Τ η στιγμή που οι τριγμοί στη βρετανική κυβέρνηση συνεχίζονται μετά την παραίτηση -και- του υπουργού Αγροτικών Θεμάτων, Τζορτζ Γιουστίς, η αβεβαιότητα αναφορικά με την έκβαση των διαπραγματεύσεων για το Brexit εντείνεται εντός και εκτός των συνόρων. Λίγες μόνο εβδομάδες απομένουν μέχρι την προκαθορισμένη ημερομηνία αποχώρησης της Μ. Βρετανίας από την ΕΕ, ωστόσο όλα τα σενάρια παραμένουν στο τραπέζι, χωρίς να αποκλείεται ακόμα και η αναβολή της βρετανικής «εξόδου» μετά τις 29 Μαρτίου.
Η Τερέζα Μέι και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεχίζουν την επαναδιαπραγμάτευση της Συμφωνίας Αποχώρησης (την οποία το βρετανικό κοινοβούλιο είχε απορρίψει πανηγυρικά τον Ιανουάριο), με την ελπίδα να βρεθεί επιτέλους η χρυσή τομή. Εφόσον αυτό δεν συμβεί, και ταυτόχρονα δεν υπάρξει διακανονισμός για την καθυστέρηση της εξόδου, τότε μοιραία θα επέλθει το «σκληρό» Brexit. Φυσικά, το σενάριο αυτό είναι το πλέον απευκταίο για τον βρετανικό, αλλά και τον ευρωπαϊκό αγροτικό κόσμο, με τις οργανώσεις αγροτών και λοιπούς φορείς της αγροδιατροφής να κρούουν επανειλημμένα τον κώδωνα του κινδύνου.
Ήδη αισθητές οι πρώτες συνέπειες για τους Βρετανούς
Οι πρώτες συνέπειες της γενικότερης αβεβαιότητας έχουν γίνει ήδη αισθητές στο εμπόριο αγροδιατροφικών προϊόντων της Μ. Βρετανίας, καθώς οι επιχειρήσεις δεν γνωρίζουν τι δασμοί ή τεχνικοί κανονισμοί θα ισχύουν, τελικά, για τα φορτία που αποστέλλονται τώρα από και προς το Ηνωμένο Βασίλειο. «Είναι σοκαριστικό και εντελώς ανεύθυνο να υπάρχει τόση αβεβαιότητα σε τέτοιο προχωρημένο στάδιο. Είναι μια κατάσταση που επηρεάζει τις αγροτικές επιχειρήσεις αυτήν τη στιγμή που μιλάμε», τονίζει ο Tom Bradshaw, ηγετικό στέλεχος της Ένωσης Αγροτών της Μεγάλης Βρετανίας (NFU).
Προετοιμάζεται για το χειρότερο σενάριο η Ιρλανδία
Οι αρνητικές επιπτώσεις μιας βρετανικής εξόδου «χωρίς συμφωνία» θα είναι έντονες στην ΕΕ, και κυρίως στην Ιρλανδία, η οποία σήμερα εξάγει περίπου το 40% των αγροδιατροφικών προϊόντων της στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Καθώς η εκπνοή της προθεσμίας της 29ης Μαρτίου πλησιάζει, εμείς επιταχύνουμε τις προετοιμασίες μας για ένα σενάριο “χωρίς συμφωνία”, εξασφαλίζοντας ότι ισχύουν βασικά προστατευτικά μέτρα», τονίζει χαρακτηριστικά ο υπουργός Γεωργίας της Ιρλανδίας, Michael Creed, τη στιγμή που και στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξάνεται η ζήτηση σε αποθηκευτικό χώρο από επιχειρήσεις που είναι σε θέση να αποθηκεύουν αγαθά εν αναμονή της αποδιοργάνωσης των αγορών μετά το Brexit.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι ο αντίκτυπος ενός «σκληρού» Brexit είναι συγκρίσιμος σε μέγεθος με αυτόν του ρωσικού εμπάργκο που επιβλήθηκε στις χώρες της ΕΕ το 2014. Για αυτόν τον λόγο, έχει ήδη καταρτίσει μέτρα έκτακτης ανάγκης που προβλέπουν μαζικές πληρωμές για τη διάσωση των Ιρλανδών αγροτών, και πιθανώς εκείνων του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Δανίας.
