Σταυρανθή: Συγκρατημένες φυτεύσεις σε αβέβαιο τοπίο

Μια σεζόν με ιδιαιτερότητες, που απορρέουν αφενός από την αβεβαιότητα που προκαλούν τα πρωτόγνωρα δεδομένα που δημιουργεί η πανδημία και οι εξελίξεις γύρω από αυτήν, αφετέρου από τις εκτεταμένες ζημιές που προκάλεσε η θεομηνία που έπληξε την ευρύτερη περιοχή της Χαλκίδας, όπου «χτυπάει η καρδιά» της καλλιέργειας λάχανου, μπρόκολου και κουνουπιδιού, είναι η φετινή.

Πέρα από τις επιμέρους διαφοροποιήσεις, όσον αφορά τα καλλιεργούμενα στρέμματα, οι απόψεις συγκλίνουν στο ότι οι παραγωγοί στο σύνολό τους φέτος έκαναν συντηρητικό προγραμματισμό. Παράλληλα, εκφράζεται και η άποψη ότι τόσο τα στρέμματα που θα μείνουν εκτός παραγωγής, όσο και εκείνα που θα πάνε πιο πίσω χρονικά λόγω των επαναφυτεύσεων που πραγματοποιούνται, θα κοστίσουν και απώλειες στο σύνολο της εγχώριας παραγωγής και κενά στην αγορά τουλάχιστον τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο.

Συντηρητικά εκτιμά ότι κινήθηκαν οι παραγωγοί, όσον αφορά τον προγραμματισμό των φθινοπωρινών φυτεύσεων κραμβών, ο Βαγγέλης Πελεκάνης, υπεύθυνος μάρκετινγκ σπόρων κηπευτικών της Syngenta για Ελλάδα, Κύπρο και Δυτικά Βαλκάνια.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, μιλώντας στην «ΥΧ», «οι παραγωγοί φέτος είναι γενικά συγκρατημένοι λόγω της πανδημίας και προβληματισμένοι για το εάν θα καταφέρουν να διαθέσουν την παραγωγή τους. Συνεπώς, προτίμησαν να κινηθούν σε “ασφαλή” στρέμματα και να μην πάνε πιο πάνω. Έτσι, φαίνεται ότι υπάρχει ένα πλαίσιο συντήρησης με μια ελαφρώς πτωτική τάση».

Πιο αναλυτικά, διακρίνει ότι το μπρόκολο και το κουνουπίδι στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα έχει λίγο περισσότερες φυτεύσεις φέτος, η Πελοπόννησος διατηρεί συνολικά τα στρέμματα, ενώ στην Εύβοια, η θεομηνία της 9ης Αυγούστου δεν επέτρεψε αύξηση της καλλιέργειας, παρόλο που, όπως σημειώνει, θα μπορούσαν να είναι περισσότερες. Ο ίδιος βλέπει εμφανή μείωση των στρεμμάτων που θα καλλιεργηθούν φέτος με λάχανο, μετά το περσινό ρεκόρ στρεμμάτων και τις χαμηλές τιμές που έπιασε στη διάρκεια της σεζόν.

Για το κουνουπίδι, το ποσοστό μείωσης είναι μικρότερο από 10%, σε μια τροχιά συστηματικής υποχώρησης τα τελευταία χρόνια υπέρ του μπρόκολου που κερδίζει διαρκώς έδαφος στις προτιμήσεις των καταναλωτών, συνεπώς και των καλλιεργητών, δείχνοντας να σταθεροποιείται η σχέση μεταξύ των δύο σταυρανθών με μικρό προβάδισμα για το μπρόκολο.

Ενδεικτικά, άλλωστε, της τάσης που διαμορφώνεται στις φυτεύσεις των κυρίαρχων κηπευτικών του χειμώνα είναι τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σύμφωνα με τα οποία η καλλιέργεια μπρόκολου ανήλθε σε 17.248 στρέμματα, κουνουπιδιού σε 16.203 στρέμματα, ενώ τα σκήπτρα εξακολουθεί να κρατάει με διαφορά το λάχανο με 25.766 στρέμματα.

