gaiasense1: Το πρώτο ολοκληρωµένο σύστηµα προσωποποιηµένης πληροφόρησης για τους αγρότες

Η ανάπτυξη της καλλιέργειας
στο κινητό τηλέφωνο του αγρότη

Oι τάσεις που διαμορφώνονται στην Ευρώπη και, κατά συνέπεια, και στην Ελλάδα εστιάζουν ολοένα και περισσότερο στον ψηφιακό μετασχηματισμό των περισσότερων τομέων της οικονομίας. Μέρος αυτού του συνολικότερου μετασχηματισμού αποτελεί και η μετάβαση του πρωτογενούς τομέα στην ψηφιακή εποχή, με κύριο εργαλείο την «ευφυή γεωργία».

Το gaiasense1 αποτελεί το πρώτο βήμα για τη μετάβαση του αγρότη στην ψηφιακή γεωργία. Βασίζεται στην τεχνολογική υποδομή και στις υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας του συστήματος gaiasense, προκειμένου να παρέχει προσωποποιημένη πληροφόρηση στους αγρότες για την καλλιέργειά τους.

Μεταξύ άλλων, το gaiasense1 δεν δίνει μόνο τη δυνατότητα στους αγρότες να λαμβάνουν εξειδικευμένες πληροφορίες για τα αγροτεμάχια και τις καλλιέργειές τους, αλλά τους εκπαιδεύει προς μια ομαλή μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Μέσα από την εφαρμογή, ο αγρότης μπορεί να βρει πληροφορίες για τις εξής κατηγορίες για κάθε αγροτεμάχιό του ξεχωριστά:

1. Εξειδικευμένη πρόγνωση καιρού για κάθε αγροτεμάχιο και προειδοποιήσεις για ακραία καιρικά φαινόμενα.

2. Συντελεστές ανάπτυξης της καλλιέργειας, όπως οι ημεροβαθμοί ανάπτυξης και οι ώρες ψύχους.

3. Ενημέρωση για τις κατάλληλες συνθήκες ψεκασμού στην περιοχή του.

4. Δορυφορική παρακολούθηση της βλάστησης μέσω της οπτικοποίησης του δείκτη NDVI.

5. Εδαφοκλιματική καταλληλότητα της περιοχής των αγροτεμαχίων του για συγκεκριμένη καλλιέργεια.

6. Οδηγό σε θέματα αγροτικής παραγωγής.

Σε αυτό το φύλλο, θα εστιάσουμε στην υπηρεσία ενημέρωσης σχετικά με τους συντελεστές ανάπτυξης της καλλιέργειας, όπως οι ημεροβαθμοί ανάπτυξης και οι ώρες ψύχους, αλλά και στη δορυφορική παρακολούθηση της καλλιέργειας μέσω του δείκτη βλάστησης NDVI.

Απομακρυσμένη παρακολούθηση της καλλιέργειας

Μέσα από το gaiasense1, ο αγρότης μπορεί εύκολα και γρήγορα να δει τη μεταβολή δύο σημαντικών για την ανάπτυξη της καλλιέργειάς του παραμέτρων: τους ημεροβαθμούς ανάπτυξης (πάνω) και τις ώρες ψύχους (κάτω). Στην περίπτωση των ημεροβαθμών ανάπτυξης, ο αγρότης μπορεί να δει πότε η καλλιέργειά του έχει συγκεντρώσει τους απαραίτητους βαθμούς και να εκτιμήσει την πρωιμότητα ή την οψιμότητα της σοδειάς, καθώς όσο νωρίτερα φτάσει η καλλιέργεια τους επιθυμητούς βαθμούς, τόσο νωρίτερα θα φτάσει σε στάδιο συγκομιδής. Στην περίπτωση των ωρών ψύχους, ο αγρότης έχει μια σαφή ένδειξη του πότε η δενδρώδης καλλιέργειά του είναι έτοιμη να βγει από τον λήθαργο και να ξεκινήσει τη βλάστηση και την ανθοφορία της.

