Ρύζι: Έως και 20% αυξημένη η φετινή παραγωγή, κλειστά κρατούν τα χαρτιά τους για τις τιμές οι μύλοι

Εκστρατεία αύξησης της εγχώριας κατανάλωσης ρυζιού προωθούν οι φορείς του κλάδου, καθώς η καλλιέργεια βρίσκεται σε ανοδική τροχιά. Φέτος, η σοδειά αναμένεται αυξημένη σε ποσοστό έως και 20%, ενώ νέα στρέμματα σχεδιάζεται να καλλιεργηθούν με ρύζι. Στο πλαίσιο αυτό διοργανώθηκε με μεγάλη επιτυχία την προηγούμενη εβδομάδα (28-29/9) στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το 1ο Φεστιβάλ Ρυζιού, μια διοργάνωση του Συνδέσμου Ορυζόμυλων Ελλάδος (ΣΟΕ), υπό την αιγίδα του Δήμου Δέλτα.

Μιλώντας στους δημοσιογράφους, η δήμαρχος Δέλτα, Γερακίνα Μπισμπινά, εξέφρασε την πρόθεσή της να διατηρήσει ανοιχτή γραμμή με τους παραγωγούς και τους μεταποιητές του κλάδου, προκειμένου να στηρίξει το προϊόν, το οποίο σε ποσοστό 70% παράγεται στην περιοχή. «Οι ορυζώνες καταλαμβάνουν σήμερα σχεδόν το 1/3 της έκτασης του Εθνικού Πάρκου Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα και αποτελούν κομμάτι της ζωής και του οικοσυστήματος που έχει αναπτυχθεί στην περιοχή. Αναμφίβολα, το ρύζι είναι για εμάς ένας θησαυρός», τόνισε.

Η Γεωργία Κωστηνάκη, πρόεδρος του Συνδέσμου Ορυζόμυλων Ελλάδας, επικεφαλής και διευθύνουσα σύμβουλος της Euricom Hellas AE, τόνισε ότι στόχος είναι το φεστιβάλ να αποτελέσει θεσμό και, μέσω αυτού, να «ξανασυστηθεί» το ρύζι στο καταναλωτικό κοινό.

Οι Έλληνες τρώμε το ρύζι κυρίως σαν συνοδευτικό, αν και στην ελληνική κουζίνα υπάρχουν πιάτα, όπως οι λαχανοντολμάδες, τα γεμιστά κ.ά., στα οποία το ρύζι πρωταγωνιστεί. Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, γνωστοί σεφ μαγείρεψαν ζωντανά στα περίπτερα που είχαν στηθεί στο λιμάνι της πόλης, δείχνοντας έμπρακτα ότι υπάρχουν πολλές δυνατότητες για το προϊόν, ώστε να βρεθεί στο επίκεντρο λαχταριστών εδεσμάτων.

Βαίνουν αυξανόμενες οι εκτάσεις – Πολύ καλές οι αποδόσεις

Τα στοιχεία δείχνουν ότι το προϊόν βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης. Φέτος, υπολογίζεται ότι καλλιεργήθηκαν 260.000 στρέμματα ρύζι στη χώρα μας, σε σχέση με τα 225.000 στρέμματα πέρυσι. Επίσης, η παραγωγή αναμένεται αυξημένη κατά 20% λόγω των ευνοϊκών, για την καλλιέργεια του ρυζιού, φετινών καιρικών συνθηκών.

Έτσι, οι παραγωγοί εκτιμούν ότι παράγονται από 900 έως και 1.000 κιλά ανά στρέμμα (σ.σ. στην Ελλάδα, οι αποδόσεις για το προϊόν είναι πολύ καλές) και, άρα, η φετινή σοδειά μπορεί να ξεπεράσει τους 260.000 τόνους. Το 70% του προϊόντος στην Ελλάδα παράγεται στον Νομό Θεσσαλονίκης και κατά 80% αποτελεί εξαγώγιμο προϊόν. Το ελληνικό ρύζι εξάγεται σε ποσοστό 40% σε Ιορδανία, Ισραήλ, Λίβανο και Τουρκία, ακολουθούν τα Βαλκάνια και οι Ισπανία, Γαλλία, Πολωνία και Ρουμανία, ενώ λίγες ποσότητες καταλήγουν στη Γερμανία.