Ανάλογες είναι οι διαπιστώσεις και του διευθύνοντος συμβούλου της Rijk Zwaan Hellas, Διαμαντή Τσιατούρα. «Η γενική εικόνα μαρτυρά μειωμένες φυτεύσεις, κάτι το οποίο μένει να επαληθευτεί στην πράξη». Ο ίδιος θεωρεί βέβαιο ότι θα υπάρξει μια συνολική μετατόπιση χρονικά, οι φυτεύσεις και η παραγωγή θα πάνε πιο πίσω στην Εύβοια μετά τις ζημιές του Αυγούστου και ότι συνολικά θα υπάρξουν λιγότερες ποσότητες στην αγορά, κάτι το οποίο θα εξαρτηθεί και από τον καιρό του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου. Όλα συγκλίνουν σε μια χρονιά με ανοιχτά μέτωπα, όπως φαίνεται. «Από τη μια, έχουμε τις ζημιές στη Χαλκίδα, όπου μετατίθενται τα πράγματα κατά έναν μήνα και είναι και οριακά τα χρονικά περιθώρια, καθώς δεν μπορούμε να πάμε πιο πίσω και δεν θα αντικατασταθούν σε όλη τους την έκταση τα στρέμματα που χάθηκαν.

Από την άλλη, υπάρχει αβεβαιότητα για το πώς θα λειτουργήσει η αγορά υπό το βάρος των νέων συνθηκών που δημιουργεί η πανδημία, συν το γεγονός ότι η γκάμα αυτών των προϊόντων στηρίζεται στην εγχώρια κατανάλωση, η οποία δείχνει σημάδια υποχώρησης, όσον αφορά την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών», εξήγησε.

Η εικόνα που σχηματίζεται από τις εταιρείες διακίνησης σπόρων επιβεβαιώνεται και από τον Τάσο Τεμιρτζόγλου, υπεύθυνο πωλήσεων σπόρων κηπευτικών της Corteva, ο οποίος αναφέρθηκε σε γενική τάση να μειώνουν οι παραγωγοί τις φθινοπωρινές φυτεύσεις. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «εδώ στην περιοχή της Χαλκηδόνας στον Νομό Θεσσαλονίκης, έχουμε παραγωγούς των 300 και 500 στρεμμάτων, με εξοπλισμούς και συνεργασίες με σούπερ μάρκετ, οι οποίοι, ενώ ήθελαν να αυξήσουν την καλλιέργεια σταυρανθών, φοβούνται και προτιμούν να κινηθούν συντηρητικά. Όλοι φύτεψαν, αλλά και οι παραγωγοί που θα μπορούσαν να κάνουν ποσότητες δίστασαν, δεδομένου μάλιστα ότι η Βόρεια Ελλάδα εξάγει προς τα Βαλκάνια και υπάρχει προβληματισμός για το ενδεχόμενο να δυσκολέψουν πάλι οι μετακινήσεις και οι μεταφορές».

Επενδύουν στα χειμερινά κηπευτικά στην Ηλεία, μειώνουν στην Αργολίδα

Σταθεροποίηση στα στρέμματα που θα διαθέσουν στην καλλιέργεια κηπευτικών φέτος οι παραγωγοί στην Ηλεία διακρίνει ο γεωπόνος από τον Πύργο, Γιάννης Κολιαδήμας. Μάλιστα, όπως επισημαίνει, μπορεί να υπάρξει και μια ελαφρά αύξηση της τάξης του 2%-5%, επειδή «η χρονιά δεν ήταν ικανοποιητική για τα υπόλοιπα προϊόντα, π.χ. οι τιμές για το καρπούζι ήταν πανωλεθρία, και οι παραγωγοί εναποθέτουν τις ελπίδες τους για κάτι καλύτερο για το εισόδημά τους στα χειμερινά κηπευτικά».