Ο αγρότης πρέπει να είναι συνεχώς δίπλα στην καλλιέργειά του, όσο μακριά και αν βρίσκονται τα χωράφια του, για να παίρνει εγκαίρως τα απαραίτητα μέτρα που χρειάζονται κάθε στιγμή για την άρδευση, την προστασία της από εχθρούς και ασθένειες, τη λίπανση, καθώς και άλλες καλλιεργητικές φροντίδες.

Σε συνεργασία με τον γεωπόνο του, παρατηρούν την κατάσταση των φυτών και του εδάφους, εξετάζουν συμπτώματα από την έλλειψη θρεπτικών στοιχείων ή την προσβολή από εχθρούς και ασθένειες της καλλιέργειας και προγραμματίζουν τις απαραίτητες καλλιεργητικές εργασίες, όπως λιπάνσεις, ψεκασμούς και ποτίσματα.

Με τη χρήση του gaiasense1, ο αγρότης μπορεί να παρακολουθεί συνεχώς την ανάπτυξη της καλλιέργειάς του μέσα από το κινητό του τηλέφωνο, παρατηρώντας δύο βασικούς συντελεστές: τους ημεροβαθμούς ανάπτυξης και τις ώρες ψύχους, αλλά και τη διακύμανση του δείκτη βλάστησης NDVI. Τι είναι, όμως, η κάθε μία από αυτές τις παραμέτρους και πώς βοηθά τον αγρότη να διαχειριστεί καλύτερα την παραγωγή του;

 

Ημεροβαθμοί ανάπτυξης

Οι θερμοκρασίες που επικρατούν κατά τη διάρκεια της βλαστικής και αναπαραγωγικής περιόδου επηρεάζουν σημαντικά τον ρυθμό με τον οποίο αναπτύσσεται κάθε φυτό. Μάλιστα, ο ρυθμός ανάπτυξης των φυτών αυξάνεται όσο αυξάνεται και η ατμοσφαιρική θερμοκρασία. Με απλά λόγια, αυτό είναι που αντιπροσωπεύουν και οι ημεροβαθμοί ανάπτυξης, καθώς όσο περισσότερες ώρες υψηλής θερμοκρασίας «συσσωρεύει» ένα φυτό, τόσο πιο γρήγορα θα αναπτυχθεί και θα φτάσει στην παραγωγική του φάση. Η βάση της μέτρησης των ημεροβαθμών ανάπτυξης είναι η βασική θερμοκρασία, δηλαδή η ελάχιστη θερμοκρασία που χρειάζεται η συγκεκριμένη καλλιέργεια για να αναπτυχθεί.

Οι ημεροβαθμοί ανάπτυξης είναι μια πολύ σημαντική παράμετρος, καθώς χρησιμοποιούνται για να προσδιοριστεί ο χρόνος ωρίμανσης και, κυρίως, ο χρόνος συγκομιδής. Επομένως, ο ακριβής υπολογισμός τους είναι πολύ σημαντικός για να μπορέσει ο παραγωγός να προγραμματίσει τις σχετικές καλλιεργητικές του εργασίες.

Μία από τις πολλές πληροφορίες που λαμβάνει ο αγρότης από το gaiasense1 για κάθε χωράφι που έχει δηλώσει στην εφαρμογή είναι και οι ημεροβαθμοί. Με βάση αυτή την πληροφορία, μπορεί να συγκρίνει την ανάπτυξη της ίδιας καλλιέργειας ανάμεσα σε διαφορετικά χωράφια του και να έχει εικόνα του πότε η καλλιέργεια θα φτάσει σε στάδιο ωρίμανσης και συγκομιδής. Πρόκειται για μια χρήσιμη πληροφορία που του επιτρέπει να οργανώσει καλύτερα τις εργασίες του και να εξοικονομήσει πολύτιμο χρόνο.

