Η «ΥΧ» φιλοξενήθηκε στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών από τον Πρύτανη Σπυρίδωνα Κίντζιο. Ο ίδιος άνοιξε τα χαρτιά του και αναφέρθηκε σε δύο σημαντικές πρωτοβουλίες του πανεπιστημίου, που σχετίζονται με τις προκλήσεις της ΚΑΠ και την αναβάθμιση της θέσης του Έλληνα παραγωγού. Επίσης, μας μίλησε για τον εξωστρεφή προσανατολισμό του ΓΠΑ, ενώ μας πληροφόρησε για τις ερευνητικές δραστηριότητες του πανεπιστημίου και για τα άμεσα και μελλοντικά σχέδιά του. Τέλος, διατύπωσε μέσω της εφημερίδας μια πρόταση για τους απόφοιτους γεωπόνους των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Συνέντευξη στους Νίκο Λάππα, Αντώνη Ανδρονικάκη
Πριν από λίγες ημέρες, ολοκληρώθηκε η αναθεώρηση της νέας ΚΑΠ, με το πανεπιστήμιό σας να αποτελεί τον βασικό επιστημονικό σύμβουλο του ΥΠΑΑΤ. Θα θέλαμε έναν πρώτο σχολιασμό για το αποτέλεσμα αυτών των διαβουλεύσεων.
Οι διαβουλεύσεις στην ΕΕ, που διήρκεσαν πάνω από τρία έτη, θα επηρεάσουν την πορεία του πρωτογενούς τομέα τόσο στη χώρα μας, όσο βέβαια και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Θα μου επιτρέψετε έως ότου ολοκληρωθούν οι υποχρεώσεις που έχουμε αναλάβει και οριστικοποιηθούν αρκετές ακόμα αποφάσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, να μη σχολιάσω το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων.
Θα ήθελα, ωστόσο, να αναφερθώ σε δύο πρωτοβουλίες που σχεδιάζουμε αυτή την περίοδο και σχετίζονται με τα παραπάνω. Η πρώτη αφορά την ενημέρωση του παραγωγού για το ποσό Ενιαίας Ενίσχυσης που δικαιούται με βάση τη συμφωνία της νέας ΚΑΠ.
Η δεύτερη αφορά πρόταση προς την πολιτεία για τη χρηματοδότηση ενός πλαισίου αξιόπιστου υπολογισμού των παραμέτρων που διαμορφώνουν το κόστος παραγωγής. Για να το πούμε πιο απλά, όσο δεν γνωρίζουμε και δεν τροφοδοτούμε με αξιόπιστα στοιχεία μια βάση δεδομένων, δεν μπορούμε να σχεδιάσουμε πολιτικές στον πρωτογενή τομέα, ούτε και να βελτιώσουμε τη θέση του παραγωγού. Με τον τρόπο αυτόν, θα υποστηρίξουμε τη διαμόρφωση ενός αξιόπιστου παρατηρητηρίου κάτι που έχουν ήδη υλοποιήσει ή σχεδιάζουν άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Διανύουμε μια περίοδο κατά την οποία η μεταφορά της γνώσης από το πανεπιστήμιο στο χωράφι και τον στάβλο αποτελεί προϋπόθεση ανάπτυξης ή βελτίωσης της παραγωγικότητας του τομέα της αγροδιατροφής. Ποια η συνεισφορά του ΓΠΑ σε αυτό;
Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών βρίσκεται σε μια ιστορική καμπή, λόγω της παράδοσής του, αλλά και της τεχνογνωσίας που έχει συσσωρεύσει. Θέλουμε να βρεθούμε πιο κοντά στον αγρότη και, αν θέλετε, αυτό αποτελεί και προσωπική μου επιδίωξη.
Τον στόχο αυτόν θέλουμε να φέρουμε εις πέρας μέσω και των δομών που έχουν δημιουργηθεί επί της θητείας μου, δηλαδή το πανεπιστημιακό ερευνητικό κέντρο, τα κέντρα αριστείας και το κέντρο ικανοτήτων, που είναι η πρώτη θεσμική δομή spin-off. Υπάρχουν επίσης οι Κόμβοι Καινοτομίας, ένας στην Αλίαρτο και ένας που θα δημιουργηθεί στην Αττική (έχει εγκριθεί το πρόγραμμα, αλλά δεν έχουν αρχίσει οι συμβασιοποιήσεις των έργων).