Κλειστά χαρτιά για τις τιμές

Για φέτος, οι μύλοι (σ.σ. 13 συνολικά) κρατούν ακόμα κλειστά τα χαρτιά τους, όσον αφορά τις τιμές, δεδομένου ότι, όπως τόνισε και ο πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελληνικού Ρυζιού (ΕΔΟΡΕΛ), Ιωάννης Αρναουτέλης, «είναι γνωστό ότι τον ρυθμό δίνει η Ιταλία, που ακόμα δεν έχει ανακοινώσει τιμές». Πέρυσι, πάντως, οι τιμές έκλεισαν σε ικανοποιητικά επίπεδα, ήτοι 0,43 ευρώ/κιλό για την ποικιλία Ronaldo, 0,54 ευρώ/κιλό για τα μακρύσπερμα και 0,70 ευρώ/κιλό για την Καρολίνα Gloria.

Όσον αφορά τις δυνατότητες της καλλιέργειας, καθώς η κλιματική αλλαγή δημιουργεί νέες συνθήκες και το ρύζι χρειάζεται πολύ νερό, ο πρόεδρος του Α’ Συνεταιρισμού Χαλάστρας, Χρήστος Γκατζάρας, σημείωσε ότι «όπου καλλιεργείται σήμερα ρύζι στην Ελλάδα, υπάρχουν άφθονα νερά για την ώρα».

Επεσήμανε, δε, ότι «με τη βελτίωση των έργων υποδομής στην Κεντρική Μακεδονία (σ.σ. εκσυγχρονισμός αρδευτικών δικτύων και δημιουργία νέων), η περιφέρεια και ειδικότερα η Θεσσαλονίκη, η Ημαθία, η Πιερία και η περιοχή των Σερρών δεν θα έχουν πρόβλημα με το νερό, γιατί βρίσκονται σε μια περιοχή όπου ρέουν ποτάμια».

Ο Α’ Συνεταιρισμός Χαλάστρας ετοιμάζεται να δραστηριοποιηθεί και στη μεταποίηση, ενώ ο κ. Γκατζάρας εξήγησε ότι «δεν γίνεται να εξάγεται το 80% του προϊόντος και εμείς να τρώμε εισαγόμενο ρύζι». Σύμφωνα με τους προέδρους των συνεταιρισμών της περιοχής, όλη η εστίαση χρησιμοποιεί εισαγόμενο προϊόν, καθώς τον πρώτο ρόλο παίζει η τιμή. 

«Εμείς έχουμε πολύ καλύτερη απόδοση στα χωράφια από τους Ιταλούς. Εκείνοι παράγουν περίπου 600 κιλά το στρέμμα, ενώ εμείς 900, όμως, έχουν ποικιλίες που πληρώνονται ένα και δύο φορές παραπάνω», υπογράμμισε ο αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΑΣΘ, Ευθύμιος Φωτεινός.

Νέες ποικιλίες 

Η κα Κωστηνάκη, μιλώντας στην εναρκτήρια εκδήλωση για το φεστιβάλ, ανακοίνωσε ότι έχει καταρτιστεί ένα σχέδιο, το οποίο θα αλλάξει ριζικά την ελληνική ορυζοκαλλιέργεια, με στόχο το ελληνικό ρύζι να αποτελεί μοναδικό προϊόν παγκόσμιας ζήτησης.

