«Φωτιά» έχουν πάρει τις τελευταίες ημέρες τα κομπιουτεράκια στην Πλατεία Βάθη, με την ηγεσία του ΥΠΑΑΤ να αναζητά τρόπους προκειμένου να αυξήσει τον προϋπολογισμό που θα ανακουφίσει τους αγρότες, εξαιτίας της κρίσης που έχει προκαλέσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Από τη Δευτέρα, 28 Μαρτίου, οπότε συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου και την επομένη στο υπουργικό συμβούλιο, ο υπουργός ΑΑΤ, Γ. Γεωργαντάς, επιχειρεί να καλλιεργήσει ένα θετικό κλίμα ενόψει των εξαγγελιών για την στήριξη του πρωτογενούς τομέα.
Τα σενάρια για το πακέτο στήριξης γράφονται, σβήνονται και ξαναγράφονται, καθώς οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου έχουν επιφορτιστεί να σχεδιάσουν όλες τις δυνατές εναλλακτικές στήριξης, ακόμα και με την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Η μεγαλύτερη πρόκληση αφορά την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους των εισροών, αφού οι παραγωγοί αδυνατούν πλέον να πληρώσουν την αγορά ζωοτροφών, λιπασμάτων κ.λπ.
Λιπάσματα
Από το αποθεματικό κρίσης, το οποίο ανέρχεται για την Ελλάδα σε 26.298.105 ευρώ, αξιοποιώντας παράλληλα τη δυνατότητα που δίνει η Κομισιόν για εθνική συγχρηματοδότηση έως 200%, το ΥΠΑΑΤ προτίθεται να στηρίξει τους παραγωγούς «κυρίως για λιπάσματα», όπως χαρακτηριστικά είπε στην «ΥΧ» ανώτατη πηγή του υπουργείου. Συνολικά, το ποσό θα ανέλθει στα 79 εκατ. ευρώ περίπου. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κανονισμό, τα κράτη-μέλη πρέπει να καταβάλουν την πρόσθετη στήριξη το αργότερο έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
Πώς όμως θα διανεμηθούν τα χρήματα αυτά; Προς το παρόν, εξετάζεται η δυνατότητα αξιοποίησης του Δικτύου Γεωργικής Λογιστικής Πληροφόρησης (RICA), που αφορά την ετήσια δειγματοληψία λογιστικών δεδομένων εισροών-εκροών από γεωργικές εκμεταλλεύσεις της ΕΕ. Το ΥΠΑΑΤ στοχεύει να ακολουθήσει μία συγκεκριμένη μεθοδολογία υπολογισμού των αναγκών λίπανσης ανά είδος καλλιέργειας και στη συνέχεια, μέσω του ΟΣΔΕ, να υπολογιστεί η στήριξη με βάση τον αριθμό στρεμμάτων του κάθε δικαιούχου.
Βέβαια, από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι η παραπάνω στήριξη φαίνεται πως θα απευθύνεται μόνο σε κατ’ επάγγελμα αγρότες.
Ζωοτροφές
Προς τους τελευταίους, δηλαδή τους κατ’ επάγγελμα αγρότες, εξετάζεται να δοθεί και η επιδότηση για τις ζωοτροφές. Ο ίδιος ο υπουργός έχει αναφέρει ότι το ποσό ενίσχυσης των παραγωγών για τις ζωοτροφές θα ανέλθει σε περίπου 40 εκατ. ευρώ.
Αν και αρχικά το πρόγραμμα επιδότησης θα στηριζόταν στο 7% του τζίρου των εκμεταλλεύσεων για 3 μήνες, στη συνέχεια το ποσοστό κατέβηκε στο 4% του τζίρου αλλά για 6 μήνες, και τώρα το ΥΠΑΑΤ φαίνεται να καταλήγει στο 2% του τζίρου για όλο το έτος 2021. Το πρόγραμμα θα εξειδικευτεί τις επόμενες ημέρες, αν και το ΥΠΑΑΤ πιέζει το υπουργείο Οικονομικών να ανοίξει τη στρόφιγγα, ώστε το συνολικό ποσό να αυξηθεί σε 65 με 70 εκατ. ευρώ.
