Σελόντα: Έκκληση Γιάννη Στεφανή για διάσωση του κλάδου των ιχθυοκαλλιεργειών

«Είμαι ένας πολύ ευτυχισμένος άνθρωπος, γιατί όλη μου τη ζωή δούλεψα πάνω σε αυτό που αγαπώ». Με αυτά τα λόγια και σε κλίμα συγκίνησης, ο Γιάννης Στεφανής, ο ιδρυτής και επί σειρά ετών διευθύνων σύμβουλος της Ιχθυοτροφεία Σελόντα, παρέλαβε το βραβείο αριστείας για τη συμβολή του στον κλάδο της ευρωπαϊκής ιχθυοκαλλιέργειας από τον Ισπανό, Gustavo Larazzabal, στο πλαίσιο της 57ης ετήσιας γενικής συνέλευσης της Ομοσπονδίας Ευρωπαίων Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (FEAP) στη Στοκχόλμη στις 22-23 Μαΐου.

Στην ανακοίνωση του FEAP αναφέρεται: «Κορυφαία στιγμή της διήμερης εκδήλωσης ήταν η απονομή του βραβείου FEAP για την αριστεία στην ευρωπαϊκή υδατοκαλλιέργεια στον κ. Γιάννη Στεφανή, μια εξέχουσα προσωπικότητα του τομέα, η καριέρα του οποίου συνέβαλε στη διαμόρφωση της σύγχρονης υδατοκαλλιέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο κ. Στεφανής τιμήθηκε για τη συνεισφορά του επί δεκαετίες, από την ίδρυση της Selonda Aquaculture SA έως τη μετασχηματιστική προεδρία του FEAP, όπου άνοιξε τον οργανισμό στη μεσογειακή υδατοκαλλιέργεια και υπερασπίστηκε τη διασυνοριακή συνεργασία. Ο κ. Στεφανής διαδραμάτισε, επίσης, σημαντικό ρόλο στην ίδρυση της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας Τεχνολογίας και Καινοτομίας Υδατοκαλλιέργειας (EATiP), συμβάλλοντας στην ανάπτυξη στρατηγικών προγραμμάτων έρευνας και καινοτομίας, με στόχο την προώθηση βιώσιμων πρακτικών υδατοκαλλιέργειας στην Ευρώπη. Το βραβείο δεν γιορτάζει μόνο μια ατομική κληρονομιά, αλλά ενισχύει τις αξίες του οράματος, της δέσμευσης και της συνεργασίας, που είναι απαραίτητες για το μέλλον της ιχθυοκαλλιέργειας στην Ευρώπη».

Ο Έλληνας επιχειρηματίας μίλησε στην «ΥΧ» τόσο για τη δεκαετία του ’90, που ξεκίνησε ως απλός παρατηρητής των εργασιών της τότε FESC, όπου μέλη της ήταν μόνο εταιρείες παραγωγής σολομού. Το 1994, πραγματοποιήθηκε η ετήσια γενική συνέλευση του οργάνου στη Σαντορίνη, με πρωτοβουλία του ιδίου, όπου αποφασίστηκε να διευρυνθεί η αντιπροσώπευση και σε άλλα είδη ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας, όπως λαβράκι, τσιπούρα, πέστροφα, οξύρρυγχο και κυπρίνο. Στη, δε, 37η συνέλευση, που πραγματοποιήθηκε στην Ύδρα, καθιερώθηκε το παραπάνω βραβείο αριστείας. Τα οκτώ χρόνια που διετέλεσε πρόεδρος του FEAP ήταν καθοριστικά για τη μεταρρύθμιση των λειτουργιών και της συνεισφοράς της Ομοσπονδίας.

Ο Γιάννης Στεφανής θυμάται…

Στις 23 Απριλίου 2015, στο Ζάππειο Μέγαρο, ο κ. Στεφανής πραγματοποίησε την τελευταία δημόσια ομιλία του επί ελληνικού εδάφους, σε μια πανηγυρική εκδήλωση για τα 30 χρόνια της εταιρείας του και την έκδοση του επετειακού της λευκώματος «Το ταξίδι της Σελόντα».