Το gaiasense1 υπολογίζει τους ημεροβαθμούς ανάπτυξης με έναν ιδιαίτερα ακριβή τρόπο, καθώς καταγράφει σε ωριαία βάση τους βαθμούς θερμοκρασίας, που βρίσκονται πάνω από το αρχικό σημείο ανάπτυξης της κάθε καλλιέργειας. Όταν η καλλιέργεια είναι πολυετής, το σημείο αυτό ξεκινά μετά την ολοκλήρωση/διακοπή του λήθαργου, ενώ για τις μονοετείς καλλιέργειες το σημείο αυτό βρίσκεται αμέσως μετά τη σπορά ή τη μεταφύτευση.

Το μόνο που χρειάζεται να κάνει ο χρήστης του gaiasense1 είναι να καταχωρήσει την αντίστοιχη ημερομηνία για κάθε αγροτεμάχιο που έχει δηλώσει στην εφαρμογή. Στη συνέχεια, το σύστημα ξεκινά τον υπολογισμό των ημεροβαθμών από εκείνη την ημερομηνία.

Όταν, για παράδειγμα, ο χρήστης της εφαρμογής δει 120 ώρες ημεροβαθμών στην οθόνη του κινητού του τηλεφώνου, αυτό σημαίνει ότι το σύστημα έχει καταγράψει 120 ώρες με θερμοκρασία μεγαλύτερη από εκείνη που είχε η καλλιέργεια κατά το αρχικό σημείο ανάπτυξης.

Χρησιμοποιώντας τις τιμές των ημεροβαθμών ανάπτυξης που λαμβάνει μέσω του gaiasense1, ο αγρότης μπορεί να συγκρίνει διαφορετικά αγροτεμάχια ή διαφορετικές καλλιεργητικές περιόδους –πάντα για την ίδια καλλιέργεια–, ώστε να καταλάβει σε ποιες περιπτώσεις θα έχει πρώιμη ή όψιμη σοδειά, ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες.

Επιπλέον, στην περίπτωση που ο χρήστης καταχωρεί συστηματικά τα φαινολογικά στάδια της καλλιέργειάς του για μια καλλιεργητική περίοδο, μπορεί να «εκπαιδεύσει» το σύστημα για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια. Με αυτόν τον τρόπο, την επόμενη καλλιεργητική περίοδο, το gaiasense 1 θα ξεκινήσει να εκτιμά αυτόματα το φαινολογικό στάδιο της συγκεκριμένης καλλιέργειας.

 

Ώρες ψύχους

Οι ώρες ψύχους είναι οι ώρες –συγκεκριμένων σε τιμή και διάρκεια– χαμηλών θερμοκρασιών που χρειάζονται αρκετά είδη οπωροφόρων δέντρων για να μπορέσουν να ολοκληρώσουν τον χειμερινό τους λήθαργο, μια απαραίτητη κατάσταση για τα συγκεκριμένα είδη.

Η επιτυχής ολοκλήρωση του λήθαργου, που καθορίζεται από τη «συσσώρευση» συγκεκριμένων ωρών ψύχους, επιτρέπει στα συγκεκριμένα είδη να συνεχίσουν την ανάπτυξη, τη βλάστηση και την άνθισή τους με την έναρξη της άνοιξης. Το gaiasense1 υπολογίζει αυτόματα τις ώρες ψύχους ξεχωριστά για κάθε καλλιέργεια και κάθε αγροτεμάχιο που έχει καταχωρήσει ο χρήστης της εφαρμογής, μέσα από την ακριβή καταγραφή της ατμοσφαιρικής θερμοκρασίας στην εκάστοτε περιοχή.

Μέσα από τις οθόνες του gaiasense1, ο αγρότης μπορεί να δει τις ώρες ψύχους με τη μορφή γραφήματος και να έχει άμεση εικόνα της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η καλλιέργειά του. Βλέποντας τις ώρες ψύχους που έχει συσσωρεύσει η καλλιέργειά του σε κάποιο συγκεκριμένο αγροτεμάχιο, ο χρήστης του gaiasense1 μπορεί να βγάλει συμπεράσματα σχετικά με το αν η καλλιέργειά του είναι έτοιμη να βγει από τον λήθαργο και αν υπάρχει πιθανότητα να εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα στην επικείμενη άνθιση και καρποφορία της. Με βάση τις ενδείξεις αυτές, ο αγρότης μπορεί να πάρει έγκαιρα τα μέτρα που απαιτούνται π.χ. για να διακόψει τεχνητά τον λήθαργο.

