Παρουσιάστηκε το πακέτο απλούστευσης της ΚΑΠ – Κατ’ αποκοπή 50.000 ευρώ σε μικρούς καλλιεργητές

Για την απλοποίηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των αγροτών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα ένα ευρύ πακέτο μέτρων που στοχεύει στη μείωση της γραφειοκρατίας, στον έλεγχο, στην υλοποίηση, στην αντίδραση σε κρίσεις και στις επενδυτικές ανάγκες του αγροτικού τομέα. Οι αλλαγές θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν έως και 1,58 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για τους αγρότες και 210 εκατομμύρια ευρώ για τις εθνικές διοικήσεις, καθιστώντας τις πληρωμές, ορισμένες απαιτήσεις και τα εργαλεία κρίσης πιο ευέλικτα και ευκολότερα στη διαχείριση. Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας απλοποίησης, ευθυγραμμισμένης με την «Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας» της ΕΕ, και στηρίζει την ανταγωνιστικότητα, την ανθεκτικότητα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό του αγροτικού τομέα, καθώς και νέους και βιολογικούς αγρότες ειδικά.

Οι αγρότες σε όλη την ΕΕ υπόκεινται σε βαριές διοικητικές υποχρεώσεις που συχνά δεν αντανακλούν τις πραγματικές συνθήκες στο πεδίο. Αυτός ο κανονιστικός φόρτος απαιτεί χρόνο, προκαλεί κόστος για αγρότες και διοικήσεις και οδηγεί σε χαμηλότερη αποδοχή των υποχρεώσεων, αποθαρρύνοντας παράλληλα τις επενδύσεις.

Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, η Επιτροπή προτείνει στοχευμένες λύσεις μέσω ενός συνόλου συγκεκριμένων νομοθετικών αλλαγών, βασισμένων σε επιχειρησιακή εμπειρία και εκτενή ανατροφοδότηση από εμπλεκόμενους φορείς και κράτη μέλη.

Απλοποιημένο καθεστώς πληρωμών για μικρούς αγρότες

Για να καταστεί πιο ελκυστικό, το ανώτατο όριο της ετήσιας κατ’ αποκοπή ενίσχυσης για μικρούς αγρότες αυξάνεται από 1.250 ευρώ σε 2.500 ευρώ. Σκοπός αυτών των πληρωμών είναι η προώθηση μιας πιο ισόρροπης κατανομής στήριξης, η ενίσχυση της ζωτικότητας των αγροτικών περιοχών όπου οι μικρές εκμεταλλεύσεις διαδραματίζουν κρίσιμο οικονομικό ρόλο, και η μείωση της γραφειοκρατίας για αγρότες και διοικήσεις. Οι μικροί αγρότες θα εξαιρούνται από ορισμένους περιβαλλοντικούς κανόνες («αιρεσιμότητα») ενώ ενδέχεται να επωφεληθούν από οικολογικά σχήματα (eco-schemes).

Απλοποιημένες περιβαλλοντικές απαιτήσεις και έλεγχοι

Το πακέτο απλοποίησης στοχεύει στην καλύτερη προσαρμογή των απαιτήσεων στις διαφορετικές γεωργικές πρακτικές και τοπικές συνθήκες, ενώ μειώνει την επικάλυψη με εθνικούς κανόνες.

Για παράδειγμα, οι πιστοποιημένες βιολογικές εκμεταλλεύσεις θα θεωρούνται αυτόματα ότι πληρούν ορισμένες περιβαλλοντικές απαιτήσεις της ΕΕ για χρηματοδότηση.

Για πιο απαιτητικές απαιτήσεις, οι αγρότες μπορεί να επωφεληθούν από κίνητρα προστασίας τύρφης και υγροτόπων (κατά GAEC 2), εξασφαλίζοντας παράλληλα δίκαιη αποζημίωση για συμμόρφωση με εθνικούς κανόνες που υπερβαίνουν τα πρότυπα της ΕΕ.

