γράφουν: Βικτωρία Αποστολοπούλου, Κυριάκος Λάμπρου
Αύξηση της παραγωγής των καλλιεργειών, καλύτερη χρήση των εισροών, αυξημένη προστασία από παθογόνα και αντιμετώπιση των καταστάσεων πολλαπλού στρες των φυτών, είναι μερικοί από τους στόχους του Ευρωπαϊκού Προγράμματος TomRes. Το πρόγραμμα, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια του Horizon 2020, απαρτίζεται από 25 εταίρους από δέκα χώρες, ανάμεσα τους και η Ελλάδα, με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Αντικείμενο του έργου είναι «η ανάπτυξη τεχνολογιών που θα συμβάλλουν στην εύρεση νέων ποικιλιών ντομάτας, πιο παραγωγικές και πιο ανθεκτικές στις ασθένειες εδάφους, ενώ θα απαιτούν λιγότερη χρήση νερού», αναφέρει στην «ΥΧ» ο Δημήτριος Σάββας, καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, συντονιστής του έργου και διευθυντής του Εργαστηρίου Κηπευτικών Καλλιεργειών.
Το πρόγραμμα βρίσκεται στο στάδιο των πειραμάτων, τα οποία πραγματοποιούνται σε συνθήκες πραγματικής παραγωγής, σε καλλιέργειες θερμοκηπίου στην Πρέβεζα. Οι καινοτομίες που χρησιμοποιούνται είναι δύο. Η πρώτη είναι ο εμβολιασμός, το μπόλιασμα δηλαδή. Η πρακτική αυτή θεωρείται κάτι καινούργιο για την καλλιέργεια της ντομάτας καθώς παραδοσιακά εφαρμόζεται στα δέντρα, ενώ έχει χρησιμοποιηθεί στο καρπούζι και δευτερευόντως στο πεπόνι. «Με τον όρο “μπόλιασμα” εννοούμε τη σύζευξη δύο φυτών σε ένα», μας εξηγεί ο Δ. Σάββας. «Το εμβολιασμένο φυτό στην ουσία είναι δυο φυτά. Άλλο φυτό είναι το κάτω μέρος, το ριζικό σύστημα, δηλαδή, και άλλο φυτό είναι το πάνω μέρος, που θα δώσει τους καρπούς. Αυτά τα δύο συνενώνονται, ώστε στο τέλος να δημιουργηθεί μία νέα ποικιλία. Με τον εμβολιασμό, το ριζικό σύστημα γίνεται πιο ανθεκτικό στις ασθένειες εδάφους και σε άλλες αντίξοες συνθήκες, όπως η χαμηλή γονιμότητα και η ξηρασία. Ωστόσο, δεν δίνουν όλοι οι εμβολιασμοί τα επιθυμητά αποτελέσματα, γεγονός που απαιτεί να γίνονται οι κατάλληλοι συνδυασμοί».
Η δεύτερη καινοτομία αφορά την ανάπτυξη συγκεκριμένων βιοδιεγερτικών χαρακτηριστικών, που έχουν απομονωθεί από προηγούμενα προγράμματα. «Με τον όρο βιοδιεγέρτες εννοούμε μικροοργανισμούς, που μπορούν να συμβάλλουν στην αυξημένη παραγωγικότητα και ενδεχομένως σε αυξημένη προστασία από παθογόνα, με βιολογικό τρόπο. Αυτό θα πραγματοποιηθεί ενισχύοντας την άμυνα του φυτού ή συμβάλλοντας σε κάποιες φυσιολογικές διεργασίες, που σημαίνει ότι θα υπάρχει μικρότερη ανάγκη για φυτοφάρμακα και για λιπάσματα, με αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους», μας αναφέρει.
Πρακτική εφαρμογή
Ένα μέρος του προγράμματος περιλαμβάνει πρακτικές εφαρμογές σε θερμοκήπια παραγωγών. «Για τον σκοπό αυτό, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο βρίσκεται σε συνεργασία με την εταιρεία GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, η οποία συμμετέχει στο πρόγραμμα ως εταίρος. Μέσω της εταιρείας, θα έρθουμε σε επαφή με τους παραγωγούς, που θα δοκιμάσουν τις νέες τεχνολογίες σε συνθήκες πράξεις, στο θερμοκήπιό τους». Οι πρακτικές αυτές, σύμφωνα με τον Δ. Σάββα, μπορούν να εφαρμοστούν τόσο σε καλλιέργειες συμβατικής παραγωγής ντομάτας σε θερμοκήπιο, όσο και σε βιολογική.
Τα αποτελέσματα του TomRes, τα οποία στη συνέχεια θα μεταφερθούν σε άλλες καλλιέργειες, θα συγκεντρωθούν σε εφαρμογές που είναι διαθέσιμες στους αγρότες για να τους καθοδηγήσουν και να τους ενημερώσουν για τη δυνατότητα επιλογής άλλων ποικιλιών ντομάτας, πιο παραγωγικές και πιο ανθεκτικές, τόσο στα προβλήματα του εδάφους όσο και της κλιματικής αλλαγής.