«Εκείνη τη μέρα, είχα διαισθανθεί ότι έρχεται κάτι κακό, αλλά δεν το είχα πει σε κανέναν», εκμυστηρεύεται δέκα χρόνια μετά στην «ΥΧ». Η εκδήλωση στο Ζάππειο είχε κυλήσει εξαιρετικά ομαλά, με πλήθος επιχειρηματιών και πολιτικών και τίποτα δεν προμήνυε το τι θα ακολουθούσε μετά.

Εκτός, βέβαια, από τα προβλήματα με τα υψηλά δάνεια, που, από το 2012 και μετά, έσφιγγαν σαν μέγγενη τη λειτουργία του ομίλου. Ολόκληρος, όμως, ο επιχειρηματικός κόσμος εκείνη την εποχή λειτουργούσε σε μία περίοδο με πάρα πολλές δυσκολίες, όσον αφορά την πρόσβαση σε δάνεια και σε ρευστότητα.

Το στενό μαρκάρισμα των τραπεζών

Το κακό, που διαισθανόταν ο κ. Στεφανής, ήρθε λίγους μήνες μετά. «Γνωστά τραπεζικά στελέχη με κάλεσαν να συζητήσω μπροστά σε 20 άτομα, εκπροσώπους των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, ένα έτοιμο δικό τους σχέδιο εξυγίανσης, όπου θα παρέμενα στη διοίκηση της εταιρείας, για ένα μεταβατικό στάδιο, αλλά θα έπρεπε να αποκτήσουν οι τράπεζες τον έλεγχο του 95% της εταιρείας. Αποφάσισα να τους απαλλάξω από τον κόπο και έτσι παραιτήθηκα από τη θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου».

Το συγκεκριμένο περιστατικό, που μου το διηγείται πλήρως με ονόματα και λεπτομέρειες, σαν να ήταν χθες, του προκαλεί ακόμα και σήμερα πικρία και με ένα αίσθημα αδικίας στο πρόσωπό του μου λέει: «Δεν θεωρώ ότι υπήρξε σωστή αντιμετώπιση από τις τράπεζες προς τη Σελόντα και προς εμένα. Δεν πιστεύω ότι έγινε με τέτοιον άσχημο τρόπο “εξυγίανση” σε άλλη εταιρεία του κλάδου. Και η συνέχεια δεν ήταν καθόλου αυτή που περιμέναμε. Μετά την παραίτησή μου, ανέλαβε διευθύνων σύμβουλος ο επί πολλά χρόνια συνεργάτης μου και γενικός διευθυντής της εταιρείας, Γιάννης Ανδριανόπουλος».

Το διάδοχο εταιρικό σχήμα και, μετέπειτα, η Avramar

Ο κ. Ανδριανόπουλος συντόνισε την όλη προσπάθεια να μεταβεί η Σελόντα ομαλά στα νέα δεδομένα, που επέβαλαν οι πιστωτές και πλέον ιδιοκτήτες της. Η επόμενη φάση του σχεδίου εξυγίανσης ήταν η εύρεση επενδυτή, με «δέλεαρ» το μερικό κούρεμα των δανείων. Όμως, το οικονομικό κλίμα της εποχής και ο μεγάλος ανταγωνισμός από τις ιχθυοκαλλιέργειες της Τουρκίας έβγαλε τελείως εκτός χρονοδιαγράμματος το σχέδιο.

Όπως είναι σε όλους γνωστό, το 2019 η Ανδρομέδα Seafood συγχωνεύτηκε και απορρόφησε τη Νηρέας και τη Σελόντα, ενώ στο νέο σχήμα ιδιοκτήτες ήταν η Amerra Capital Management LLC και η MDC (Mubadala Development Company) Industry Holding Company LLC.

Από το 2015 μέχρι και το 2019, όμως, είχαν μεσολαβήσει η αντικατάσταση του κ. Ανδριανόπουλου από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου μέσα σε έναν χρόνο, η κατάληψη της πρώτης θέσης παγκοσμίως στην παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού από την Τουρκία και η παραίτηση του Αριστείδη Μπελλέ από επικεφαλής της Νηρέας, στην οποία εισήλθαν οι πιστώτριες τράπεζες ως βασικοί μέτοχοι.

Η καθυστέρηση αυτή οδήγησε σε «αιμορραγία» τις δύο πάλαι ποτέ μεγαλύτερες εταιρείες ιχθυοκαλλιεργειών στη χώρα μας, τόσο από οικονομικής πλευράς όσο και από πλευράς εξειδικευμένου προσωπικού. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο νέο σχήμα, που μετέπειτα μετονομάστηκε σε Avramar, η Σελόντα απορροφήθηκε πλήρως από την Avramar και εξαφανίστηκε από τον «χάρτη» των ελληνικών ιχθυοκαλλιεργειών.