Η διαπραγμάτευση, όπως μαθαίνουμε, δεν έχει ολοκληρωθεί, ενώ δεν έχει αποσαφηνιστεί πώς ακριβώς θα δοθεί αυτή η επιδότηση στους δικαιούχους παραγωγούς. Πάντως, στέλεχος της αγοράς των αγροτικών εφοδίων, σχολιάζοντας στην «ΥΧ» τη φήμη περί αξιοποίησης της Κάρτας του Αγρότη προς αυτόν τον σκοπό τόνισε πως πρακτικά αυτό είναι αδύνατο, αφενός γιατί η Κάρτα έχει άλλη λειτουργία, αφετέρου γιατί ένα μικρό μέρος των αγροτών την έχουν στην κατοχή τους. «Και να γινόταν, πώς θα λάβουν τα χρήματα όλοι οι δικαιούχοι;» αναρωτήθηκε.
Συνδεδεμένες Ενισχύσεις
Πολλά ερωτήματα προκύπτουν σχετικά και με την ισχύ των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων, κυρίως για το καλαμπόκι. Ο κ. Γεωργαντάς μόλις προχθές μίλησε πιο ξεκάθαρα, κατά τη διάρκεια του φόρουμ που διοργάνωσε ο Οικονομικός Ταχυδρόμος. Ο υπουργός μίλησε για ένταξη του καλαμποκιού και του μαλακού σιταριού «από το 2023, προκειμένου να δοθούν κίνητρα στους αγρότες να αυξήσουν την καλλιέργεια των δύο αυτών προϊόντων».
Με βάση τη συγκεκριμένη τοποθέτηση, ο υπουργός μεταθέτει τις Συνδεδεμένες αυτές με τη νέα προγραμματική περίοδο, δηλαδή να αφορούν το έτος ενίσχυσης 2023. Είναι όμως έτσι; Σύμφωνα με ανώτατη πηγή του ΥΠΑΑΤ που μίλησε στην «ΥΧ», η Ελλάδα είχε συμπεριλάβει στη λίστα των αιτημάτων της προς την Κομισιόν την ένταξη των Συνδεδεμένων αυτών από φέτος, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά το ρεπορτάζ της περασμένης εβδομάδας.
Ωστόσο, αυτή η παρέκκλιση δεν περιλαμβανόταν στο πακέτο μέτρων που ανακοινώθηκε από την Κομισιόν. «Δεν έχει ακόμα ξεκαθαριστεί, αν και το βλέπω δύσκολο», εκτιμά ο Έλληνας αξιωματούχος. Κι αυτό γιατί το θέμα πρέπει να κλείσει πριν ανοίξουν φέτος οι Πύλες του ΟΣΔΕ, αφού θα πρέπει να δηλωθούν στην ΕΑΕ έτους 2022.
Επιπλέον ευρωπαϊκά κονδύλια
Η μεγάλη μάχη, πάντως, δεν έχει ακόμη δοθεί. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, 11 κράτη μέλη δεν πτοήθηκαν από την «πόρτα» της Κομισιόν στο αίτημα για αξιοποίηση ενός ποσοστού των κονδυλίων του Β΄ Πυλώνα της ΚΑΠ. Όπως η «ΥΧ» είχε αποκαλύψει την προηγούμενη εβδομάδα, το αίτημα εξεταζόταν έως την τελευταία στιγμή, και τελικά απορρίφθηκε.
Η Ελλάδα αποφάσισε να συνταχθεί με το τόξο 10 κρατών-μελών και να τεθεί εκ νέου στην Κομισιόν το αίτημα στις 7 Απριλίου, κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου των Υπουργών Γεωργίας. Μάλιστα, όπως πληροφορηθήκαμε, η Ελλάδα θα εμφανιστεί πλήρως προετοιμασμένη. Χθες, Πέμπτη 31 Μαρτίου, πραγματοποιήθηκε συνάντηση εργασίας με τον κ. Γεωργαντά και τους συνεργάτες του στη Γενική Γραμματεία Ενωσιακών Πόρων.
Ακολούθησε και τεχνική σύσκεψη με τη συμμετοχή της Γενικής Διευθύντριας Αγροτικής Ανάπτυξης, Χρυσούλας Παπαδημητρίου, και όλων των διευθυντών των επτά εποπτευόμενων από τη ΓΓΕΠΥ υπηρεσιών, των Ν. Μανέτα, Ε. Γιόκαλα, Π. Πυριοβολή, Ν. Πεταλά, Μ. Κωνσταντίνου, Κ. Στουρνάρα και Α. Πετρογιάνη.