«Ο Σύνδεσμος Ορυζόμυλων Ελλάδος (ΣΟΕ), η Εθνική Διεπαγγελματική Ρυζιού (ΕΔΟΡΕΛ), οι συνεταιρισμοί ρυζιού και η Αγροτική Σύμπραξη Θεσσαλονίκης (ΕΑΣΘ) δουλεύουμε πραγματικά αδιάκοπα για τη σύναψη συνεργιών με εταιρείες σποροπαραγωγής, ώστε να καλλιεργηθούν οι επιθυμητές νέες ποικιλίες που θα πληρούν τις εξής προϋποθέσεις: Ποικιλίες που έχουν υψηλή στρεμματική και βιομηχανική απόδοση και θα ανταποκρίνονται στην εγχώρια και παγκόσμια ζήτηση», τόνισε.

Η κα Κωστηνάκη σημείωσε, επίσης, ότι «φέτος καλλιεργήθηκαν πιλοτικά πάνω από πέντε νέες ποικιλίες ρυζιού. Από τα μέχρι τώρα αποτελέσματά τους φαίνεται ότι συμβαδίζουν άψογα με τη βιοποικιλότητα της χώρας μας και πληρούν απόλυτα τις τρεις βασικές προϋποθέσεις που έχουμε θέσει από κοινού. Αυτό σημαίνει ότι από το 2025 αλλάζει η ελληνική ορυζοκαλλιέργεια. Οι Έλληνες παραγωγοί πρέπει να πάνε σε νέες ποικιλίες, εφόσον οι κλασικές, οι οποίες τώρα καλλιεργούνται, πεθαίνουν εμπορικά». 

Στην κατεύθυνση αυτή σχεδιάζονται από την ΕΔΟΡΕΛ ημερίδες ενημέρωσης των παραγωγών για τις νέες ποικιλίες σε όλες τις περιοχές στις οποίες καλλιεργείται το προϊόν, όταν τελειώσει η συγκομιδή. «Το ελληνικό ρύζι πρέπει να αλλάξει, ώστε να μην είναι η τελευταία επιλογή, αλλά η πρώτη. Και αυτό δεν θα γίνει, αν δεν προσφέρουμε ποικιλίες με εμπορικό ενδιαφέρον και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Αυτή η κατεύθυνση είναι μονόδρομος», ξεκαθάρισε η κα Κωστηνάκη. 

Άλλωστε, οι προδιαγραφές που ισχύουν στην ΕΕ, όσον αφορά τις δραστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται, ορίζουν ένα πολύ στενό πλαίσιο. Ωστόσο, όπως επεσήμανε ο κ. Γκατζάρας, «είναι σημαντικό, εφόσον ακολουθούμε τις προδιαγραφές και έχουμε στη διάθεσή μας λιγότερες δραστικές, να μπορούμε να καρπωθούμε και τα οφέλη ως προς την κατανάλωση. Ο Έλληνας καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει ότι το ελληνικό ρύζι είναι το ρύζι που πρέπει να επιλέγουμε για την ασφάλεια και την υγεία των παιδιών μας». 

Προβλήματα από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή

Ο Αλέξης Κράββας είναι ένας από τους μεγαλύτερους καλλιεργητές ρυζιού στην περιοχή της Χαλάστρας, με έκταση ορυζώνων περίπου 1.200 στρ. Καθώς εκείνος και οι συνεργάτες του περιμένουν να πέσει η υγρασία για να ξεκινήσουν το αλώνισμα, περιέγραψε τις δυσκολίες της καλλιέργειας.

«Στην Ελλάδα, καλλιεργείται το μεσόσπερμο κατά 70% και συνήθως εξάγεται στη Μέση Ανατολή, στις χώρες που τώρα γίνεται πόλεμος. Οπότε, δυστυχώς, τώρα δεν μπορούμε να κάνουμε τις εξαγωγές μας. Βέβαια, έτσι είναι η αγροτική επιχείρηση, έχει και το ρίσκο. Όμως, πρέπει να αναζητήσουμε άλλες λύσεις για την επόμενη χρονιά. Μάλλον θα πάμε σε αλλαγή ποικιλιών και θα φυτέψουμε μακρύσπερμα, για να μπορέσουμε να προσανατολιστούμε στις αγορές της Ευρώπης, όπου ζητούνται μακρύσπερμες ποικιλίες. Το θέμα είναι ότι σε κάθε περίπτωση αγοράζουμε σπόρο από την Ιταλία, γιατί εμείς δεν έχουμε δικό μας γενετικό υλικό», ανέφερε. 

