Προετοιμασία για τη φθινοπωρινή σπορά: Τα πλεονεκτήματα από τη χρήση πιστοποιημένου σπόρου

των Δρος Αναστασίας Καργιωτίδου και Δρος Χρυσάνθης Πάνκου*

Οι σπόροι αποτελούν τη βασικότερη γεωργική εισροή και διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην αύξηση της παραγωγής και στη βελτίωση του γεωργικού εισοδήματος. Καθώς στις μέρες μας οι αγρότες και οι καταναλωτές γίνονται όλο και πιο απαιτητικοί σχετικά με την προέλευση, την ποιότητα και την ασφάλεια των γεωργικών εισροών και των προϊόντων που καταναλώνουν, η χρήση πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού είναι ουσιαστικής σημασίας.

Ο πιστοποιημένος σπόρος εξασφαλίζει σημαντικά πλεονεκτήματα για τον παραγωγό, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και συμβάλλει σε μια αειφορική και βιώσιμη γεωργία.

Συχνά, οι παραγωγοί υποκύπτουν στον «πειρασμό» να χρησιμοποιήσουν δικό τους σπόρο κατά την εγκατάσταση της καλλιέργειας, με στόχο τη μείωση των ετήσιων δαπανών, αλλά παραβλέπουν ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένες αποδόσεις και τελικά σε χαμηλότερο κέρδος.

Αναλυτικότερα, τα πλεονεκτήματα του πιστοποιημένου σπόρου είναι τα ακόλουθα:

1Καθαρός σπόρος. Οι πιστοποιημένοι σπόροι παράγονται, επεξεργάζονται και ελέγχονται ακολουθώντας αυστηρούς περιορισμούς και συγκεκριμένα όρια για την περιεκτικότητα σε ξένες ύλες, σπασμένους σπόρους, σπόρους άλλων ειδών και ζιζανίων κ.λπ.

2 Γενετική καθαρότητα και ταυτότητα. Οι πιστοποιημένοι σπόροι χρησιμοποιούν αυστηρά ελεγχόμενα συστήματα διαχείρισης ποιότητας για τη μεγιστοποίηση της γενετικής καθαρότητας της ποικιλίας, αποφεύγοντας προσμείξεις σπόρων.

3Φυσιολογικά χαρακτηριστικά και υγεία. Οι πιστοποιημένοι σπόροι έχουν ομοιόμορφο βάρος και μέγεθος, υψηλή βλαστική ικανότητα και ευρωστία φυτρώματος και είναι απαλλαγμένοι από σπορομεταδιδόμενες ασθένειες. Αυτό εξασφαλίζει την αύξηση του γεωργικού εισοδήματος, αφού ο παραγωγός δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσει μεγαλύτερη ποσότητα σπόρου, αποφεύγεται η επανασπορά και επιτυγχάνεται η σύγχρονη ανάπτυξη και η άριστη πυκνότητα φυτών στο χωράφι για την εξασφάλιση της σταθερής και μέγιστης απόδοσης.

4Ποικιλίες με αναβαθμισμένα χαρακτηριστικά. Οι νέες ποικιλίες που προκύπτουν από τα βελτιωτικά προγράμματα, μετά από πολυετή έρευνα, διαθέτουν βελτιωμένα γνωρίσματα, όπως η καλύτερη απόδοση, η αντοχή σε ασθένειες και έντομα, η ανοχή σε αβιοτικές καταπονήσεις, η καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων κ.λπ. Τα πλεονεκτήματα αυτά εξασφαλίζονται μόνο με την καλλιέργεια πιστοποιημένου σπόρου.

5Οικονομική υποστήριξη. Η χρήση πιστοποιημένου σπόρου εξασφαλίζει επιπλέον έσοδα στις καλλιέργειες που απολαμβάνουν συνδεδεμένη ενίσχυση.

6Ιχνηλασιμότητα. Η ασφάλεια των τροφίμων και η ιχνηλασιμότητα είναι σημαντικά ζητήματα στη σύγχρονη γεωργία. Οι πιστοποιημένοι σπόροι είναι το κλειδί αυτής της διαδικασίας. Επιπλέον, ένα αγροτικό προϊόν με ταυτότητα, ομοιομορφία και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά μπορεί να πετύχει υψηλότερες τιμές και να εξαπλωθεί σε νέες αγορές.