Για τη μείωση της γραφειοκρατίας στους ελέγχους, θα χρησιμοποιηθούν δορυφορικές και τεχνολογικές λύσεις, ενώ θα ισχύει ο νέος κανόνας: μόνο ένας επιτόπιος έλεγχος ανά έτος και εκμετάλλευση.

Ενισχυμένη διαχείριση κρίσεων και απλούστερες διαδικασίες για τις διοικήσεις

Οι αγρότες της ΕΕ που πλήττονται από φυσικές καταστροφές ή ζωονόσους θα υποστηρίζονται καλύτερα μέσω νέων πληρωμών κρίσης στα Στρατηγικά Σχέδια της ΚΑΠ και πιο ευέλικτων εργαλείων διαχείρισης κινδύνου.

Τα κράτη μέλη θα έχουν μεγαλύτερη ευελιξία στην προσαρμογή των Στρατηγικών τους Σχεδίων, απαιτώντας έγκριση από την Επιτροπή μόνο για στρατηγικές τροποποιήσεις. Αυτό θα επιτρέψει την ταχύτερη υλοποίηση αλλαγών προς όφελος των αγροτών.

Ενισχυμένη ανταγωνιστικότητα και ψηφιοποίηση

Οι μικροί αγρότες θα έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση μέσω ενός νέου απλού χρηματοδοτικού εργαλείου που παρέχει έως και 50.000 ευρώ κατ’ αποκοπή ενίσχυση για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των εκμεταλλεύσεών τους.

Οι εθνικές διοικήσεις θα ενθαρρύνονται να αναπτύξουν διαλειτουργικά ψηφιακά συστήματα. Με βάση την αρχή «αναφορά μία φορά, χρήση πολλές φορές», οι αγρότες θα καταχωρούν τα δεδομένα τους μόνο μία φορά, εξοικονομώντας χρόνο, μειώνοντας κόστος και βελτιώνοντας τη διαχείριση των εκμεταλλεύσεων.

Επόμενα βήματα

Η νομοθετική πρόταση θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για υιοθέτηση.

Επιπλέον των αλλαγών στους κύριους κανόνες της ΚΑΠ, η Επιτροπή θα προτείνει αργότερα μέσα στο έτος και περαιτέρω μέτρα απλοποίησης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων εκτός γεωργίας, για τη μείωση του διοικητικού φόρτου και τη διευκόλυνση της εφαρμογής των νέων ευελιξιών του «omnibus απλοποίησης». Αυτά τα βήματα περιγράφονται σε σχετικό οδικό χάρτη.

Ιστορικό

Στην τρέχουσα θητεία της, η Επιτροπή αντιμετωπίζει ως προτεραιότητα τους επαναλαμβανόμενους, περιττούς ή δυσανάλογους κανόνες που επιβαρύνουν υπερβολικά τις επιχειρήσεις και αναστέλλουν την ανάπτυξη. Στόχος είναι μια άνευ προηγουμένου προσπάθεια απλοποίησης: τουλάχιστον 25% μείωση στη γραφειοκρατία και 35% για τις ΜΜΕ μέχρι το τέλος της θητείας, χωρίς να υπονομεύονται οι στόχοι πολιτικής.

Στον αγροτικό τομέα, αυτό σημαίνει ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και μείωση του διοικητικού φόρτου, λαμβάνοντας υπόψη τη διαφορετικότητα των αγροτών στην ΕΕ.

Το σημερινό πακέτο για την αγροτική πολιτική βασίζεται στα μέτρα απλοποίησης που έχουν ήδη εισαχθεί το 2024 και εντάσσεται σε μια ευρύτερη διαδικασία που θα συνεχιστεί μέσα στο 2025, με διατομεακή νομοθετική πρωτοβουλία απλοποίησης και για άλλες πολιτικές που επηρεάζουν αγρότες, επιχειρήσεις αγροδιατροφής και διοικήσεις.

Το πακέτο απλοποίησης αποτελεί βασική δέσμευση από το Όραμα για τη Γεωργία και τα Τρόφιμα, που παρουσιάστηκε από την Επιτροπή τον Φεβρουάριο του 2025.