Συμφωνία Ελλάδας-Σκοπίων: Θα υπάρξουν νέες δίοδοι για τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα;

Η σύσφιξη των σχέσεων Ελλάδας-Σκοπίων δημιουργεί αγροτικές προοπτικές

Ο δρόμος προς την οριστική συμφωνία της Ελλάδας με την ΠΓΔΜ για την ονομασία «Σέβερνα Μακεντόνια» (Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας) δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Στη χώρα μας, οι τελευταίες εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις για το «Μακεδονικό» έχουν εγείρει αντιδράσεις, ενώ και ο Σκοπιανός πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ έχει προαναγγείλει δημοψήφισμα για το θέμα της ονομασίας το προσεχές φθινόπωρο, οπότε οι πολίτες της βαλκανικής χώρας θα κληθούν να δώσουν τη συγκατάθεσή τους.

Παρότι η κατάσταση παραμένει ρευστή, η πρόοδος στις σχέσεις των δύο χωρών είναι δεδομένη, με τον Ζάεφ να κάνει λόγο για οικοδόμηση μιας φιλίας που «δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη». Η συγκεκριμένη προοπτική φέρνει στο προσκήνιο το σενάριο μιας στενής μελλοντικής συνεργασίας που θα αφορά τον αγροτικό τομέα των δύο χωρών, εξέλιξη η οποία μπορεί να ωφελήσει την εξαγωγική δραστηριότητα της Ελλάδας.

Τα Σκόπια στον αγροτικό τομέα

Περίπου το 39% της συνολικής έκτασης των Σκοπίων, δηλαδή μια έκταση που αντιστοιχεί σε 10,1 εκατομμύρια στρέμματα, είναι αγροτική γη, η οποία κατανέμεται σχεδόν ομοιόμορφα μεταξύ καλλιεργούμενων εκτάσεων (αροτραίων καλλιεργειών, αμπελώνων και λιβαδιών) και μόνιμων βοσκότοπων. Η διάρθρωση του αγροτικού τομέα χαρακτηρίζεται από μικρές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις μισθώνονται από τρίτους και είναι κατακερματισμένες σε μικρά αγροτεμάχια.

Ο αγροτικός τομέας είναι ένας από τους πιο πολλά υποσχόμενους κλάδους της χώρας. Σύμφωνα με στοιχεία που συνέλλεξαν υπηρεσίες του υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ, το 2016 οι αγροτικές δραστηριότητες των Σκοπίων στους κλάδους της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της δασοκομίας και της αλιείας αντιπροσώπευαν το 7,7% του ΑΕΠ και το 16,6% του συνολικού αριθμού των απασχολουμένων. Το ίδιο έτος, οι εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων αντιπροσώπευαν το 12,25% των συνολικών εξαγωγών της ΠΓΔΜ. Τα προϊόντα αυτά προσανατολίζονται προς αγορές της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων (Σερβία, Κόσοβο, Αλβανία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη), οι οποίες αντιστοιχούν περίπου στο 82,3% των συνολικών εξαγωγών. Τα βασικά εξαγώγιμα προϊόντα των Σκοπίων είναι τα φρέσκα και μεταποιημένα φρούτα και λαχανικά (34,8% των συνολικών αγροτικών εξαγωγών), ο καπνός (24%), τα δημητριακά (13,5%) και τα ποτά (12%). Τα κύρια εισαγόμενα προϊόντα είναι το κρέας (το βόειο κρέας, τα πουλερικά και το χοιρινό αποτελούν το 20% των συνολικών αγροτικών εισαγωγών), τα φρούτα και τα λαχανικά, τα σιτηρά, ο καφές, το τσάι και τα μπαχαρικά.

Τα αγροτικά προϊόντα που αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο εξαγωγών από την ΕΕ στα Σκόπια είναι τα κρέατα, τα παρασκευάσματα διατροφής, τα βρώσιμα έλαια και τα φρούτα. Η ΕΕ των 28 είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΠΓΔΜ, όσον αφορά τις εισαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων και προϊόντων αλιείας.

Μεγάλη εξάρτηση από τις εισαγωγές κρέατος και σιτηρών

Η εγχώρια παραγωγή κρέατος των Σκοπίων δεν επαρκεί, ώστε να καλύψει τις καταναλωτικές ανάγκες του πληθυσμού, τη στιγμή που ο αριθμός των ντόπιων ζώων εκτροφής μειώνεται συνεχώς. Η χώρα ικανοποιεί περισσότερο από το 50% των αναγκών της σε κρέας μέσω των εισαγωγών.

Η βιομηχανία πουλερικών επικεντρώνεται περισσότερο στην παραγωγή αβγών, εκεί όπου υπάρχει πλεόνασμα. Ωστόσο, η παραγωγή κρέατος πουλερικών δεν επαρκεί για να ικανοποιήσει την τοπική αγορά νωπού κρέατος. Από την άλλη, παρότι η εγχώρια βιομηχανία χοιρινού κρέατος ικανοποιεί το 90% της αγοράς νωπού κρέατος, οι μεταποιητικές μονάδες εισάγουν σχεδόν το 100% των απαιτούμενων ποσοτήτων. Τέλος, υπάρχει σημαντική έλλειψη βόειου κρέατος, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των βοοειδών είναι αγελάδες γαλακτοπαραγωγής.

Η ΠΓΔΜ καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών της σε σιτηρά από τις εισαγωγές. Δεν υπάρχει επαρκής εγχώρια παραγωγή καλαμποκιού, ενώ η χώρα εισάγει το 1/3 του σίτου της σε ετήσια βάση. Σημαντικές είναι, επίσης, οι εισαγωγές ελαιούχων σπόρων. Για παράδειγμα, η σόγια και τα υποπροϊόντα της έχουν αμερικανική προέλευση και αγοράζονται από την Ελλάδα, τη Σερβία και την Ουγγαρία, είτε από μεγάλες αγροτικές εκμεταλλεύσεις είτε από ομάδες παραγωγών.

Μία από τις βασικές αδυναμίες του αγροτικού τομέα των Σκοπίων είναι η έλλειψη σύγχρονου εξοπλισμού. Η εγχώρια παραγωγή γεωργικών μηχανημάτων είναι ελάχιστη, με την αγορά να βασίζεται στις εισαγωγές. Προκύπτουν, λοιπόν, σημαντικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς των αγροτικών εξοπλισμών, καθώς και των μηχανημάτων της βιομηχανίας παραγωγής τροφίμων και ποτών, οι οποίοι μπορούν να προσδώσουν αξία στον τομέα της μεταποίησης τροφίμων της χώρας.

Μπορούν να οφεληθούν οι Έλληνες παραγωγοί;

Η κυβέρνηση των Σκοπίων θεωρεί ότι η γεωργία διαθέτει πρόσφορο έδαφος για μελλοντικές επενδύσεις, μεγέθυνση και ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των άμεσων ξένων επενδύσεων.

Από την αυξανόμενη αυτή αγροτική δυναμική, ωφελημένοι μπορούν να βγουν και οι Έλληνες παραγωγοί, εστιάζοντας στην εδραίωση των επιχειρηματικών τους σχέσεων με Σκοπιανούς εισαγωγείς και διανομείς προϊόντων, καλύπτοντας έτσι τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες μιας χώρας που βλέπει το ζωικό της κεφάλαιο να μειώνεται.