Έ ντονη είναι η κριτική που έχει ασκηθεί κατά καιρούς στο σύστημα των άμεσων ενισχύσεων της ΚΑΠ, υπό το σκεπτικό ότι «επιβραβεύει» τους μεγάλους γαιοκτήμονες παρέχοντάς τους τις υψηλότερες πληρωμές. Προ των πυλών της κρίσιμης ψηφοφορίας στην Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την αναθεώρηση της πολιτικής, ο προβληματισμός αυτός μετουσιώνεται σε ένα κοινό αίτημα με εκφραστές σημαίνοντες ευρωπαϊκούς αγροπεριβαλλοντικούς φορείς: Ζητούν από τους ευρωβουλευτές να υποστηρίξουν τη θέσπιση του προτεινόμενου «ανώτατου ορίου» άμεσων πληρωμών (το λεγόμενο «capping»), περιορίζοντας τους πόρους που μπορούν να λαμβάνουν οι μεγάλες αγροτικές εκμεταλλεύσεις και εξασφαλίζοντας την ανακατανομή σε μικρότερους παραγωγούς.
Ο λόγος για τις μη κυβερνητικές οργανώσεις Nyeleni Europe, Urgenci, FIAN International, Via Campesina και Friends of the Earth, οι οποίες παρουσιάζουν τη δημοσίευσή τους ως τη θέση ενός πανευρωπαϊκού συνασπισμού γεωργών, κτηνοτρόφων, αλιέων, περιβαλλοντικών οργανώσεων και οργανώσεων προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Σημείο αναφοράς, η «ανησυχητική», όπως περιγράφεται, κατάσταση που επικρατεί στις αγροτικές περιοχές και στο σύστημα τροφίμων της ΕΕ.
Χρόνια τάση συρρίκνωσης των μικρότερων εκμεταλλεύσεωνΟι αγροπεριβαλλοντικές οργανώσεις επισημαίνουν ότι ο αριθμός των ευρωπαϊκών αγροτικών εκμεταλλεύσεων με έκταση μικρότερη των 500 στρεμμάτων έχει μειωθεί κατά 29,4% τα τελευταία δέκα χρόνια, ενώ καταγγέλλουν ότι ένας αυξανόμενος αριθμός εποχικών και συχνά μεταναστών εργαζομένων υποφέρει από υποβαθμισμένες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης. Επιπλέον, σημειώνουν ότι η ρύπανση του περιβάλλοντος που συνδέεται με τις αγροχημικές ουσίες εξακολουθεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, καθώς τα χημικά κατάλοιπα βρίσκονται στα τρόφιμα και η απορροή νιτρικών και φωσφόρου μολύνει το νερό και τα εδάφη, ενώ τα υψηλά επίπεδα χρήσης αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία οδηγούν σε μικροβιακή αντοχή.  Ο συνασπισμός ισχυρίζεται, επίσης, ότι η ΚΑΠ έχει καταστήσει την ΕΕ «ιδιαίτερα εξαρτημένη από τις φθηνές εισαγωγές από περιοχές με πολύ χαμηλότερα περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα». |
Παρότρυνση στους ευρωβουλευτές για το «capping»
Ως προς την αναθεώρηση της ΚΑΠ και το επίμαχο «capping», η Genevieve Savigny, εκπροσωπώντας το διεθνές αγροτικό κίνημα Via Campesina, υποστήριξε ότι η ΕΕ θα πρέπει να παρέχει στους βιώσιμους μικρομεσαίους παραγωγούς την ενδεδειγμένη πολιτική, οικονομική και κοινωνική στήριξη που έχουν ανάγκη. «Σήμερα, λιγότερο από το 2% των δικαιούχων της ΚΑΠ, λαμβάνει το 30% του συνολικού προϋπολογισμού των άμεσων πληρωμών, κάτι που πρέπει να αλλάξει», επεσήμανε η Savigny, εξηγώντας ότι «αυτό προϋποθέτει δίκαιες τιμές, καθορίζοντας ανώτατο όριο για τις άμεσες πληρωμές και ανακατανομή της βοήθειας». Σε αυτόν τον στόχο, μπορεί πράγματι να συντελέσει ο μηχανισμός επιβολής ανώτατου ορίου στις ενισχύσεις των μεγάλων εκμεταλλεύσεων, δεδομένου ότι οι εξοικονομούμενοι πόροι προβλέπεται ότι θα ανακατανέμονται στους μικρομεσαίους αγρότες.
Διαβάστε ακόμη: Όλα τα νέα για τη νέα ΚΑΠ
Υπενθυμίζεται ότι αρκετοί ευρωβουλευτές έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση το κατά πόσο ο μηχανισμός επιβολής ανώτατου ορίου στις ενισχύσεις θα πρέπει να έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα για τα κράτη-μέλη. Όμως, και η μεγάλη πλειοψηφία των υπουργών Γεωργίας των κρατών-μελών έχει ταχθεί υπέρ της προαιρετικής εφαρμογής του μέτρου.
Μέσα σε μια τέτοια συγκυρία, η «διακήρυξη» του συνασπισμού των πέντε οργανώσεων έχει στρατηγικό ρόλο, προτρέποντας την Επιτροπή Γεωργίας του Ευρωκοινοβουλίου να ψηφίσει υπέρ της μείωσης των άμεσων ενισχύσεων που λαμβάνουν οι μεγάλες εκμεταλλεύσεις και της μεγιστοποίησης της ανακατανομής των άμεσων ενισχύσεων προς όφελος των μικρών και των μεσαίων γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Αυτή, όπως τονίζουν, είναι «μια κίνηση που θα στείλει ένα αδιάσειστο μήνυμα ότι η συγκέντρωση των γαιών και η επεκτατικότητα δεν είναι ο δρόμος προς τα εμπρός».
