθεισών αιτήσεων που κατατέθηκαν πανελλαδικά ανέρχεται σε 617, με συνολικό αιτούμενο προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 630 εκατ., αποτέλεσμα το οποίο εν μέρει διαμορφώθηκε και από τις συνεχείς παρατάσεις που δόθηκαν κατά τη διάρκεια εκπόνησης των επιχειρηματικών σχεδίων, με καταληκτική ημερομηνία υποβολής τις 5 Φεβρουαρίου 2018. Η αξιολόγηση των αιτήσεων αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του επόμενου εξαμήνου. Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι η διαδικασία αξιολόγησης και κυρίως το πώς θα μπορέσουν να καλυφτούν οι αιτούμενες επενδυτικές δαπάνες, δεδομένου ότι ο διαθέσιμος προϋπολογισμός του μέτρου καλύπτει λιγότερο από το 50% των αιτούμενων κονδυλίων.
LEADER CLLD
Εντός του πρώτου τριμήνου του 2018 αναμένεται να προκηρυχθεί το Leader – Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων CLLD για τις ιδιωτικές επενδύσεις που αποσκοπούν στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη και βιώσιμη ανταγωνιστικότητα του αγροτικού χώρου με βασικό όχημα την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροδιατροφικού συστήματος και την ανάδειξη του πολυλειτουργικού χαρακτήρα των αγροτικών περιοχών.
Οι παρεμβάσεις ιδιωτικού χαρακτήρα με επιχειρηματικό χαρακτήρα συμβάλλουν στην ανάπτυξη του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα της τοπικής οικονομίας και ενισχύουν την κοινωνική συνοχή στις αγροτικές περιοχές. Το CLLD/LEADER αποτελεί πρόγραμμα σχεδιασμού και υλοποίησης αναπτυξιακών στρατηγικών, βασισμένο στην προσέγγιση LEADER που, από την πρώτη προγραμματική περίοδο (1991-1993) έως και σήμερα, στοχεύει στην περιφερειακή ανάπτυξη. Σκοπός του προγράμματος είναι οι επενδύσεις να συμβάλουν με θετικό πρόσημο στην αναβάθμιση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής αναβάθμισης των τοπικών κοινωνιών.
Οι Ομάδες Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) σε συνεργασία με τις περιφέρειες αναμένεται να προκηρύξουν τις δράσεις του εγκεκριμένου τους Τοπικού Αναπτυξιακού Προγράμματος. Για την Ελλάδα, έχουν εγκριθεί συνολικά 50 Τοπικά Αναπτυξιακά Προγράμματα με χρηματοδοτική ενίσχυση με ποσό 350 εκατ. ευρώ από πόρους του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020. Οι κλάδοι που θα ενισχύονται θα επισημαίνονται από τις ανάγκες κάθε περιοχής. Οι επενδύσεις θα αφορούν έργα με προϋπολογισμό έως 600.000 ευρώ με εξαίρεση έργα ύδρευσης και αποχέτευσης, των οποίων ο προϋπολογισμός μπορεί να ανέλθει έως τα 2 εκατ. ευρώ. Προτεραιότητα θα δίνεται ανά περιοχή παρέμβασης σε τομείς με χαρακτηριστικά παραδείγματα, όπως η αλυσίδα του διατροφικού τομέα, το τουριστικό προϊόν, η μεταποιητική δραστηριότητα και η ενδυνάμωση της τοπικής οικονομίας (υπηρεσίες αναψυχής).
Δικαιούχοι δύναται να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα, υφιστάμενες ή υπό ίδρυση επιχειρήσεις, νομικά πρόσωπα που έχουν συστήσει την ΟΤΔ, καθώς και εργαζόμενοι σε ΔΕΚΟ ή στο Δημόσιο κατόπιν σχετικής άδειας.
Δικαιούχοι δεν μπορεί να είναι: οι εξωχώριες – υπεράκτιες εταιρείες, στελέχη φορέων της ΟΤΔ.
Κάποια ενδεικτικά παραδείγματα κριτηρίων επιλογής αποτελούν η ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας μέσα από τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, η προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, η χρήση καινοτόμων εργαλείων, η δημιουργία συνεργειών και επιχειρηματικών δικτύων (cluster) και η περιβαλλοντική διαχείριση με υιοθέτηση ορθών πρακτικών και προτύπων, αναδεικνύοντας την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Επιλέξιμες δαπάνες, στο πλαίσιο των επενδυτικών προτάσεων για όλες τις κατηγορίες υποδράσεων, εκτός των υποδράσεων 19.2.1.1 και 19.2.1.2 και σύμφωνα με το χρησιμοποιούμενο κάθε φορά καθεστώς κρατικών ενισχύσεων, καθώς και τις προϋποθέσεις αυτού, δύναται να είναι οι εξής:
- Η αγορά, η κατασκευή ή η βελτίωση ακινήτου.
- Η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου.
