Αποκαλυπτικά είναι τα στατιστικά στοιχεία της Eurostat, που αφορούν το κόστος των εισροών στην ελληνική και ευρωπαϊκή αγροτική πρωτογενή παραγωγή. Σύµφωνα µε αυτά, η ενέργεια αποτελεί το 23,8% του συνολικού κόστους των εισροών για τον Έλληνα γεωργό και κτηνοτρόφο. Μαζί µε τις ζωοτροφές, που αποτελούν το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών, καλύπτουν αθροιστικά το 60% του συνολικού κόστους των γεωργικών εισροών.
Χαρακτηριστικό της εικόνας που παρουσιάζει η χώρα µας, ως ένα από τα κράτη-µέλη της ΕΕ µε τη µεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας, είναι πως την τελευταία δεκαετία το σύνολο του κόστους των εισροών για τον Έλληνα αγρότη έφτασε συνολικά τα 5,037 δισ. ευρώ (σ.σ. το 2017) από 4,860 δισ. ευρώ το 2007, µε τα 969 εκατ. ευρώ να δαπανώνται σε υγρά καύσιµα γεωργικών µηχανηµάτων και λιπαντικά.
Η ενέργεια, όµως, αποτελεί µια… πολυδιάστατη γεωργική εισροή, καθώς οι αγρότες, ανάλογα µε τις δραστηριότητές τους, πέρα από καύσιµα κίνησης και λιπαντικά, χρησιµοποιούν διαφορετικές πηγές ενέργειας, όπως ηλεκτρικό, φυσικό αέριο, στερεά καύσιµα, καθώς και ανανεώσιµες πηγές (ΑΠΕ).
Η κατανάλωση ενέργειας ανά κατηγορία
Σε σχέση µε την ελληνική πραγµατικότητα, τα στοιχεία συνηγορούν στο γεγονός ότι οι αυξηµένες τιµές στα πετρελαϊκά προϊόντα έχουν καταφέρει να δηµιουργήσουν –στο θέµα της ενέργειας στον πρωτογενή τοµέα– έναν «µονόδροµο», που οδηγεί στην αύξηση του κόστους παραγωγής. Μάλιστα, δεδοµένων των πολλών προβληµάτων –που σχετίζονται µε τις τρέχουσες οικονοµικές συγκυρίες–, όπως οι αυξηµένες τιµές στο πετρέλαιο, η Ελλάδα διαφοροποιείται σε µεγάλο βαθµό σε σχέση µε τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η υπόλοιπη Ευρώπη.
Σύµφωνα µε στοιχεία της Eurostat, το 78% της ενέργειας που καταναλώνουν οι Έλληνες αγρότες είναι τα υγρά καύσιµα και τα λιπαντικά, µε την ηλεκτρική, καθώς και τις ΑΠΕ, να έχουν αντίστοιχα µερίδιο του 10% καθεµιά και τα στερεά καύσιµα να αντιστοιχούν στο 2% περίπου επί του συνόλου. Επιπλέον, η κατηγορία «καύσιµα κίνησης – λιπαντικά», εκτός της ποσοστιαίας συµµετοχής της στην ενέργεια που καταναλώνεται στον πρωτογενή τοµέα, αποτελεί και το µεγαλύτερο κόστος στις δαπάνες εισροών των Ελλήνων αγροτών, καθώς από 785 εκατ. ευρώ, που ήταν το 2007, έφτασε τα 969 εκατ. ευρώ το 2016, αύξηση δηλαδή 184 εκατ. ευρώ.
Οξύµωρο, ωστόσο, είναι το γεγονός πως η Ελλάδα παρουσιάζει µία δραµατική πτώση στην κατανάλωση πετρελαίου τα τελευταία χρόνια, η οποία εκτιµήθηκε περίπου στους 256.000 τόνους για το 2014, από τους 1.115.000 τόνους το 2004. Η άλλοτε 6η χώρα της ΕΕ σε κατανάλωση πετρελαίου στην αγροτική παραγωγή βρίσκεται πια στη 16η θέση, γεγονός που απορρέει από την οικονοµική κρίση και κυρίως από τις δυσανάλογα αυξηµένες τιµές των καυσίµων σε σύγκριση µε την υπόλοιπη ΕΕ.
Με απλά λόγια, οι Έλληνες αγρότες πληρώνουν περισσότερο για πετρέλαιο κίνησης και λιπαντικά, ενώ καταναλώνουν σηµαντικά µικρότερες ποσότητες από ό,τι στο παρελθόν. Το γεγονός αυτό καταγράφεται και από την άνοδο του δείκτη τιµών των εισροών για την ενέργεια και τα λιπαντικά στη γεωργία και στην κτηνοτροφία, όπου σύµφωνα µε στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, από το 77,9 (έτος βάσης: 2010=100,0) που ήταν το 2007 «σκαρφάλωσε» στο 106,8 (έτος βάσης: 2010=100,0) ήδη για το πρώτο οκτάµηνο του 2017.
Ηλεκτρική ενέργεια και ΕΦΚ
Πέρα, όµως, από το πετρέλαιο –σύµφωνα µε τα στοιχεία της Eurostat– αύξηση στις δαπάνες της ενέργειας σηµειώνεται και στην ηλεκτρική, σε ποσοστό της τάξεως του 28,5%. Ειδικότερα, το 2007, οι Έλληνες αγρότες δαπανούσαν σε ηλεκτρική ενέργεια 118 εκατ. ευρώ, ενώ το 2015 η αντίστοιχη δαπάνη άγγιξε τα 165 εκατ. ευρώ. Τα επιπλέον 47 εκατ. ευρώ κόστους στην ηλεκτρική ενέργεια φαίνεται πως είναι απόρροια της αυξανόµενης τιµής του ηλεκτρικού ρεύµατος, που την περίοδο 2010-2014 σχεδόν διπλασιάστηκε από τα 4,43 στα 8,04 ευρώ/100kwh.
Σε όλη αυτή την κακή κατάσταση έρχονται να προστεθούν και τα προβλήµατα µε την επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) Αγροτικού Πετρελαίου, που ουσιαστικά καταργήθηκε (ακόµα οι αγρότες περιµένουν την πληρωµή του 2015). Να σηµειωθεί ότι και πριν από το 2015, οι δικαιούχοι του ΕΦΚ έβλεπαν χρόνο µε τον χρόνο να τους επιστρέφονται όλο και λιγότερα χρήµατα, µε αποτέλεσµα το άλλοτε σηµαντικό βοήθηµα για την κάλυψη µέρους των εισροών τους να εξανεµίζεται.
Σύγκριση µε την Ευρώπη
Όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, από τα 241 δισ. ευρώ του συνολικού κόστους εισροών της ΕΕ των 28, το ποσό που δαπανάται για την ενέργεια είναι το 1/10 αυτού, δηλαδή το 25 δισ. ευρώ, όταν για την Ελλάδα το ποσοστό αντιστοιχεί στο 1/5, δηλαδή από το συνολικό κόστος των εισροών που ανέρχεται στα 5 δισ. ευρώ το 1 δισ. ευρώ δαπανάται για την ενέργεια. Ο ιδιαίτερα ενεργοβόρος χαρακτήρας της ελληνικής γεωργίας αποτελεί ακόµα µία δοµική αδυναµία της.
