Στον σημαντικό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει ο Σύνδεσμος Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων και Επιχειρήσεων (ΣΑΣΟΕΕ) αναφέρεται, σε συνέντευξή του στην «ΥΧ», ο Βασίλης Παρόλας, Γενικός Διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Θεσπρωτίας, Αντιπρόεδρος της Cogeca και μέλος του ΣΑΣΟΕΕ. Όντας ένας εκ των κορυφαίων στελεχών του χώρου που εξαρχής αντιλήφθηκε την ανάγκη ανανέωσης, ώστε να συντελεστεί η πολυπόθητη αναγέννηση του αγροτικού – συνεταιριστικού κλάδου, ο κ. Παρόλας τονίζει, μεταξύ άλλων, πως ο νέος φορέας καλείται να πρωτοστατήσει στην αναπτυξιακή πορεία του τόπου. Να συντονίσει, να εκπαιδεύσει, να οργανώσει, να εκπροσωπήσει τον αγροτικό κόσμο της χώρας.
Κύριε Παρόλα, ο αγροτικός κλάδος αλλάζει. Μαζί με αυτόν και ο ρόλος που πρέπει να διαδραματίσουν οι συνεταιρισμοί. Ποιες είναι οι σημαντικότερες αλλαγές και ποιος ο ρόλος που θα πρέπει να παίξουν στο μέλλον;
Τα πάντα στη ζωή μας αλλάζουν συνεχώς. Νέες τεχνολογίες επηρεάζουν τον τρόπο παραγωγής, τις επικοινωνίες, την εργασία μας. Νέες αγορές ανοίγονται, παγκοσμιοποιούνται. Καταναλωτικές συνήθειες αλλάζουν. Νέες οικονομικές δραστηριότητες αναδύονται, ενώ ορισμένες παλαιές εξαφανίζονται. Και μέσα στις σημερινές δύσκολες οικονομικές συνθήκες που ζούμε, το συνεταιριστικό κίνημα είτε αλλάζει, παρεμβαίνει δυναμικά, διεκδικεί και αναπτύσσεται, είτε απαξιώνεται και εξαφανίζεται.
Το θεσμικό και λειτουργικό πλαίσιο των συνεταιρισμών έπρεπε να είχε αλλάξει εδώ και 20 χρόνια. Με ευθύνες πολιτικές, πρώτα απ’ όλα, αλλά και συνεταιριστικές, δεν το έκανε. Κατασυκοφαντήθηκε και απαξιώθηκε. Δεν χάθηκε όμως, γιατί η συνεταιριστική ιδέα είναι ανάγκη επιβίωσης. Μέσα σε μια πολύπλοκη πραγματικότητα. Ιδιαίτερα στις δικές μας δύσκολες συνθήκες, με τους πολύ μικρούς κλήρους και τις μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
Ο συνεταιρισμός αποτελεί τον πιο σημαντικό κρίκο της κοινωνικής οικονομίας γιατί ενώνει δυνάμεις, δημιουργεί μεγέθη και συνέργειες, δημιουργεί συνθήκες βιωσιμότητας στις μικρές και μεσαίες αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Προ πάντων όμως δημιουργεί υπό προϋποθέσεις, συνθήκες δυναμικής αναπτυξιακής προοπτικής, αύξησης της ανταγωνιστικότητας μέσω μείωσης του κόστους παραγωγής, αύξησης της προστιθέμενης αξίας στον παραγωγό και δημιουργίας συνθηκών εξωστρέφειας και ανάπτυξης.
Πού βρισκόμαστε σήμερα;
Σήμερα βρισκόμαστε ακριβώς στο στάδιο της αναδιοργάνωσης του συνεταιριστικού κινήματος. Δημιουργήσαμε έναν νέο φορέα, τον Σύνδεσμο Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων και Επιχειρήσεων με βασικούς στόχους:
- Την ανασυγκρότηση των συνεταιρισμών, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις και τις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής. Ενίσχυση της δομής και οργάνωσής τους. Ενίσχυση της επιχειρηματικής τους διάστασης. Ισχυρή παρουσία κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας.
- Συντονισμένη παρέμβαση για μείωση του κόστους παραγωγής (κόστος εισροών) και αύξηση της προστιθέμενης αξίας μέσω αύξησης του βαθμού τυποποίησης και δημιουργίας branded προϊόντων.
- Εκπαίδευση και ενημέρωση των αιρετών και των συνεταιρισμένων παραγωγών.