Είναι βήματα με τα οποία βρισκόμαστε όλο και πιο κοντά στον αγρότη. Θεωρώ πολύ σημαντικό να προχωρήσει και το σχέδιο της επισιτιστικής ασφάλειας. Είναι ένα σχέδιο που δουλεύουμε με τον Κοσμήτορα Καθηγητή Κωνσταντίνο Τσιμπούκα, και το οποίο θα πρέπει να εξασφαλίσει χρηματοδότηση, ιδιαίτερα σε μια περίοδο με προκλήσεις για την εφοδιαστική αλυσίδα, όπως η παρούσα. Προσπαθούμε να φτιάξουμε, μέσω των Κόμβων Καινοτομίας ένα σύστημα παροχής ολοκληρωμένων συμβουλών για τους παραγωγούς.
Ο Έλληνας αγρότης δεν θα μπορέσει να υιοθετήσει και να αφομοιώσει τις τεχνολογίες που θα του επιτρέψουν να αναβαθμίσει την παραγωγικότητά του και να μειώσει το κόστος των εισροών, να βελτιώσει την ποιότητά του και να γίνει πιο ανταγωνιστικός, αν δεν υπάρξει αυτή η αρωγή. Θα πρέπει να είναι δίπλα στον αγρότη ένας εξειδικευμένος γεωπόνος.
Πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το κεφαλαιώδες αυτό ζήτημα;
Επιτρέψτε μου να κάνω μια τοποθέτηση που πάει πέρα από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο. Καλώς ή κακώς, έχουμε 7.000 αποφοίτους γεωπονικών τμημάτων. Δεν θέλω να μπω στη διαδικασία των όποιων διαφορών μεταξύ τους, γιατί δεν θα ήθελα να αδικήσω τους μελλοντικούς αποφοίτους άλλων τμημάτων και ιδρυμάτων. Αυτός ο πληθυσμός των επιστημόνων γεωπόνων θα πρέπει να βρει μια διέξοδο απορρόφησης.
Δεν το βλέπω συντεχνιακά, βλέπω ότι είναι μια ιστορική ευκαιρία να τους δώσουμε τον χώρο που τους αξίζει να βρεθούν πλέον στο πεδίο, δίπλα στον παραγωγό. Χωρίς αυτούς, ο παραγωγός δεν θα μπορέσει να αναβαθμίσει την εκμετάλλευσή του, μέσα στα νέα δεδομένα που φέρνει η νέα ΚΑΠ. Το ΓΠΑ, που είναι το ιστορικότερο και το μόνο καθ’ ολοκληρία γεωτεχνικό ίδρυμα, πρέπει να δώσει την κατευθυντήρια γραμμή, μαζί με την πολιτεία. Η συγκυρία του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία προς αυτή την επιδίωξη. Θα χρειαστεί χρηματοδότηση και για την εκπαίδευση των γεωπόνων.
Στο Ισραήλ, το κριτήριο για την αξιολόγηση ενός καθηγητή δεν είναι οι δημοσιεύσεις, αλλά το κατά πόσο αυτά που διδάσκει βελτιώνουν πρακτικά την καθημερινότητα του αγρότη. Άρα, και εκεί θα πρέπει να γίνει μια αναδιαμόρφωση του πώς βλέπουμε την προσφορά μας στον πρωτογενή τομέα και στον αγροτικό κόσμο.
Βεβαίως, η διαδικασία μεταφοράς της γνώσης και της πρακτικής εφαρμογής της δεν μπορεί να γίνει από τον καθηγητή στον αγρότη. Θα πρέπει να υπάρχει ο ενδιάμεσος, δηλαδή ο γεωπόνος, που θα πρέπει να επιστρέψει στο χωράφι. Είναι σημαντικό αυτό το πλεόνασμα αποφοίτων να διοχετευτεί στην παραγωγική διαδικασία.