- Η αγορά, η μεταφορά και η εγκατάσταση εξοπλισμού, καθώς και ο εξοπλισμός εργαστηρίων.
- Ο εξοπλισμός παραγωγής ενέργειας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, εξοικονόμησης ύδατος και επεξεργασίας αποβλήτων.
- Αγορά καινούργιων οχημάτων.
- Απόκτηση πιστοποιητικών διασφάλισης ποιότητας.
- Δαπάνες εξοπλισμού επιχείρησης.
- Δαπάνες συστημάτων ασφάλειας εγκαταστάσεων, συστημάτων πυροσβεστικής προστασίας εγκαταστάσεων.
- Γενικές δαπάνες συνδεόμενες με τις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό της μονάδας.
- Δαπάνες, όπως η απόκτηση ή ανάπτυξη λογισμικού και η απόκτηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, αδειών.
- Δαπάνες προβολής.
- Δαπάνες σύνδεσης με Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας (ΟΚΩ).
- Ασφαλιστήριο συμβόλαιο κατά παντός κινδύνου.
- Αμοιβές προσωπικού.
Μη επιλέξιμες δαπάνες στο πλαίσιο των επενδυτικών προτάσεων για όλες τις κατηγορίες υποδράσεων είναι οι εξής:
- Μίσθωση κτηριακών εγκαταστάσεων παλαιών ή καινούργιων.
- Έργα απλής συντήρησης κτηριακών εγκαταστάσεων.
- Προσωρινά έργα μη αμέσως συνδεόμενα με την εκτέλεση της πράξης (π.χ. προσωρινό υπόστεγο για τη φύλαξη υλικών κ.λπ.).
- Εργασίες πράσινου (δενδροφυτεύσεις, γκαζόν κ.λπ.), καθώς και έργα διακόσμησης.
- Έργα οδοποιίας εκτός των ορίων του οικοπέδου/γηπέδου εγκατάστασης της μονάδας.
- Πάσης φύσεως έξοδα, εισφορές, φόροι, τέλη, δημοσιονομικές επιβαρύνσεις κ.ά.
- Εξοπλισμός αναψυχής (όπως εξοπλισμός αναπαραγωγής ήχου και εικόνας κ.λπ.).
- Δαπάνες συμβάσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης.
- Τα μεταχειρισμένα οχήματα και ο μεταχειρισμένος εξοπλισμός.
- Οι δαπάνες για απλή αντικατάσταση μηχανολογικού εξοπλισμού.
- Επενδυτικές δαπάνες των υποβαλλόμενων αιτήσεων στήριξης από άλλο επενδυτικό πρόγραμμα.
- Παραγωγικές δαπάνες ή δαπάνες εξοπλισμού, με σκοπό τη συμμόρφωση με τα υποχρεωτικά ενωσιακά πρότυπα.
- Αιτούμενες δαπάνες, η υλοποίηση των οποίων δεν εγκρίθηκε κατά την έγκριση της αίτησης στήριξης.
- Υπερβάσεις εγκεκριμένου κόστους.
- Δαπάνες αποξήλωσης και καθαίρεσης γενικότερα.
- Αμοιβές προσωπικού για τη λειτουργία της επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένων των επιβαρύνσεων της κοινωνικής ασφάλισης.
- Δαπάνες αναλώσιμων υλικών.
Παίρνουν μπρος οι αγροτικές επενδύσεις
Έχει καταστεί σαφές ότι τα μέτρα του ΠΑΑ είναι χρηματοδοτικά εργαλεία που αφορούν την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και όχι την κάλυψη του κόστους των λειτουργικών παγίων. Οι χρηματοδοτήσεις είναι βιώσιμες όταν μεγεθύνουν και προωθούν σε μεγαλύτερη εμβέλεια μία επιχείρηση. Επομένως, για να ανταποκριθούν οι δυνητικοί δικαιούχοι στους βασικούς άξονες των προαναφερόμενων μέτρων, θα πρέπει να γνωρίζουν εκ των προτέρων τους όρους επιλεξιμότητας και τα κριτήρια επιλογής, καθώς και τις δεσμεύσεις τις οποίες υποχρεούνται να τηρούν μακροπρόθεσμα.
Τα επενδυτικά προγράμματα του ΠΑΑ 2014-2020 συμβάλλουν έμπρακτα στον αγροτικό τομέα μετά από πολλά χρόνια απραξίας στον τομέα της επιχειρηματικότητας που υφίσταται μεγάλη ανάγκη να εκσυγχρονιστεί και να αναπτυχτεί περαιτέρω ο παραγωγικός και εμπορικός τομέας στην Ελλάδα. Η στήριξη της ανταγωνιστικότητας του επιχειρείν και της εξωστρέφειας των νέων επενδύσεων θα επιφέρει σημαντικές επιχειρηματικές συνέργειες, δημιουργώντας βιώσιμες και πολυλειτουργικές αγροτικές περιοχές.
της Αρχοντής Συγγιρίδου, γεωπόνου