Παρακολούθησε την καλλιέργειά σου με τη βοήθεια των δορυφόρων

Ο χρήστης της εφαρμογής gaiasense1 μπορεί να καταχωρήσει τα αγροτεμάχιά του στην εφαρμογή για να αποκτήσει πρόσβαση σε πληροφορίες που σχετίζονται με τους συντελεστές ανάπτυξης, αλλά και τον δείκτη βλάστησης NDVI, μεταξύ άλλων.

Ο χρήστης του gaiasense1 μπορεί να αξιοποιήσει τις πληροφορίες που του δίνει ο δείκτης βλάστησης χωρίς να χρειάζεται να γνωρίζει περισσότερα σχετικά με τον τρόπο που αυτός λειτουργεί. Μέσα από τις εύχρηστες οθόνες της εφαρμογής, ο αγρότης μπορεί εύκολα και γρήγορα να εντοπίσει τις περιοχές των χωραφιών του που έχουν έντονη/ζωηρή βλάστηση (με πράσινο χρώμα), αλλά και τις περιοχές στις οποίες πιθανώς υπάρχει κάποιο πρόβλημα με την ανάπτυξη της καλλιέργειάς του (με κίτρινο ή και καφέ χρώμα). Με αυτόν τον τρόπο, ο αγρότης μπορεί εύκολα και γρήγορα να δει αν και πώς διαφοροποιείται η ανάπτυξη της καλλιέργειάς του σε διαφορετικά χωράφια του ή ακόμη και μέσα στο ίδιο χωράφι.

Μέσα από την εφαρμογή gaiasense1, ο χρήστης μπορεί άμεσα να δει την εικόνα του δείκτη βλάστησης για οποιοδήποτε αγροτεμάχιό του έχει δηλώσει στην εφαρμογή, και μάλιστα όχι μόνο για την τρέχουσα στιγμή, αλλά και για οποιαδήποτε από προηγούμενες χρονικές στιγμές κατά τις οποίες ο δορυφόρος είχε καταγράψει μια καθαρή, χωρίς σύννεφα εικόνα της συγκεκριμένης περιοχής.

Για τη διευκόλυνση του χρήστη, η κλίμακα του δείκτη βλάστησης που χρησιμοποιεί το gaiasense1 είναι από το 0 μέχρι και το 100, επιτρέποντας έτσι την καλύτερη απεικόνιση του μεγαλύτερου πλέον εύρους τιμών.

 

Δείκτης βλάστησης NDVI: Ένδειξη για την ανάπτυξη της καλλιέργειάς σου

Ο δείκτης βλάστησης NDVI (Normalized Difference of Vegetation Index) εξάγεται από κατάλληλα επεξεργασμένες δορυφορικές εικόνες και δεδομένα. Πρακτικά, παρέχει μια αξιόπιστη ένδειξη του πόσο «ζωηρή» είναι η βλάστηση σε κάποιο χωράφι.

Όσο πιο «ζωηρή» είναι η καλλιέργεια στο χωράφι, τόσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του δείκτη βλάστησης. Όσον αφορά καλλιεργήσιμο έδαφος και υπαίθριες καλλιέργειες, ο δείκτης βλάστησης παίρνει τιμές από 0 (γυμνό έδαφος/πιθανώς προβληματική βλάστηση) έως και 1 (ζωηρή βλάστηση).

Μέσα από το gaiasense1, ο αγρότης έχει πρόσβαση σε κατάλληλα επεξεργασμένες δορυφορικές εικόνες, που του επιτρέπουν να παρακολουθεί την ανάπτυξη της καλλιέργειάς του μέσα από τον δείκτη βλάστησης NDVI.