Θεωρείτε ότι πρέπει να δοθούν κίνητρα προς αυτή την κατεύθυνση;
Βεβαιότατα. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Η κυβέρνηση επιδοτεί -και καλώς πράττει- την ηλεκτροκίνηση. Γιατί να μην επιδοτηθεί η ψηφιοποίηση της γεωργίας; Να γίνει, όμως, με σαφή τρόπο, με ικανή χρηματοδότηση. Εκεί όπου η απόσβεση θα γίνει γρήγορα και όταν το όφελος θα είναι πολλαπλάσιο. Άρα, πρέπει στις τεχνολογίες-κλειδιά, οι οποίες θα φέρουν οικονομίες κλίμακος μέσα από τη μείωση του κόστους εισροών και άλλα οφέλη που προείπαμε, η πολιτεία να σταθεί αρωγός.
Να πούμε και κάτι ακόμη. Υπάρχει η γεωργία άνθρακα. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει εθνική δράση αποτυπώματος άνθρακα. Θα πρέπει να γίνουν όλες οι διεργασίες που θα επιτρέπουν να καταγράφεται και να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός που το οποιοδήποτε οικονομικό όφελος από τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος θα επιστρέφεται σε όποιον ασκεί τέτοιες πρακτικές.
Χρειάζεται μελέτη, είναι ένα μηχανισμός που θα αυτοχρηματοδοτείται. Δηλαδή, θα γίνεται η καταγραφή, θα δημιουργείται η βάση δεδομένων και, μέσω του χρηματιστηρίου άνθρακα, το όφελος θα επιστρέφει στον παραγωγό. Επομένως, ο αγρότης θα έχει κάθε κίνητρο να συμμετέχει σε αυτές τις πρακτικές της δέσμευσης άνθρακα. Ας μην ξεχνάμε ότι χωρίς τον αγρότη δεν μπορεί να υπάρξει γεωργία άνθρακα.
Αν, όμως, ο αγρότης παλεύει απλώς για την επιβίωσή του, δεν θα υπάρξει αποτέλεσμα. Χρειάζεται αλλαγή και δουλειά σε πολλά επίπεδα. Αν δημιουργηθούν υποδομές ψηφιακής γεωργίας, γεωργίας άνθρακα, αν γνωρίζει τι θα του αποφέρουν οι ενισχύσεις στη Νέα ΚΑΠ, αν έχει τον γεωπόνο δίπλα του, ο αγρότης θα είναι πολύ δεκτικός στις νέες τεχνολογίες και ευκαιρίες, ανεξάρτητα από την ηλικία του.
Εκτός από τον παραγωγό, που βρίσκεται όπως λέτε στο επίκεντρο της φιλοσοφίας του ΓΠΑ, έχετε κάνει ένα άνοιγμα της ερευνητικής και πανεπιστημιακής κοινότητας προς την κοινωνία, όπως έδειξε και η πρόσφατη έκθεση καινοτομίας που πραγματοποιήσατε…
Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο έχει μια θετικά δυσανάλογη ερευνητική δραστηριότητα, σε σχέση με το μέγεθός του. Είμαστε ένα μεσαίου μεγέθους πανεπιστήμιο και παρ’ όλα αυτά το ερευνητικό μας αποτύπωμα είναι κατ’ αναλογία πολύ μεγαλύτερο, τόσο ως προς τις δημοσιεύσεις μας, όσο και ως προς τα ερευνητικά μας προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη. Η έκθεση καινοτομίας ήταν μια ιδέα που είχαμε σκεφτεί να κάνουμε από πέρσι, όμως λόγω συνθηκών δεν ήταν εφικτό.
Τελικά, έγινε φέτος και φιλοδοξούμε να αποτελέσει έναν θεσμό που θα παγιωθεί. Ένα γεγονός που θα είναι ανοιχτό στο κοινό, όπως είναι για παράδειγμα η μέρα του ερευνητή, το Athens science festival κ.ά. Άλλωστε, όλο το πανεπιστήμιο, όλη η πανεπιστημιούπολη, αναδιαμορφώνεται στο πλαίσιο ενός μεγάλου περιπάτου, για όλους τους πολίτες της Αθήνας. Θέλουμε να είναι ένα κομμάτι της αυξημένης επισκεψιμότητάς μας.
