Με τις πλάτες της Κομισιόν, η Γαλλία πιέζει για τη γεωργία δέσμευσης άνθρακα

Ψηλά τον πήχη έχουν βάλει οι Βρυξέλλες για την προώθηση των πρακτικών γεωργίας δέσμευσης άνθρακα, επιμένοντας πως αποτελεί μια «αμοιβαία επωφελή λύση», όπου η δράση για το κλίμα μπορεί να δημιουργήσει νέες δυνατότητες εισοδήματος για τους διαχειριστές γης, σε συνδυασμό με περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη.

Την ερχόμενη εβδομάδα, σύμφωνα με την Κομισιόν, αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση η πρότασή της για τους Βιώσιμους Κύκλους Άνθρακα, ενώ η ομάδα εμπειρογνωμόνων θα συνεχίσει τις συζητήσεις με τα κράτη-μέλη και τους ενδιαφερόμενους, ενόψει του ενωσιακού κανονιστικού πλαισίου για την πιστοποίηση των αφαιρέσεων άνθρακα, που θα προταθεί έως το τέλος του έτους.

Το μέτωπο της Κομισιόν ενισχύουν με την πολιτική τους θέση η Γαλλία και η Γερμανία, ενώ τα υπόλοιπα κράτη-μέλη που, σε πρώτη φάση, επικροτούν το νέο φιλόδοξο αγροπεριβαλλοντικό μέτρο, κρατούν κάποιες επιφυλάξεις ως προς την αποτελεσματική εφαρμογή του.

Το άτυπο Συμβούλιο των υπουργών Γεωργίας στις 7 και 8 Φεβρουαρίου, στο Στρασβούργο, θα είναι μια ευκαιρία για τους πολιτικούς προϊσταμένους να συζητήσουν και να ανταλλάξουν απόψεις επί του θέματος. Μάλιστα, οι υπουργοί θα ενημερωθούν για το πρόγραμμα που τρέχει η Γαλλία και θα επισκεφτούν εκμετάλλευση που εφαρμόζει πρακτικές για τη μείωση άνθρακα.

Πάντως, το όραμά του ξεδίπλωσε την περασμένη Δευτέρα 31 Ιανουαρίου ο Γάλλος υπουργός Γεωργίας και πρόεδρος του Συμβουλίου, Ζυλιέν Ντενορμαντί, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης, που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Κομισιόν σχετικά με τους Κύκλους Άνθρακα. Όπως είπε, στόχος είναι «από τον Μάρτιο να πετύχουμε ένα μομέντουμ, με την έγκριση συμπερασμάτων από το Συμβούλιο», για να ακολουθήσει έως το τέλος του έτους το νομοθετικό πλαίσιο. Στο κάδρο, εξηγεί ο ίδιος, μπαίνουν αυτήν τη στιγμή τρία πολύ σημαντικά θέματα, τα οποία και θα απαντηθούν:

✱ Ενιαία σήμανση πρακτικών γεωργίας άνθρακα.

✱ Χρηματοδότηση.

✱ Κανόνες (νομοθέτηση) για την πιστοποίηση των απορροφήσεων άνθρακα.

«Για μένα εξίσου σημαντική είναι η αποζημίωση των παραγωγών», σημείωσε, υποστηρίζοντας ότι τα ποσά που δίνονται στους παραγωγούς, που εφαρμόζουν αυτές τις πρακτικές, παραμένει χαμηλά και πρέπει να αυξηθούν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν την Τετάρτη 2 Φεβρουαρίου στην Επιτροπή Γεωργίας του Ευρωκοινοβουλίου από τον εκπρόσωπο της Κομισιόν, Κριστιάν Χολζλάιτερ, αυτήν τη στιγμή, που εφαρμόζεται στην ΕΕ πιλοτικά η γεωργία δέσμευσης άνθρακα, η τιμή ανέρχεται περίπου σε 30 με 40 ευρώ ανά τόνο δεσμευμένου άνθρακα.

Δείχνουν τα Στρατηγικά Σχέδια

Οι υποστηρικτές της γεωργίας δέσμευσης άνθρακα τονίζουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο που μπορεί να παίξει σε χρηματοδοτικό επίπεδο η νέα ΚΑΠ, μέσω των Στρατηγικών Σχεδίων των κρατών-μελών. «Θα αναλύσουμε πολύ προσεκτικά τα Στρατηγικά Σχέδια και, στη συνέχεια, θα βεβαιωθούμε ότι παρέχουν την απαραίτητη υποστήριξη για τη γεωργία άνθρακα», είπε, μεταξύ άλλων, στις 31/1 ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής, αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Φρανς Τίμερμανς, προσθέτοντας ότι η Κομισιόν «δεν θα διστάσει να επισημάνει τις ελλείψεις» στις εθνικές κυβερνήσεις. Κάλεσε, δε, τα κράτη-μέλη να δώσουν κίνητρα στους αγρότες μέσω της ΚΑΠ, κυρίως μέσω των Οικολογικών Σχημάτων (eco-schemes).