Οι αγροδιατροφικές επιχειρήσεις της Ιταλίας καλούνται να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα
Το Brexit επιφυλάσσει σοβαρές συνέπειες για τις ευρωπαϊκές αγροδιατροφικές επιχειρήσεις. Όπως σημειώνει η οργάνωση FoodDrinkEurope (FDE), η οποία εκπροσωπεί την ευρωπαϊκή βιομηχανία τροφίμων και ποτών, μια «σκληρή» έξοδος θα μπορούσε να μειώσει τις ιταλικές εξαγωγές ζυμαρικών στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά 59%, τις εξαγωγές βελγικής σοκολάτας κατά 31%, τις γερμανικές εξαγωγές ψωμιού κατά 34% και τα ιρλανδικά και γαλλικά τυριά κατά 89%…
Από τη μεριά τους, οι επιχειρήσεις της Νότιας Ευρώπης που εξάγουν στη Μεγάλη Βρετανία κάνουν ολοένα και πιο δυσοίωνες προβλέψεις. Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα ορατό στην Ιταλία, όπου το «τσουνάμι» Brexit έχει φτάσει μέχρι τις σικελικές ακτές. Όπως εξηγεί ο αμπελουργός και οινολόγος Gianfranco Maltese, η εταιρεία του –Maltese Company– έχει ήδη βάλει τέλος στη συνεργασία της με τον αγγλικό εισαγωγέα της, ωστόσο η κατάσταση έκτοτε έχει επιδεινωθεί. «Πλέον, προβλέπουμε ότι τα τέλη θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο, με δασμούς περίπου 20%. Οι μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι σε θέση να χειριστούν αυτή την αύξηση, αλλά θα συμβούλευα τις μικρές επιχειρήσεις να μη βασίζονται πια στη συγκεκριμένη αγορά», τονίζει ο Ιταλός παραγωγός, ο οποίος είναι εκπρόσωπος της βιομηχανίας οίνου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Νέων Αγροτών (CEJA).
Στη Μ. Βρετανία υπάρχει μεγάλη ζήτηση για τα ιταλικά και τα σικελικά αγροδιατροφικά προϊόντα, κυρίως λόγω της ισχυρής ιταλικής παρουσίας εκεί, αλλά και της αναγνώρισης του «Made in Italy». Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Maltese, «οι [επερχόμενοι] δασμοί πρόκειται να αυξήσουν τα έξοδα των εξαγωγών. Στον αμπελοοινικό τομέα, αυτά κυμαίνονται μεταξύ 1,70 και 1,90 ευρώ ανά φιάλη, γεγονός που εξωθεί τους παραγωγούς στη μείωση των τιμών χονδρικής και άρα σε μικρότερα κέρδη, μπροστά στον κίνδυνο να είναι λιγότερο ανταγωνιστικοί στην αγορά».
«Τώρα με το Brexit, θα πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί», τονίζει ο διευθυντής πωλήσεων και μάρκετινγκ της εταιρείας ζυμαρικών Poiatti, Roberto Guarino, συμπληρώνοντας: «Θα δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στην τεχνική τεκμηρίωση, προκειμένου να αποφύγουμε τυχόν παρεμπόδιση των εξαγωγών».
Οι Ισπανοί αναζητούν εναλλακτικές αγορές για τον μετριασμό των επιπτώσεων
Σε μια προσπάθεια να μειώσει τον οικονομικό αντίκτυπο ενός «σκληρού» Brexit, ο ισπανικός αγροδιατροφικός τομέας λαμβάνει και αυτός προληπτικά μέτρα. Οι ισπανικές επιχειρήσεις αξιολογούν εναλλακτικές θαλάσσιες και αεροπορικές διαδρομές για τη μεταφορά των αγροδιατροφικών προϊόντων τους προς το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ παράλληλα αναζητούν νέες αγορές για να αντισταθμίσουν την πιθανή πτώση των εξαγωγών.
Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του ισπανικού υπουργείου Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων, το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ο πέμπτος μεγαλύτερος προορισμός των ισπανικών εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων για το 2017, με πωλήσεις ύψους 3,9 εκατ. ευρώ (σχεδόν 11% επί του συνόλου). Ο πλέον ευάλωτος κλάδος για τους Ισπανούς είναι αυτός των κηπευτικών, όπου η Μ. Βρετανία συνιστά την τρίτη πιο σημαντική εξαγωγική αγορά, με έσοδα ύψους 1,8 εκατ. ευρώ.