Σε μια περίοδο κατά την οποία αναδεικνύεται η καινοτομία και η νεοφυής επιχειρηματικότητα ως μοχλός ανάπτυξης, δείχνετε ότι παρακολουθείτε τις εξελίξεις. Υπάρχει κάποιο μελλοντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση;
Σχεδιάζουμε, μέσα στα αμέσως επόμενα χρόνια, να υλοποιήσουμε το τεχνολογικό μας πάρκο. Σε πρώτη φάση, θα στεγαστεί στον μεγάλο χώρο που έχουμε στα Σπάτα. Σε αυτόν τον χώρο αξιοποιούνται 250 στρέμματα αμπελώνων και παράγεται εξαιρετικό κρασί. Αυτό, όμως, που θέλουμε είναι να στεγάσουμε πολλές δομές τεχνολογικού πάρκου.
Η μία από τις δομές είναι ο Κόμβος Καινοτομίας που προανέφερα, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής. Επίσης έχουμε εξασφαλίσει πόρους 1,5 εκατ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για μια δομή βιοοικονομίας. Θέλουμε να δημιουργηθεί ένα πρότυπο οινοποιείο και προς αυτή την κατεύθυνση προχωρά η αναστύλωση ενός παλιού ελαιοτριβείου για τη στέγαση του οινοποιείου. Στα σχέδιά μας είναι και ένα κέντρο τοξικολογικών και φαρμακολογικών ερευνών.
Βεβαίως, χάρη στον νόμο για τις spin-off, σχεδιάζουμε να φιλοξενήσουμε ένα cluster όλων αυτών των νεοφυών επιχειρήσεων.
Ας μην ξεχνάμε ότι οι ερευνητικές δομές του ΓΠΑ πρωταγωνιστούν στο ερευνητικό γίγνεσθαι με σημαντικές διεθνείς επιτυχίες, όπως για παράδειγμα η ανάπτυξη του ταχύτερου και πιο αξιόπιστου test Covid, που αναπτύχθηκε από το δικό μας εργαστήριο, ή ένας πρωτοποριακός βιοδιεγέρτης που δοκιμάζουμε ήδη σε βαμβάκι και κηπευτικά σε συνεργασία με γνωστή επιχείρηση και τα αποτελέσματα είναι κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικά.
Πάμε και σε κάτι που καταδεικνύει την εξωστρέφειά σας με διαφορετικό τρόπο. Συμμετέχετε ως σύμβουλος για τον πρωτογενή τομέα, σε μια επιτροπή ακαδημαϊκών που επέλεξε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Θα θέλατε να μας πείτε κάτι για αυτό;
Θεωρώ ότι είναι υποχρέωση των πανεπιστημιακών και των θεσμικών οργάνων να συμβουλεύουν την πολιτεία και τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας στις αποφάσεις και στον σχεδιασμό τους. Υπό αυτή την έννοια, η πρόσκληση του πρώην πρωθυπουργού και αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι τιμή του ΓΠΑ και του πρυτανικού θεσμού.
Το να βασίζονται οι διαμορφωτές πολιτικής σε εισηγήσεις των ειδικών είναι ένα βήμα μπροστά. Βεβαίως, οι τελικές αποφάσεις είναι πολιτικές, ωστόσο, πρόκειται για μια πρωτοβουλία που, κατά τη γνώμη μου, ξεχωρίζει καθώς ξεφεύγει από μια στενή κομματική αντίληψη και υπηρετεί το καλό του ελληνικού λαού.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλέξη Τσίπρα, για την κίνηση αυτή, που σηματοδοτεί μια νέα αντίληψη στα πολιτικά δρώμενα.
«Στο Ισραήλ, το κριτήριο για την αξιολόγηση ενός καθηγητή δεν είναι οι δημοσιεύσεις, αλλά το κατά πόσο αυτά που διδάσκει βελτιώνουν πρακτικά την καθημερινότητα του αγρότη»
