Σητεία: 4η Επιστημονική Ημερίδα για τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας έκθεσης σε φυτοφάρμακα
Το Σάββατο 17 Νοεμβρίου στο Πολύκεντρο του Δήμου Σητείας πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία η 4η Ημερίδα για τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας έκθεσης σε φυτοφάρμακα. Παρευρέθηκαν και χαιρέτισαν ο Παν/τος Ηγούμενος της Μονής Τοπλού Αρχιμ. Θεόφιλος Σπανουδάκης, η Αντιπεριφερειάρχης Λασιθίου κα Πετράκη Πελαγία, ο πρόεδρος Αγροτικών Συναιτερισμών Σητείας κ. Μανώλης Μαυροματάκης, ο Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Σητείας κ. Κατσαράκης Ιωάννης, ο Δήμαρχος Σητείας κ. Πατεράκης Θρόδωρος. Χαιρετισμό απέστειλε ο βουλευτής Ηρακλείου κ. Κεγκέρογλου Βασίλης. Στην εκδήλωση συμμετείχαν επίσης Δημοτικοί Σύμβουλοι, γεωπόνοι, φαρμακοποιοί, ιατροί, αγρότες, φοιτητές και φοιτήτριες της Σχολής Διατροφής και Διαιτολογίας ΤΕΙ Σητείας και πλήθος κόσμου. Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο κ. Μεραμβελιωτάκης Αριστοτέλης, προϊστάμενος του τοπικού Τμήματος Οικονομικής Ανάπτυξης του Δήμου Σητείας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η έκθεση έργων ζωγραφικής από μαθητές των Δημοτικών Σχολείων Σητείας. Η ανταπόκριση των χορηγών στην ημερίδα ήταν εντυπωσιακή, ζεστή και εγκάρδια. Τη Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2018, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη των ομιλητών και των οργανωτών της Ημερίδας στη Μονή Τοπλού. Ο φιλόξενος Ηγούμενος ανέλυσε το ιστορικό έργο της Μονής και αναφέρθηκε στη συμβολή του στην ανάπτυξη της βιολογικής καλλιέργειας καθώς και στη προώθηση στη παγκόσμια αγορά των διακεκριμένων με διεθνή βραβεία τοπικών οίνων και ρακής πολλαπλής απόσταξης.
Πολλά και χρήσιμα ήταν τα συμπεράσματα της Ημερίδας
Στην Ελλάδα η ετήσια αξία φυτικής παραγωγής είναι 6,7 δις. Καταναλώνονται ετησίως 30.000 τόνοι φυτοφαρμάκων, εκ των οποίων το 7% είναι λαθραία. Η εντατικοποίηση της παραγωγής, η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της μη ορθής διαχείρισης ενεργειακών και φυσικών πόρων, η ανεπάρκεια εκπαίδευσης και κατάρτισης ψεκαστών αλλά και του ελέγχου ψεκαστικών μηχανημάτων, η έλλειψη ενημέρωσης και η ανυπαρξία ειδικού κέντρου συλλογής και ανακύκλωσης των δεκάδων εκατομμυρίων κενών φιαλών συσκευασίας φυτοφαρμάκων είναι παράγοντες που διαταρράσουν τα οικοσυστήματα και αυξάνουν τη νοσηρότητα.
Στη χώρα με κοινή υπουργική απόφαση ΚΥΑ 6669/79087/15-07-2015 (ΦΕΚ Β’ 1791), μειώθηκαν οι αποστάσεις ψεκασμών από ειδικές περιοχές, χωρίς να ληφθούν υπόψη α) τα αποτελέσματα της Διαβούλευσης του ΥΠΑΑΤ το 2014 όπου διαπιστώνεται η χαμηλή εκπαίδευση και κατάρτηση των ψεκαστών β) η απουσία τακτικού μηχανολογικού ελέγχου των ψεκαστικών μηχανημάτων, η μη αντικατάσταση των ακροφυσίων ψεκασμού με ειδικά μειωμένης διασποράς και γ) η έγγραφη επιστημονική και τεκμηριωμένη θέση της Ελληνικής Εταιρείας Τοξικολογίας προς τα αρμόδια υπουργεία, για τις αρνητικές επιπτώσεις μιας τέτοιας απόφασης. Οι κατ΄εξακολούθηση χορηγήσεις άδειας κυκλοφορίας σε απαγορευμένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση φυτοφάρμακα, η προσπάθεια νομοθέτησης επαναχρησιμοποίησης ληγμένων φυτοφαρμάκων, η ανάπτυξη εμπορίας και χρήσης απαγορευμένων, λαθραίων και πλαστών φυτοφαρμάκων επιβαρύνουν την υγεία των ψεκαστών, των περιοίκων, των καταναλωτών, το περιβάλλον και το Ελληνικό Δημόσιο. Παρά τις εξαγγελίες, είναι εμφανές το αδιέξοδο της εφαρμοζόμενης αγροτικής πολιτικής, της εξάρτησης και του εθισμού σε παλιές πολιτικές, ξεπερασμένες από τις σύγχρονες ανάγκες και τεχνολογίες.