- Συντονισμός για ευρεία συμμετοχή στο νέο πρόγραμμα ΠΑΑ (2014-2020).
- Αποκατάσταση και εμπέδωση της εμπιστοσύνης στον Συνεταιριστικό Θεσμό.
- Ανάπτυξη συνεργειών μέσω ευρύτερων συμμαχιών του αγροδιατροφικού και τουριστικού κλάδου.
- Αξιοποίηση των επιχειρηματικών εργαλείων (εξειδικευμένες υπηρεσίες, παρακολούθηση της αγοράς, έρευνα και καινοτομία, χρηματοοικονομικά εργαλεία, επικοινωνία).
- Εισαγωγή της τεχνολογικής καινοτομίας στην διαδικασία της οργάνωσης της παραγωγής και λειτουργίας των συνεταιρισμών και οργανώσεων παραγωγών, εξασφαλίζοντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αλλά και σημαντικά οφέλη για τους αγρότες και την κοινωνία γενικότερα.
Ποια είναι τα σημεία εκείνα που θα κρίνουν την αποτελεσματικότητα του νέου φορέα;
Η αποτελεσματικότητα του νέου φορέα εξαρτάται πρώτα απ’ όλα από τη συμμετοχή και την εμπιστοσύνη που θα του προσδώσουν οι συνεταιρισμοί και οι οργανώσεις παραγωγών που τον περιβάλλουν.
Για να ενισχύει, όμως, ο φορέας την εμπιστοσύνη και την συμμετοχή, πρέπει να οργανώσει την λειτουργία του με:
- Περιφερειακή διάρθρωσή του:Η περιφερειακή διάρθρωση εξασφαλίζει σε επίπεδο περιφέρειας άριστες συνέργειες για τους συνεταιρισμούς που ανήκουν σ΄αυτή. Καλύπτονται δημιουργικά υφιστάμενες αδυναμίες. Είναι δυνατή η δημιουργία καλαθιού της ίδιας περιφέρειας και επομένως είναι δυνατή η χρήση κοινών δικτύων διανομής, με αύξηση της αποτελεσματικότητας από πλευράς πωλήσεων αλλά και από πλευράς μείωσης κόστους Μάρκετινγκ και Πωλήσεων. Είναι εφικτή η δημιουργία κλαδικών οργανώσεων μέσω κοινοπρακτικών σχημάτων, επιτυγχάνοντας το μέγιστο του ποσοστού αξιοποίησης προγραμμάτων της ΕΕ και του ΠΑΑ, με δεδομένο πλέον ότι σημαντικό ποσοστό εγκρίσεων συμμετοχών σε προγράμματα περνούν μέσω της περιφερειακής διάρθρωσης της τοπικής αυτοδιοίκησης.
- Προϊοντική (κλαδική) κατεύθυνση: Είναι απαραίτητη η δυνατότητα δημιουργίας εθνικών στρατηγικών σε στρατηγικούς κλάδους προϊόντων (ελιά & ελαιόλαδο, γαλακτοκομικά, κρασί, οπωροκηπευτικά κ.λπ.) για να πετύχουμε τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην υλοποίηση της αναπτυξιακής πολιτικής αλλά και της προστασίας εθνικών σημάτων (π.χ. φέτα). Ο Σύνδεσμος καλείται να παίξει σημαντικό ρόλο στην «πίεση» προς κάθε κατεύθυνση, για τη δημιουργία αυτών των εθνικών στρατηγικών.
Απαιτείται υψηλού επιπέδου συνεργασία με την COPA – COGECA και ευρωπαϊκών διαστάσεων δράσεις
Στο παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο της αγροτικής οικονομίας, πόσο σημαντικές θα είναι οι συνεργασίες και ο συντονισμός του νέου φορέα σε διεθνές επίπεδο;
Τα προβλήματα στις αγορές αγροτικών προϊόντων στην Ελλάδα δεν έχουν να κάνουν μόνο με το ψηλό κόστος παραγωγής που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες αγρότες, ούτε μόνο με τον χαμηλό βαθμό ανάπτυξης της συνεργατικότητας στη χώρα μας. Σχετίζονται σε σημαντικό βαθμό με τα προβλήματα των αγορών αγροτικών προϊόντων της ΕΕ-28. Σχετίζονται με τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σχετίζονται με τις προωθούμενες συμφωνίες ΤΤΙΡ (ΗΠΑ), με Νότιο Αφρική, με Ν. Ζηλανδία, με τρίτες χώρες κ.λπ.