Εξήγησε ότι για να επιτευχθεί έως το 2030 ο προτεινόμενος κλιματικός στόχος των 310 Mt ισοδύναμου CO2 σε καθαρές απορροφήσεις στον τομέα της γης στην ΕΕ, πρέπει να οικοδομηθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας των μεθόδων απορρόφησης άνθρακα σε όλη την Ένωση.

Βέβαια, ο Φρανς Τίμερμανς αναγνώρισε τις ανησυχίες που εκφράζουν κάποια κράτη-μέλη (όπως διοικητική και οικονομική επιβάρυνση), αλλά υποστήριξε ότι η Επιτροπή κάνει αυτό που της αναλογεί και ότι οι κυβερνήσεις πρέπει από την πλευρά τους να δράσουν.

Τη σημασία του μέτρου για το κλίμα, το περιβάλλον και το εισόδημα του αγρότη επανέλαβε στην ομιλία του ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να φτάσουν η γνώση και η τεχνολογία/καινοτομία μέσω της συμβουλευτικής στους παραγωγούς. Μάλιστα, υπενθύμισε ότι η Κομισιόν είχε ζητήσει από τον Δεκέμβριο του 2020 από τα κράτη-μέλη να συμπεριλάβουν πρακτικές γεωργίας άνθρακα στα Στρατηγικά τους Σχέδια μέσω των Οικολογικών Σχημάτων.

Θέμα αξιοπιστίας

Πιο επιφυλακτικοί, πάντως, εμφανίζονται οι ευρωβουλευτές, οι οποίοι ναι μεν βλέπουν θετικά την πρωτοβουλία της Κομισιόν, αλλά υπογραμμίζουν την ανάγκη η όλη διαδικασία να εφαρμοστεί με τρόπο απλό και αξιόπιστο. Επίσης, κάποιοι υπογραμμίζουν πως ο πρωτογενής τομέας διασφαλίζει την επισιτιστική ασφάλεια και ότι σε καμία περίπτωση αυτό δεν πρέπει να περάσει σε δεύτερη μοίρα, αναφέροντας και τις επιπτώσεις που αναμένεται να προκαλέσει σε πρώτη φάση η εφαρμογή της ειδικής στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο». Αναφέρθηκαν, δε, στην ανάγκη εκπόνησης μελέτης αντικτύπου.

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος της DG CLIMA, Κριστιάν Χολζλάιτερ, απαντώντας στις απορίες των ευρωβουλευτών της COMAGRI, εξήγησε ότι πρωταρχικός στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποτελεί η προσεκτική προσέγγιση του θέματος, η συλλογή όλων των δεδομένων και η επιλογή των πιο ωφέλιμων πρακτικών.

Παράλληλα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο η χρηματοδότηση της γεωργίας δέσμευσης άνθρακα να μην περιοριστεί στην ΚΑΠ. «Είναι κάτι που εξετάζεται» είπε και επισήμανε ότι για την επιτυχία αυτού του νέου επιχειρηματικού μοντέλου θα απαιτηθούν διαφανή εργαλεία. «Θα πρέπει και ο παραγωγός να ξέρει τι θα κερδίζει για τη συνεισφορά του, αλλά και αυτός που θα πληρώνει να γνωρίζει τι ακριβώς χρηματοδοτεί». Ανέφερε ότι αυτήν τη στιγμή μεγάλες εταιρείες, όπως π.χ. η Danone και η Nestle, είναι «ανοιχτές» σε τέτοιες πρωτοβουλίες. Ότι, δηλαδή, είναι διατεθειμένες να πληρώσουν. Και σύντομα το ενδιαφέρον αυτό θα μεταπηδήσει και σε εταιρείες εκτός αγροδιατροφικού τομέα.

Πράγματι, δεν είναι λίγοι οι παράγοντες της αγοράς που παροτρύνουν τους πολιτικούς να υποστηρίξουν τέτοιες πρακτικές, επισημαίνοντας ότι παράλληλα θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι θα συνεχίζουν να εμπορεύονται προϊόντα υψηλής ποιότητας. Επιπλέον, ζητούν ένα ξεκάθαρο ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο να βασίζεται στην απόδοση και όχι απλά στην υιοθέτηση πρακτικών από τους αγρότες.

Η Γαλλία ανοίγει τον δρόμο

Για τον Γάλλο υπουργό Γεωργίας, η 31η Ιανουαρίου δεν περιορίστηκε στην εκδήλωση της Κομισιόν, καθώς την ίδια μέρα ο ίδιος διοργάνωσε στη χώρα του συζήτηση στρογγυλής τραπέζης αναφορικά με τη γεωργία δέσμευσης άνθρακα. «Το κράτος πρέπει πρώτο να δώσει το παράδειγμα», σημείωσε ο Ντενορμαντί.