Αυτό που δεν έγινε χθες γνωστό είναι ότι η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ ανέθεσε στους υπηρεσιακούς να ετοιμάσουν όλα τα δυνατά σενάρια για αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, τόσο από τη Μεταβατική ΚΑΠ, όσο και από όλη την προγραμματική περίοδο (έως το 2027).
Τα σενάρια αυτά βασίζονται σε δύο εναλλακτικές: Αξιοποίηση του 2%, αλλά και του 5% των κονδυλίων. Το τελευταίο σενάριο στηρίζεται στο αίτημα της Κροατίας, που ζητά επίμονα από την Κομισιόν να αξιοποιήσει έως και το 5% των ευρωπαϊκών κονδυλίων που της αντιστοιχεί από τον Β’ Πυλώνα, για να στηρίξει τους παραγωγούς της.
Για την Ελλάδα, σε αυτή την περίπτωση –που αποτελεί και τη βέλτιστη– το ποσό ανέρχεται στα 386 εκατ. ευρώ περίπου. Καθόλου αμελητέο… αλλά με ποιο τίμημα; Αυτό εξάλλου επισήμαναν οι υπηρεσιακοί και στην ηγεσία του υπουργείου, με δεδομένο ότι η Κομισιόν την τελευταία φορά έδειξε δυσαρέσκεια για την απόφαση του πρώην υπουργού, Μ. Βορίδη, να μεταφέρει ποσά από τα δασικά μέτρα για το κορωνομέτρο, ύψους 126 εκατ. ευρώ, προς τους ελαιοπαραγωγούς.
Από την πλευρά της, η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ είναι πρόθυμη να το ρισκάρει, «κόβοντας λίγο από παντού», όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε.
Να θυμίσουμε ότι στο προηγούμενο Συμβούλιο Υπουργών στις Βρυξέλλες (21 Μαρτίου) η ελληνική πλευρά ήθελε να πετύχει ένα ποσοστό 2% επί του συνολικού ποσού της ΚΑΠ όλης της προγραμματικής περιόδου, προκειμένου να αξιοποιήσει ποσό ύψους 120 εκατ. ευρώ περίπου για τη στήριξη των αγροτών μέσω της ενεργοποίησης έκτακτου μέτρου.
Η βεντάλια για την Ελλάδα είναι αρκετά μεγάλη: Τα ποσά από την αξιοποίηση των κοινοτικών χρημάτων μπορεί να κυμανθούν από 35 εκατ. ευρώ στην περίπτωση που εγκριθεί το 2% των κονδυλίων του Μεταβατικού ΠΑΑ 2014-2020, σε 120 εκατ. ευρώ (με βάση το 2% όλης της προγραμματικής περιόδου) έως και 386 εκατ. ευρώ (στο σενάριο που βασίζεται το αίτημα της Κροατίας για 5% των κονδυλίων έως το 2027).
Πρωθυπουργικό χαλί για τον ηλίανθο
Το σημείο εκκίνησης για την εφαρμογή του μέτρου που ενέκρινε η Κομισιόν όσον αφορά την καλλιέργεια σε εκτάσεις υπό αγρανάπαυση δόθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, την περασμένη Δευτέρα, 28 Μαρτίου. «Θα μπορούσαμε να καλλιεργήσουμε παραπάνω από 300.000 στρέμματα, τα οποία βρίσκονται σε καθεστώς αγρανάπαυσης» τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στην καλλιέργεια ηλίανθου για ηλιέλαιο, «το οποίο αυτήν τη στιγμή βρίσκεται σε μεγάλη ζήτηση», όπως είπε.
Στο πλαίσιο αυτό, την ερχόμενη Δευτέρα, 4 Απριλίου, ο υπουργός ΑΑΤ θα βρεθεί στον Έβρο, «σε μια προσπάθεια να ενθαρρυνθούν οι αγρότες να προχωρήσουν στην καλλιέργεια του ηλίανθου», όπως είπε. Η παρότρυνση θα γίνει σε συνεργασία και με τον Σύνδεσμο Βιομηχάνων, οι οποίοι παράγουν βιοκαύσιμο από τον ηλίανθο, ώστε να προχωρήσει και η παραγωγή ηλιελαίου.
Το κίνητρο προς το παρόν που έχουν οι παραγωγοί είναι ότι μπορούν να καλλιεργήσουν σε χωράφια που βρίσκονται σε αγρανάπαυση, χωρίς να χάσουν το δικαίωμα της Πράσινης Ενίσχυσης.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε Παρασκευή 1 Απριλίου 2022
