Μόλις το 19% των Οικολογικών Σχημάτων, που προτείνουν τα κράτη-μέλη στα εθνικά Στρατηγικά τους Σχέδια, είναι πιθανό να πετύχει τους περιβαλλοντικούς στόχους της νέας ΚΑΠ, εκτιμούν περιβαλλοντικές οργανώσεις.
«Το 40% των Οικολογικών Σχημάτων χρειάζεται σημαντικές βελτιώσεις για να είναι αποτελεσματικό, ενώ το 41% είναι εντελώς εσφαλμένο», αποφαίνονται στην από κοινού μελέτη τους οι BirdLife Europe, το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος (EEB) και το Γραφείο Ευρωπαϊκής Πολιτικής του WWF. Επιπλέον, όπως σημειώνουν, «πολλά και καλά σχεδιασμένα προγράμματα που είναι πιθανό να αποδώσουν είτε υποχρηματοδοτούνται, είτε είναι πιθανό να ανταγωνίζονται λιγότερο απαιτητικά ή/και πιο ελκυστικά από οικονομική άποψη προγράμματα».
Οι οργανώσεις καλούν τα κράτη-μέλη να ανεβάσουν τον πήχη των περιβαλλοντικών φιλοδοξιών και να διασφαλίσουν ότι οι παραγωγοί θα αμείβονται κατάλληλα για τις πιο απαιτητικές παρεμβάσεις που θα εφαρμόζουν. Καλούν, δε, την Κομισιόν να είναι ιδιαίτερα αυστηρή κατά την αξιολόγηση των Στρατηγικών Σχεδίων.
Τα παραπάνω προκύπτουν από μελέτη που διεξήγαγαν οι οργανώσεις, εξετάζοντας τα Οικολογικά Σχήματα, που προτείνουν στα Στρατηγικά τους Σχέδια 21 κράτη-μέλη. Όπως εξηγούν, από τη μελέτη απουσιάζουν η Ελλάδα, η Ρουμανία και η Ουγγαρία, καθώς την περίοδο της έρευνας τα κράτη αυτά δεν είχαν ακόμη δημοσιεύσει τις προτάσεις τους. Ουσιαστικά, η μελέτη εξετάζει 166 Οικολογικά Σχήματα από 22 Στρατηγικά Σχέδια 21 κρατών-μελών (το Βέλγιο έχει δύο Στρατηγικά Σχέδια, ένα για τη Βαλλωνία και ένα για τη Φλάνδρα).
Όπως εξηγούν, τα κράτη σχεδιάζουν από 4 έως 12 Οικολογικά Σχήματα, ώστε να καλύψουν διαφορετικούς στόχους. Μόνο δύο κράτη διαφοροποιούνται: Η Πολωνία που προτείνει 17 και η Σλοβενία με 30 Οικολογικά Σχήματα. Επίσης, μόνο πέντε κράτη-μέλη προτείνουν πολυδιάστατα Οικολογικά Σχήματα: Τσεχία, Εσθονία, Λετονία, Σλοβακία και Ολλανδία. Αυτός ο τρόπος είναι αποδεκτός, λένε οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, ειδικά όταν οι αγρότες επιβραβεύονται ανάλογα με τις προσπάθειές τους.
Παράλληλα, χαρακτηρίζουν ως «ανησυχητικό» το γεγονός ότι το 32% των Οικολογικών Σχημάτων είναι «κακής ποιότητας». «Αυτά τα Οικολογικά Σχήματα προσφέρουν συχνά ανταμοιβές για βασικές πρακτικές ή για ελάχιστες βελτιώσεις», σημειώνουν.
Παραδείγματα
Τα χειρότερα παραδείγματα Οικολογικών Σχημάτων που εντόπισαν οι οργανώσεις αφορούν, μεταξύ άλλων, όσα επικεντρώνονται:
✱ Στη γεωργία ακριβείας «που υποτίθεται ότι στοχεύει στη μείωση της χρήσης λιπασμάτων ή φυτοφαρμάκων», όταν δεν περιλαμβάνουν απαιτήσεις για πραγματικές μειώσεις των εισροών.
✱ Στη γεωργία που δεν χρησιμοποιεί άροση, όταν δεν διασφαλίζουν τη μη χρήση ζιζανιοκτόνων (π.χ. glyphosate) ούτε απαιτήσεις για την εφαρμογή άλλων πρακτικών.
✱ Στη διαφοροποίηση των καλλιεργειών, η οποία αποτελεί οικολογική απαίτηση στην τρέχουσα ΚΑΠ και εκτιμήθηκε ότι έχει περιορισμένα περιβαλλοντικά οφέλη. «Αυτά τα Οικολογικά Σχήματα είναι απίθανο να αποφέρουν πραγματικό όφελος, καθώς δεν εγγυώνται πραγματική αύξηση της ποικιλομορφίας των καλλιεργειών, ούτε αφορούν το μέγεθος των αγροτεμαχίων. Με άλλα λόγια, εξακολουθούν να επιτρέπουν μεγάλες μονοκαλλιέργειες», σημειώνουν.
✱ Στην τυπική διαχείριση βοσκότοπων «που δεν περιλαμβάνουν κανένα όριο στην πυκνότητα των ζώων (σε περιοχές όπου θα ήταν περιβαλλοντικά ορθό να γίνει κάτι τέτοιο), ούτε τις κατάλληλες απαιτήσεις διαχείρισης για να διασφαλιστεί ότι η εκτεταμένη βόσκηση αποφέρει τα επιθυμητά οφέλη για τη βιοποικιλότητα ή το κλίμα».
Επιπλέον, και σύμφωνα με τη μελέτη, προκύπτει ότι μόνο 11 κράτη-μέλη σχεδιάζουν να εντάξουν τη βιολογική γεωργία στα Οικολογικά Συστήματα.