Παράλληλα, υπήρξε «αιμορραγία» σε επίπεδο έμπειρων στελεχών και επιστημόνων, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους έφυγαν από την Ελλάδα και στελέχωσαν τον αναδυόμενο ιχθυοκαλλιεργητικό κλάδο της Σαουδικής Αραβίας. Ο κ. Στεφανής λέει χαρακτηριστικά: «Τα στελέχη της Σελόντα, αλλά και της Νηρέας έστησαν έναν ολόκληρο παραγωγικό κλάδο στη Σαουδική Αραβία από το μηδέν».

Ίσως είναι σύμπτωση, αλλά δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς ότι ο όμιλος Aqua Bridge ιδρύθηκε το 2018 με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και, έκτοτε, έχει παρουσία σε Σαουδική Αραβία, Μαλδίβες, Κουβέιτ και Μ. Βρετανία. Πρόκειται για τον όμιλο που βρίσκεται σε πολύμηνες διαπραγματεύσεις με τις ελληνικές τράπεζες για την εξαγορά της Avramar.

Τα αναπάντητα ερωτήματα

Οι τίτλοι τέλους για τη Σελόντα και τη Νηρέας έχουν γραφτεί προ πολλού. Γιατί, όμως, έπρεπε να γίνει με αυτόν τον τρόπο; Και πόσο εύκολο θα είναι να διατηρηθεί η παραγωγική δραστηριότητα του διάδοχου σχήματος, που είναι η Avramar, εντός των ελληνικών θαλασσών, προκειμένου να μη χαθούν και άλλα στελέχη και να μην εγκαταλειφθούν ολοκληρωμένες μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας που λειτουργούν αποτελεσματικά εδώ και δεκαετίες;

Ο Γιάννης Στεφανής, στην κουβέντα μας, είναι φειδωλός στα λόγια του και δεν θέλει να επιρρίψει ευθύνες, προκαλώντας περαιτέρω προβλήματα σε ένα σχήμα που ήδη έχει αδυναμίες και πολλά εμπόδια για να ευδοκιμήσει. Ο ίδιος παραδέχεται τα λάθη του και ελπίζει να μην υπάρξουν άλλοι άσκοποι πειραματισμοί με τον πολύπαθο κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών, ούτε τυφλοί ανταγωνισμοί ή «σωτήρες», που δεν θα τηρήσουν τις υποσχέσεις τους, παρόλο που έχουν περάσει δέκα χρόνια και δεν γνωρίζουμε ποιος θα επενδύσει και θα ηγηθεί αυτού του σχήματος, για να το βγάλει από το τέλμα, στο οποίο έχει περιέλθει.

Και η ερώτηση-κλειδί

Σε ερώτηση της «ΥΧ» σχετικά με το ποιο θα ήταν το προτιμητέο διάδοχο σχήμα, που θα διαχειριστεί τα δάνεια και τις υποδομές της Avramar, προκειμένου να διασωθεί η εταιρεία, ο κ. Στεφανής απαντά: «Θα ήθελα να δω στο “τιμόνι” του ομίλου μία διοίκηση από Νορβηγούς επιχειρηματίες των ιχθυοκαλλιεργειών, που έχουν και τη γνώση και το κεφάλαιο, για να μπορέσουν να σώσουν την Avramar και να την οδηγήσουν σε τροχιά ανάπτυξης. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει ακόμα πιο γενναίο “κούρεμα” δανείων από την πλευρά των ελληνικών τραπεζών, για να υπάρξει βιώσιμη λύση».

Ποιος είναι ο Γιάννης Στεφανής

Η Σελόντα είναι δημιούργημα του Γιάννη Στεφανή, ο οποίος γεννήθηκε το 1943, τελείωσε το σχολείο στη Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου και, στη συνέχεια, σπούδασε Οικονομικά στην Ανωτάτη Εμπορική. Μαζί με τρεις συνεργάτες, το 1966 έστησε ένα μικρό διαφημιστικό γραφείο με την επωνυμία «Spot», που εξαγοράστηκε αργότερα από την αμερικανική «J.W. Thompson», τη μεγαλύτερη τότε διαφημιστική εταιρεία του κόσμου, και μετεξελίχθηκε στη «Spot Thompson».

Συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές του, αποκτώντας Master in Economic Ρlanning από το New School for Social Research της Νέας Υόρκης και με την επιστροφή του, το 1968, ασχολήθηκε με τη διαφήμιση, το μάρκετινγκ και το μάνατζμεντ. Ίδρυσε και διηύθυνε την εταιρεία μελετών «Planning and Research Consultants» (PRC), παντρεύοντας την επιστημονική γνώση των μελετών με τη γνώση για τη διαφημιστική αγορά της Spot Advertising.

Τον Νοέμβριο του 1981, ίδρυσε την «Ιχθυοτροφεία Selonda ΕΠΕ». Το 1992 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Συνδέσμου Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών (ΣΕΘ), του οποίου θήτευσε πρόεδρος από το 1991 μέχρι το 1995 και από το 2006 μέχρι το 2008. Από το 1996 μέχρι και το 2003 ήταν αντιπρόεδρος και από το 2003 μέχρι το 2010 πρόεδρος της Πανευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Υδατοκαλλιεργειών (FΕΑΡ). Αποχώρησε από τον κλάδο τον Οκτώβριο του 2015, αφήνοντας τη θέση του αντιπροέδρου και διευθύνοντος συμβούλου στον Όμιλο Σελόντα.

Η ιστορία της Σελόντα

Στις 24 Νοεμβρίου 1981 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η σύσταση της Εταιρείας «Ιχθυοτροφεία Selonda – Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης» και άνοιξε διάπλατα για την Ελλάδα η πόρτα ενός νέου επιχειρηματικού κλάδου.

Η εταιρεία απέκτησε αμέσως εταιρικό/εμπορικό σήμα και εταιρική επωνυμία. Πρώτη και καθοριστική κίνηση της εταιρείας ήταν να υποβάλει απευθείας στις Βρυξέλλες πρόταση, στο πλαίσιο FEOGA, για την επιδότηση της επένδυσης δημιουργίας ιχθυοτροφείων τσιπούρας και λαβρακιού, σύμφωνα με τον κανονισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, συνοδευόμενη από λεπτομερές επιχειρησιακό σχέδιο. Χρειάστηκε να περάσουν δύο ολόκληρα χρόνια για να μπορέσει η Σελόντα να πάρει τις προαπαιτούμενες για την επιδότηση και τη λειτουργία της άδειες.

Καταφέρνοντας να ξεπεράσει τα γνωστά ελληνικά γραφειοκρατικά εμπόδια και τις αμφιβολίες τουριστικών, τοπικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, ο Γιάννης Στεφανής πήρε τελικά την απαραίτητη και τελευταία σύμφωνη γνώμη του ΕΟΤ για τη μίσθωση της θαλάσσιας περιοχής στον Αργοσαρωνικό.

Η ανακάλυψη του όρμου της μεγάλης επιτυχίας

Με την επιμονή, τη συνεργασία και την ενθάρρυνση Βρετανών τεχνικών, ο κ. Στεφανής αναζήτησε μαζί τους τις προϋποθέσεις για το πρώτο βήμα: Τη δημιουργία μιας πρώτης μονάδας εκτροφής. Τα κριτήρια εγκατάστασης της μονάδας απαιτούν ειδικές περιβαλλοντικές και οικονομοτεχνικές συνθήκες. Μελέτησαν τα βάθη των κόλπων σε διάφορα σημεία της Νότιας Ελλάδας, τα θαλάσσια ρεύματα, την απόσταση από την Αθήνα και τα κέντρα κατανάλωσης και, αφού αξιολόγησαν δεκάδες όρμους και κολπίσκους, κατέληξαν στην ιδανική επιλογή: Τον όρμο της Σελόντα που βρίσκεται στην περιοχή του Σοφικού. Στην Ανατολική Κορινθία, στη διαδρομή που οδηγεί προς την Αρχαία Επίδαυρο, ο κ. Στεφανής με τους συνεργάτες του ανακάλυψε τα καθαρά και απάνεμα νερά, που απαιτεί η μονάδα εκτροφής, έριξε «άγκυρα» και έβαλε τα θεμέλια της Σελόντα.