Επομένως, η δραστηριότητα του νέου φορέα θα πρέπει να έχει και ευρωπαϊκές διαστάσεις. Απαιτείται υψηλού επιπέδου συνεργασία με την COPA – COGECA, στα πλαίσια της προστασίας των επιχειρηματικών συμφερόντων των ευρωπαϊκών Αγροτικών Συνεταιρισμών και των Ευρωπαίων αγροτών. Βασικοί στόχοι στρατηγικού προσανατολισμού είναι:
- Βελτίωση της πολιτικής της ΕΕ, που επιδρά στους συνεταιρισμούς και έχει σχέση με:
- Τη βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, οικονομική περιβαλλοντολογική και κοινωνική.
- Την βιο-οικονομία, που είναι πολλά υποσχόμενη έννοια και υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης.
- Την έρευνα και καινοτομία, που είναι ζωτικής σημασίας για τους αγρότες και τους συνεταιρισμούς, επενδύοντας στο μέλλον.
- Την προώθηση δικαιοσύνης στις εμπορικές σχέσεις, για εξασφάλιση πιο ισορροπημένης διατροφικής αλισίδας.
- Τη διαχείριση κινδύνων εμπορίας αγροτικών προϊόντων (διακυμάνσεις τιμών και δυσκολίες αγορών).
- Την προώθηση εμπορικών συμφωνιών που είναι ζωτικής σημασίας για τους αγρότες και τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς, σε μια κατεύθυνση ισορροπημένη, βασισμένη σε κανόνες-πλαίσιο στις σχέσεις διεθνούς εμπορίου.
- Συνεργασία με ευρωπαϊκούς συνεταιρισμούς ούτως ώστε οι καλύτερες επιτυχημένες πρακτικές (best proven practices) να επικοινωνηθούν, με στόχο να αναδειχθούν θέματα που αφορούν τους συνεταιρισμούς σχετικά με τη στρατηγική, οργάνωση και λειτουργία.
- Είναι σημαντική η συνεργασία για την καλύτερη λειτουργία των εσωτερικών αγορών και τη δημιουργία ίσων επιχειρηματικών ευκαιριών για τους αγρότες της ΕΕ. Υπάρχουν σήμερα διαφορές μεταξύ των 28 κρατών σε σχέση με την παρουσία των συνεταιρισμών στις αγορές. Οι αγρότες αντιμετωπίζουν διαφορετικές προκλήσεις ακόμη και μέσα στην ίδια εσωτερική αγορά. Όλοι οι συνεταιρισμοί είναι σημαντικοί (μικροί και μεγάλοι) και απαιτείται συνεργασία για την επικοινωνία προς τους θεσμούς της θετικής συνεισφοράς των συνεταιρισμών στην οικονομική ανάπτυξη.
Ποιος θα πρέπει να είναι ο ρόλος του νέου φορέα σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση; Πως θα επέλθει η πολυπόθητη ισορροπία στα θέματα των ευρωπαϊκών αγορών αγροτικών προϊόντων; Υπάρχει πεδίο δράσης;
Στην ΕΕ επικρατεί πολλές φορές ο κανόνας του συσχετισμού δύναμης μεταξύ των κρατών-μελών και οι σχετικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε σχέση με τα αγροτικά ζητήματα, λαμβάνουν υπ΄ όψιν τον κανόνα αυτό. Για παράδειγμα, θα αναφερθώ στην αγορά των γαλακτοκομικών, που αντιμετωπίζει με το ρωσικό εμπάργκο σημαντικό πρόβλημα διάθεσης των προϊόντων. Στην αγορά λοιπόν αυτή, μετά την κατάργηση των ποσοστώσεων, επικρατεί ο νόμος του δυνατού. Οι μεγάλες ποσότητες γάλακτος που παράγονται σε βόρειες χώρες έγιναν μεγαλύτερες. Επωφελούμενες, δε, της κατάργησης της ονομασίας προέλευσης και προκύψαντος του προβλήματος του ρωσικού εμπάργκο, προωθούν το γάλα σε συμπυκνωμένη μορφή ή σκόνη στις χώρες του Νότου, σε πολύ χαμηλές τιμές, διαλύοντας την υπάρχουσα κτηνοτροφία και παραγωγή γάλακτος.