Φέτος, υπολογίζεται ότι καλλιεργήθηκαν 260.000 στρέμματα ρύζι στη χώρα μας, σε σχέση με τα 225.000 στρέμματα πέρυσι

Σε ερώτηση σχετικά με το αν υπάρχει πρόβλημα με το κόκκινο ρύζι, ο κ. Κράββας απάντησε ότι «φυσικά μειώνεται η απόδοση της καλλιέργειας και δεν μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε. Η φύση αντιστέκεται πάντα, δεν μπορείς να εξολοθρεύσεις ένα είδος, αυτοαμύνεται. Εμείς το καταπολεμούμε με εργάτες, που μπαίνουν και το κόβουν. Φυσικά, κάτι τέτοιο ανεβάζει πολύ το κόστος καλλιέργειας. Όμως, “αυτό” σαν να καταλαβαίνει και τώρα πια δεν γίνεται ψηλό, δεν βγαίνει πάνω από την καλλιέργεια. Φύτρωσαν τώρα καινούργιες ποικιλίες κόκκινο, που είναι πιο χαμηλό από το καλλιεργημένο ρύζι και δεν μπορείς να το βρεις για να το κόψεις. Το βλέπουμε μόνο όταν πάμε να αλωνίσουμε. Αναγκαστικά, νομίζω, θα πάμε στην τεχνολογία Provisia. Σου δίνει η εταιρεία σπόρο ανθεκτικό σε ένα φυτοφάρμακο και σου παρέχει και το φυτοφάρμακο». 

Στην ίδια ομάδα παραγωγών βρίσκεται και ο Βασίλης Ροΐδης, ο οποίος εξήγησε γιατί εγκατέλειψε την κτηνοτροφία και στράφηκε κατ’ αποκλειστικότητα στο ρύζι. «Ήμουν από αυτούς που κρατούσαν χαρτί και μολύβι. Και έτσι κατάλαβα ότι μπορεί να είχα χρήματα στα χέρια μου, αλλά έμπαινα μέσα. Τα κοστολόγια έχουν ξεφύγει. Αν δεν έχεις χαρτί και μολύβι, χάθηκες. Όπως σε όλες τις δουλειές, πρέπει να είσαι νοικοκυρεμένος. Παίρνεις λεφτά μαζεμένα, ωραία, αλλά δεν είναι δικά σου. Πρέπει πρώτα να πληρώσεις τις υποχρεώσεις σου. Η τιμή του γάλακτος έπεφτε διαρκώς και όταν ήθελα να πουλήσω τα ζώα για κρέας, κανένας δεν ενδιαφερόταν. Από το 2012 και μετά, όλοι μου οι δείκτες ήταν στο κόκκινο», ανέφερε ο κ. Ροΐδης.

Η ταυτότητα της διοργάνωσης

Παράλληλα με το φεστιβάλ ρυζιού οργανώθηκαν συζητήσεις και επισκέψεις σε κτήματα, στο πλαίσιο του προγράμματος EU Rice («Ενέργειες ενημέρωσης και προώθησης της βιώσιμης πτυχής παραγωγής ρυζιού στην Ελλάδα και την Ισπανία») για την προβολή του ευρωπαϊκού ρυζιού με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρόγραμμα υλοποιείται από την Αγροτική Εταιρική Σύμπραξη Θεσσαλονίκης ΑΕ (ΕΑΣΘ) και το Consejo Regulador de la dos Arroz de Valencia (Ρυθμιστική αρχή του ρυζιού ΠΟΠ Βαλένθια), με βασικό στόχο την ενημέρωση για τις αυστηρές προδιαγραφές που διέπουν την καλλιέργεια ρυζιού στην Ευρώπη.