Στη περιοχή της Κρήτη η έκταση της ελαιοκαλλιέργειας πλησιάζει τα 2 εκατομμύρια στρέμματα, των αμπέλων τα 253. 693 και των κηπευτικών τα 85.453 στρέμματα. Η έκταση των θερμοκηπίων είναι 26.000 στρέμματα. Στη Κρήτη καταναλώνονται ετησίως 3.000 τόνοι φυτοφαρμάκων κυρίως εντομοκτόνα, μηκυτοκτόνα και ζιζανιοκτόνα , ποικίλης τοξικότητας. Σε ειδικές περιοχές εντατικής καλλιέργειας παρατηρείται μόνιμη ρύπανση εδάφους, εξάντληση, υφαλμύρινση και νιτρορύπανση υδροφορέων.
Παρατηρείται σοβαρή προσπάθεια προβολής και προώθησης τοπικών προϊόντων ποιότητας. Ωστόσο κρίνεται ανεπαρκής η ενημέρωση του κοινού για τη χρήση φυτοφαρμάκων, τα πλεονεκτήματα της εφαρμογής ολοκληρωμένης ή βιολογικής καλλιέργειας, την ανάγκη περιορισμού των υπερκαταναλώσεων τοξικών και επιβλαβών φυτοφαρμάκων και το σεβασμό του περιβάλλοντος. Μικρό ποσοστό ψεκαστών λαμβάνουν τα ορθά και πλήρη μέτρα ατομικής προστασίας κατά τους ψεκασμούς, κανείς επαγγελματίας ψεκαστής δεν βιοπαρακολουθείται για έκθεση, και σε πολλές περιοχές δεν τηρείται η νομοθεσία περί ορθής διαχείρισης φυτοφαρμάκων και αποστάσεων ψεκασμών από κατοικίες. Δεν πραγματοποιούνται τακτικοί έλεγχοι για υπολλείμματα φυτοφαρμάκων σε έδαφος, επιφανειακούς και υπόγειους υδροφορείς και δεν υπάρχει ενημέρωση του κοινού.
Παρά τη ραγδαία αύξηση ιατρών στη Κρήτη, παρατηρείται, ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές υψηλής παραγωγικότητας, ραγδαία αύξηση αναπτυξιακών και συγγενών ανωμαλιών, νοσηρότητας και θνησιμότητας από καρκίνους, σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκία, χρόνια νευρο-εκφυλιστικά, καρδιαγγειακά, αυτοάνοσα νοσήματα και μείωση της γονιμότητας.
Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και κλιματικής αλλαγής παρατηρείται προοδευτικά αυξανόμενη δυσκολία αντιμετώπισης εχθρών στις καλλιέργειες όπως του δάκου στην ελιά ή της Tuta absoluta στη τομάτα, με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, περιορισμό των υπαίθριων καλλιεργειών, αύξηση των κλειστών μονάδων αγροτοκτηνοτροφικής παραγωγής και σημαντική αύξηση εισαγόμενων ζωοτροφών, φυτοφαρμάκων, υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και κόστους παραγωγής.
Σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης υπάρχουν αναφορές για χημική σύσταση, νιτρορίπανση εδαφών, ποιοτικής και ποσοτικής αξιολόγησης υδροφορέων, αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί η μελέτη περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Στη Κρήτη, πολλοί ψεκαστές απορρίπτουν τα υπολλείμματα των ψεκαστικών υγρών στο έδαφος και τις 2-3 εκατομμύρια κενές φιάλες των φυτοφαρμάκων τις καίνε ή πετάνε στα κοινά σκουπίδια και ρέμματα. Ετησίως απορρίπτονται σε εξατμησιοδεξαμενές 800.000 τόνοι υγρών αποβλήτων ελαιουργείων και καίγονται 1 εκατομμύριο τόνοι ελαιόκλαδα, ενώ θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν στις καλλιέργειες ή στη παραγωγή ενέργειας σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των οργανικών αποβλήτων από άλλες αγροτο-κτηνοτροφικές πηγές.