Οι εικόνες δείχνουν την εξέλιξη της καλλιέργειας με την πάροδο του χρόνου (ξεκινώντας από αριστερά) και αναδεικνύουν πιθανά προβλήματα ανάπτυξης της καλλιέργειας σε συγκεκριμένα σημεία του χωραφιού (κίτρινα σημεία), στα οποία με την πάροδο του χρόνου το πρόβλημα γίνεται εντονότερο (πορτοκαλί και κόκκινος χρωματισμός).

Με την ενημέρωση που λαμβάνει από το gaiasens1, o αγρότης έχει τη δυνατότητα να εντοπίσει από νωρίς (1η εικόνα) το πιθανό πρόβλημα, να δει από κοντά τα συγκεκριμένα σημεία στο χωράφι του και να πάρει έγκαιρα τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να μειώσει τις επιπτώσεις στην παραγωγή του.

Ο δείκτης βλάστησης πολύτιμο εργαλείο για τον αγρότη
μέσα από το gaiasense1

Ο χρήστης της εφαρμογής gaiasense1 μπορεί να καταχωρήσει τα αγροτεμάχιά του στην εφαρμογή για να αποκτήσει πρόσβαση σε πληροφορίες που σχετίζονται με τους συντελεστές ανάπτυξης, αλλά και τον δείκτη βλάστησης NDVI, μεταξύ άλλων.

Με την απεικόνιση του δείκτη βλάστησης μέσα από το gaiasense1, ο αγρότης μπορεί να εντοπίσει άμεσα πιθανά προβλήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη της καλλιέργειάς του σε ένα ή περισσότερα σημεία του χωραφιού.

Το μόνο που έχει να κάνει είναι να παρατηρεί τον δείκτη βλάστησης σε κάθε χωράφι του. Αν παρατηρήσει κάποια διαφοροποίηση του χρώματος στα ίδια σημεία του χωραφιού κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, τότε είναι πιθανό να υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Αυτό αποτελεί μια ένδειξη, την οποία ο αγρότης μπορεί να επιβεβαιώσει με έναν έλεγχο στα συγκεκριμένα σημεία του χωραφιού του και να πάρει τα απαραίτητα μέτρα, όπως ρύθμιση του ποτίσματος ή ακόμη και επανασπορά, σε περίπτωση που χρειαστεί.

Μια επιπλέον δυνατότητα που παρέχει στον αγρότη ο συγκεκριμένος δείκτης είναι ο εντοπισμός ζιζανίων σε χωράφια στα οποία καλλιεργούνται μονοετείς καλλιέργειες. Σε περίπτωση που μέσα από τις εικόνες παρατηρηθεί βλάστηση σε περιόδους που το χωράφι είναι ακαλλιέργητο, τότε πρόκειται για ζιζάνια που θα πρέπει να καταπολεμηθούν πριν από την επόμενη σπορά.

Μέσα από το gaiasense1, η απομακρυσμένη παρακολούθηση της καλλιέργειας είναι πιο εύκολη από ποτέ

Με τη χρήση του gaiasense1, ο αγρότης μπορεί να παρακολουθεί συνεχώς από το έξυπνο κινητό του τηλέφωνο την καλλιέργειά του. Μπορεί να εκτιμήσει με ακρίβεια τη λήξη του λήθαργου των δέντρων του, να υπολογίσει την πρωιμότητα ή την οψιμότητα της παραγωγής του και να εντοπίσει άμεσα τυχόν προβλήματα στην ανάπτυξη των φυτών του.

Με λίγα λόγια, έχει τη δυνατότητα να κάνει έναν απομακρυσμένο έλεγχο του χωραφιού του μέσα από το κινητό του τηλέφωνο και να εξοικονομεί πολύτιμο χρόνο, αλλά και πόρους από τις μετακινήσεις του στο χωράφι.

Ωστόσο, η απομακρυσμένη παρακολούθηση της καλλιέργειας είναι μία μόνο από τις πολλές δυνατότητες που παρέχει το gaiasense1 στον Έλληνα αγρότη.