Απαραίτητες καλλιεργητικές εργασίες πριν από τη φθινοπωρινή σπορά

Από τις πρώτες ενέργειες που πρέπει να γίνουν πριν από τη σπορά είναι η διαχείριση των φυτικών υπολειμμάτων που μένουν στο χωράφι από την προηγούμενη καλλιέργεια. Στα χωράφια που καλλιεργούνται αποκλειστικά με σιτηρά, μετά τη συγκομιδή, μένουν στο έδαφος τα καλάμια. Παλαιότερα, οι παραγωγοί συνήθιζαν να καίνε την καλαμιά το φθινόπωρο, γεγονός που σήμερα απαγορεύεται, γιατί καταστρέφεται η οργανική ουσία που θα έμενε στο έδαφος με την ενσωμάτωση. Απαραίτητη ενέργεια είναι ο τεμαχισμός των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας με στελεχοκόπτη και η ενσωμάτωσή τους.

Στη συνέχεια ακολουθεί το όργωμα, συνήθως μετά τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές. Το όργωμα το καλοκαίρι συνήθως το αποφεύγουμε, γιατί το έδαφος είναι πολύ ξηρό και χάνεται και η ελάχιστη υγρασία που έχει. Ενδείκνυται μόνο σε περιπτώσεις που το χωράφι έχει πολλά ζιζάνια, ώστε αυτά να καταστραφούν.

Το όργωμα δεν πρέπει να γίνεται σε μεγάλο βάθος, γιατί το ριζικό σύστημα των σιτηρών δεν ξεπερνά τα 30 εκατοστά. Ακολουθεί το ψιλοχωμάτισμα του εδάφους με δισκοσβάρνα, όταν το χωράφι βρίσκεται στον «ρόγο» του για να μη δημιουργηθούν μεγάλοι σβόλοι που δύσκολα σπάνε. Σε αυτή την περίπτωση, αναγκαία είναι μια κατεργασία με απλό καλλιεργητή. Συνήθως, πριν από τη δισκοσβάρνα, διασκορπίζονται τα λιπάσματα, ώστε να ενσωματωθούν. Οι μικροί σβόλοι είναι επιθυμητοί γιατί προστατεύουν τα νεαρά φυτά από το κρύο και τον αέρα και βοηθούν στη δημιουργία πλούσιου ριζικού συστήματος.

Κάποιοι παραγωγοί επιλέγουν το σύστημα της μειωμένης κατεργασίας, κατά το οποίο γίνεται μια απλή αναμόχλευση του εδάφους σε μικρό βάθος και τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας μένουν στο χωράφι χωρίς να τεμαχίζονται. Με την τακτική αυτή γίνεται εξοικονόμηση ενέργειας, το έδαφος συμπιέζεται λιγότερο και οι καλλιεργητικές εργασίες γίνονται συντομότερα για να γίνει έγκαιρα η σπορά.

Η σημασία της αμειψισποράς

Μια πρακτική που, σε συνδυασμό με όλες τις παραπάνω καλλιεργητικές εργασίες, συμβάλλει στη διατήρηση της γονιμότητας του εδάφους, στην καλύτερη αξιοποίηση του νερού και των θρεπτικών στοιχείων, στον έλεγχο εχθρών, ζιζανίων και ασθενειών και στη σταθεροποίηση των αποδόσεων, είναι η συστηματική εναλλαγή καλλιεργειών στο ίδιο χωράφι, δηλαδή η αμειψισπορά.

Η δυνατότητα εφαρμογής αμειψισποράς στα χειμερινά σιτηρά είναι περιορισμένη, γιατί αυτά συνήθως καλλιεργούνται σε μη ποτιστικά χωράφια και θα μπορούσε να γίνει σε εναλλαγή με ψυχανθή. Αυτά, λόγω της ικανότητάς τους να δεσμεύουν το άζωτο της ατμόσφαιρας, ικανοποιούν μεγάλο μέρος των αναγκών τους σε άζωτο και αφήνουν στο έδαφος υπολείμματα πλούσια σε άζωτο.

Συνοψίζοντας, η εφαρμογή κατάλληλων καλλιεργητικών εργασιών σε συνδυασμό με τη σωστή επιλογή ποικιλίας και τη χρήση πιστοποιημένου σπόρου μπορεί να συμβάλλει στην επίτευξη μέγιστων αποδόσεων, ποιοτικού προϊόντος και ικανοποιητικού εισοδήματος για τον παραγωγό. Το Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ υποστηρίζει τους παραγωγούς με τη δημιουργία νέων ποικιλιών οσπρίων, βοσκών, κτηνοτροφικών και βιομηχανικών φυτών, τη σποροπαραγωγή βελτιωμένων ποικιλιών και την ανάπτυξη νέων τεχνικών και συστημάτων καλλιέργειας.

*Εντεταλμένες ερευνήτριες Ινστιτούτου Βιομηχανικών & Κτηνοτροφικών Φυτών ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ

 

 

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2022