«Από το 2013, το υπουργείο Γεωργίας και Τροφίμων μείωσε τις εκπομπές του κατά περισσότερο από 30%. Αποφάσισα να προχωρήσω παραπέρα και δεσμεύομαι να συνεχίσω την προσπάθεια για τη μείωση των εκπομπών, για να γίνει ουδέτερο από άνθρακα χάρη στους Γάλλους αγρότες». Ανακοίνωσε, λοιπόν, πως το γαλλικό υπουργείο θα επιτύχει ουδετερότητα άνθρακα από το 2022, με την αγορά 7.000 teqCO2 πίστωσης άνθρακα από τους αγρότες. Προανήγγειλε την ενεργοποίηση πρόσκλησης υποβολής προσφορών, ύψους περίπου 400.000 ευρώ, στα τέλη Μαρτίου.

Επίσης, ανακοινώθηκε ότι η Credit Agricole des Cotes-d’ Armor θα αγοράσει 5.000 τόνους πιστώσεων άνθρακα μέσω της France Carbon Agri για να στηρίξει τους κτηνοτρόφους που έχουν δεσμευτεί να μειώσουν το αποτύπωμά τους.

To 2018, η γαλλική κυβέρνηση λάνσαρε το πρόγραμμα «Label Bas-Carbone» (ετικέτα χαμηλού άνθρακα) που πιστοποιεί έργα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη δέσμευση άνθρακα σε όλους τους τομείς (δασοκομία, γεωργία, μεταφορές, οικοδομές, απόβλητα κ.λπ.). Αυτό το label, που εγκρίθηκε από το 2018 για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της Εθνικής Στρατηγικής Χαμηλού Άνθρακα (SNBC), παρέχει ένα πλαίσιο για εθελοντική πιστοποίηση στη Γαλλία.

Εγγυάται ότι τα έργα μείωσης ή δέσμευσης άνθρακα που εκτελούνται στην εθνική επικράτεια συμβάλλουν με διαφάνεια στην επίτευξη των στόχων χάρη σε αξιόπιστες και επαληθευμένες μεθόδους υπολογισμού των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) και αποθήκευσης άνθρακα. Για τον αγροτικό τομέα έχουν εγκριθεί έξι μέθοδοι:

1. Το «Carbon Agri», που αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο Κτηνοτροφίας IDELE, και στοχεύει κυρίως σε εκμεταλλεύσεις με βοοειδή.

2. Το «Field Crops», που αναπτύχθηκε από κοινοπραξία μέσω του Ινστιτούτου Arvalis, και στοχεύει σε πολυετείς καλλιέργειες (δενδρώδεις – φρούτα). Εγκρίθηκε τον Αύγουστο του 2021.

3. Το «Planting of Orchards», που αναπτύχθηκε από την Compagnie des Amandes, και στοχεύει στη φύτευση οπωρώνων σε γη όπου δεν καλλιεργείται επί του παρόντος για τον σκοπό αυτόν.

4. Το «Hedges», που αναπτύχθηκε από το Περιφερειακό Γεωργικό Επιμελητήριο Pays de la Loire, και στοχεύει στη βιώσιμη διαχείριση των φυτοφαρμάκων σε όλα τα αγροκτήματα.

5. Το «Gestion des intrants» (Διαχείριση εισροών), που αναπτύχθηκε από την εταιρεία SOBAC, και στοχεύει στη μείωση των εισροών σε όλες τις εκμεταλλεύσεις.

6. Το «Fermentation enterique des bovins lait» (Εντερική ζύμωση για γαλακτοπαραγωγά βοοειδή), που αναπτύχθηκε από τον Οργανισμό Bleu-Blanc-Cœur, και προωθεί τη μείωση των εκπομπών με την προσθήκη ωμέγα 3 στο σιτηρέσιο, κυρίως μέσω της βοσκής.

Επίσης, έχουν επικυρωθεί τρεις δασικές μέθοδοι, τέσσερα έργα (στα οποία συμμετέχουν 306 αγρότες, εκ των οποίων οι 300 στο έργο Carbon Agri) έχουν ήδη πιστοποιηθεί, ενώ 33 έργα έχουν κοινοποιηθεί ή βρίσκονται υπό εξέταση. Αυτός ο αριθμός αναμένεται να διπλασιαστεί κατά τη διάρκεια του 2022, ιδίως με την υποβολή συλλογικών έργων μεγάλης κλίμακας, που θα συγκεντρώνουν εκατοντάδες φορείς.

Ο αριθμός των μεθόδων χαμηλών εκπομπών άνθρακα αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται τα επόμενα χρόνια, προκειμένου να καλύψει περισσότερους γεωργικούς τομείς (π.χ. πρόβατα, χοίροι, αμπελουργία).

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 4 Φεβρουαρίου 2022