Γνωρίζατε ότι…

● Οι βαθμοημέρες θέρμανσης (σε αντιστοιχία με τους ημεροβαθμούς) και οι βαθμοημέρες ψύξης (σε αντιστοιχία με τις ώρες ψύχους) χρησιμοποιούνται για να εκτιμηθούν οι ενεργειακές ανάγκες των κτηρίων και, πιο συγκεκριμένα, για τον υπολογισμό της κατανάλωσης ενέργειας που απαιτείται για τη θέρμανση και την ψύξη τους.

● Αν δεν καλυφθούν πλήρως οι ανάγκες μιας καλλιέργειας σε ώρες ψύχους, η παραγωγή μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά ως προς την ποιότητα και την ποσότητά της.

● Οι πληροφορίες για τους ημεροβαθμούς ανάπτυξης και τις ώρες ψύχους που παρέχει το gaiasense1 προέρχονται από μετρήσεις των αγρομετεωρολογικών σταθμών του gaiasense της NEUROPUBLIC, που αποτελεί πρώτη και μοναδική υποδομή μεγάλης κλίμακας Διαδικτύου των Πραγμάτων (Internet
of Things) στην Ελλάδα, με χιλιάδες ασύρματους αισθητήρες εγκατεστημένους σε αγροτική γη.

● Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκαν δορυφορικές εικόνες για την ποσοτικοποίηση της βλάστησης ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ενώ η πρώτη αναφορά στον όρο NDVI ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 1970 – και στις δύο περιπτώσεις στις ΗΠΑ.

● Η ποσοτικοποίηση του δείκτη NDVI βασίζεται σε κατάλληλη επεξεργασία δορυφορικών εικόνων που προέρχονται από δορυφόρους, όπως ο Sentinel-2 του Ευρωπαϊκού προγράμματος Copernicus, οι Pléiades της ΕΕ και δορυφόροι του προγράμματος Landsat της NASA.

● Αρνητικές τιμές του δείκτη NDVI (μεταξύ -1 και 0) υποδηλώνουν την παρουσία ανόργανων αντικειμένων, όπως πέτρες, δρόμοι και κτήρια, αλλά και αποξηραμένα φυτά, όπως υπολείμματα καλλιεργειών.

● Η οπτικοποίηση του NDVI μπορεί να γίνει με διάφορους συνδυασμούς χρωμάτων, αλλά έχει επικρατήσει αυτός με τις υψηλές τιμές του δείκτη να απεικονίζονται με πράσινο χρώμα και τις χαμηλές με κίτρινο ή καφέ, καθώς παραπέμπει περισσότερο στην πραγματικότητα.

 

Τεστ
Τι έμαθες σε αυτό το αφιέρωμα;

Διαλέξτε τη σωστή απάντηση

1. Μέσα από το gaiasense1 ο αγρότης μπορεί να δει:

α) Φωτογραφίες από το χωράφι του.

β) Τις καλλιέργειες των χωραφιών που βρίσκονται δίπλα από τα δικά του.

γ) Τους ημεροβαθμούς ανάπτυξης, τις ώρες ψύχους και τη διακύμανση του δείκτη βλάστησης NDVI για κάθε χωράφι του.

δ) Τους δορυφόρους που φωτογραφίζουν το χωράφι του.

2. Πώς μπορεί ο αγρότης για να παρακολουθεί την ανάπτυξη της καλλιέργειάς του μέσα από το gaiasense1;

α) Μέσω των ημεροβαθμών ανάπτυξης.

β) Με τις πληροφορίες για τις ώρες ψύχους.

γ) Με τις τιμές και τη χρωματική απεικόνιση του δείκτη NDVI.

δ) Με όλα τα παραπάνω.

3. Με τις ώρες ψύχους που καταγράφει το gaiasense1, ο αγρότης μπορεί να έχει εικόνα:

α) Του πότε θα βγουν τα δέντρα του από τον λήθαργο.

β) Το πόσο χαμηλές θερμοκρασίες επικρατούν στο χωράφι του.

4. Για να υπολογίσει την τιμή του δείκτη βλάστησης το gaiasense1, πρέπει ο αγρότης να βγάλει φωτογραφίες της καλλιέργειάς του.

✔ Σωστό

✘ Λάθος