Η Ενιαία Αγορά όμως δεν συνεπάγεται διάλυση των μικρότερων παραγωγών σε όφελος των μεγαλύτερων. Σχετική συζήτηση για την επαναφορά της ονομασίας προέλευσης ως υποχρεωτικής συνάντησε αντίσταση. Κρίνεται, λοιπόν, αναγκαίο ο νέος φορέας να πρωτοστατήσει στην προσπάθεια εξεύρεσης ισορροπίας και δικαιοσύνης μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση στα θέματα των ευρωπαϊκών αγορών αγροτικών προϊόντων.
Μια τέτοια προσπάθεια ξεκινά τον ερχόμενο Σεπτέμβρη στη Ρώμη, όπου θα διεξαχθεί η πρώτη συνάντηση των Αγροτικών Συνεταιρισμών και αγροτών των χωρών της Ν. Ευρώπης και που όλοι ελπίζουμε να αποτελέσει την αρχή ετήσιων συναντήσεων, όπου θα υπάρξει συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων για τα συγκεκριμένα προβλήματα που σχετίζονται με τον αγροτικό τομέα των Νοτίων Χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στη συνάντηση έχουν κληθεί συνεταιριστικές οργανώσεις από Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία, Μάλτα, Κύπρο και Ελλάδα.
Κόστος παραγωγής, νέες τεχνολογίες και εκπαίδευση αποτελούν προτεραιότητες του ΣΑΣΟΕ
Μια διαρκής συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών συνεταιριστικών οργανώσεις του Νότου θα βοηθούσε περεταίρω ώστε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα προς όφελος και των Ελλήνων αγροτών και κτηνοτρόφων;
Σαν σημείο εκκίνησης είναι η εκτίμησή μας, ότι τα συμφέροντα των χωρών του Νότου και των υψηλής ποιότητας αγροτικών προϊόντων θα μπορούσαν καλύτερα να αντιπροσωπευθούν σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως, ένας μόνιμος συντονισμός κρίνεται πολύ χρήσιμος. Αυτή η πρώτη συνάντηση θα εξετάσει τον τρόπο βελτίωσης της συνεργασίας, ακόμη και σε συγκεκριμένους τομείς δράσης, για τους οποίους είναι δυνατό, αν χρειαστεί, να οργανωθούν και άλλες συναντήσεις.
Πιστεύω τέτοιου είδους συναντήσεις και πρωτοβουλίες προάγουν τα συμφέροντα του αγροτικού κόσμου της χώρας μας:
- Βοηθούν τον ορθό προσανατολισμό της αγροτικής μας παραγωγής, μέσω συζητήσεων για το μέλλον της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).
- Βρίσκουν συμμάχους σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα αγροτικής παραγωγής και ανάπτυξης. Βοηθούν την προώθηση των ελληνικών συμφερόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα την Οικονομική Εξωτερική Πολιτική.
- Επιτρέπουν επίβλεψη της αγροδιατροφικής αλυσίδας και εξέταση των αποτελεσματικότερων εργαλείων σταθεροποίησης της αγοράς σε ένα αποσταθεροποιημένο περιβάλλον.
- Εντοπίζουν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, σε μια περιοχή της Ευρώπης όπου ο συντονισμός και οι συμμαχίες μπορούν να παράγουν τις υψηλότερες δυνατές συνέργειες και το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Εν κατακλείδι, ποιος είναι ο ρόλος που καλείται να παίξει ο νέος φορέας στην απαιτητική σημερινή εποχή, τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων;
Ο νέος φορέας, λοιπόν, ο Σύνδεσμος Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων και Επιχειρήσεων, καλείται να παίξει τον σημαντικότερο ρόλο για την αναπτυξιακή πορεία του τόπου. Να συντονίσει. Να εκπαιδεύσει, να οργανώσει, να εκπροσωπήσει τον αγροτικό κόσμο της χώρας. Να προάγει την επιχειρηματική κατεύθυνση και τη συνεργασία των συνεταιριστικών φορέων, στην προοπτική της ουσιαστικής παρέμβασης στο κόστος παραγωγής, της εισαγωγής της τεχνολογίας στην παραγωγική διαδικασία, της έρευνας και της καινοτομίας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της εξωστρέφειας. Επίσης, να συνεργασθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο με όλους εκείνους τους φορείς που μπορούν να προάγουν τα συμφέροντα του αγροτικού τομέα της χώρας μας. Με λίγα λόγια, καλείται να παίξει τον ρόλο του αναπτυξιακού μοχλού της αγροτικής μας οικονομίας.
Συνέντευξη στον Χρήστο Διαμαντόπουλο