Επιπλέον, συμπλήρωσε ότι «επειδή η Δυτική Ελλάδα έχει πιο ήπιο κλίμα, όταν σημειώνονται ζημιές από έντονα καιρικά φαινόμενα σε άλλες περιοχές, οι παραγωγοί εδώ προσδοκούν ότι θα πάρουν καλύτερες τιμές». Τη μερίδα του λέοντος στην Ηλεία καταλαμβάνει το κουνουπίδι, με ποσοστό 60%, καθώς απορροφάται και από τα εργοστάσια μεταποίησης της περιοχής, ενώ στο μπρόκολο διατίθεται το 30% της καλλιέργειας κραμβών.

Όσον αφορά το λάχανο, το ποσοστό έχει περιοριστεί σε 10%, γιατί τα τελευταία χρόνια δεν έχει ικανοποιητικές τιμές, ωστόσο έχει κατά τι χαμηλότερο κόστος καλλιέργειας από τα 200 ευρώ/στρέμμα στο οποίο ανέρχεται εκείνη των άλλων δύο, γιατί είναι πιο φθηνός ο σπόρος.

Η καλλιέργεια κραμβών ανά περιφέρεια (στρέμματα)

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ (2018)

Αντίστοιχα, και στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ηλείας Κήπος, όπως μας είπε ο πρόεδρός του, Βασίλης Γκούντοβας, «επενδύουν» στα χειμερινά κηπευτικά, καθώς οι περισσότεροι παραγωγοί-μέλη του συνεταιρισμού ασχολούνται με τη βιομηχανική ντομάτα και έχουν περισσότερο χρόνο και χωράφια να διαθέσουν για φθινοπωρινές καλλιέργειες, όταν «απελευθερώνονται» από την ντομάτα, που είναι απαιτητική καλλιέργεια.

Ένας δεύτερος λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι του συνεταιρισμού αποφάσισαν να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση σε μπρόκολο, λάχανο και κουνουπίδι, είναι το ήπιο κλίμα σε σχέση με άλλες περιοχές της καλλιέργειας που δίνει πλεονέκτημα στην παραγωγή, όταν άλλες περιοχές πλήττονται από ακραία καιρικά φαινόμενα.

Το κουνουπίδι καταλαμβάνει το 60%-70% στον προγραμματισμό των παραγωγών-μελών, ήτοι 1.200 στρέμματα, από την παραγωγή του οποίου το 30% κατευθύνεται στη μεταποίηση. Στο μπρόκολο διαθέτουν 300 στρέμματα και άλλα τόσα στο λάχανο. Οι φυτεύσεις ξεκίνησαν μέσα στον Ιούλιο και θα ολοκληρωθούν μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου.

Στην Αργολίδα, όπου σημαντικό ποσοστό των παραγωγών δραστηριοποιείται στις λαϊκές αγορές, στην καλύτερη περίπτωση κάποιοι από αυτούς διατήρησαν αμετάβλητα τα στρέμματα της καλλιέργειας κραμβών, ενώ πολλοί τα μείωσαν μέχρι και 30%, όπως διαπιστώνει ο Γιώργος Ιωαννίδης, φυτωριούχος από το Άργος.

Σύμφωνα με τον ίδιο, «υπάρχει μια τάση για στροφή προς τις δενδρώδεις καλλιέργειες, οι οποίες ευδοκιμούν στην περιοχή. Αρκετοί παραγωγοί, φοβούμενοι ενδεχόμενα νέα μέτρα, αντίστοιχα με το κλείσιμο ή τον περιορισμό των λαϊκών αγορών, στράφηκαν στα δέντρα. Φοβήθηκαν ένα δεύτερο κλείσιμο που θα οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στην οικονομική τους καταστροφή. Από τις αρχές Απριλίου μέχρι και Ιούλιο-Αύγουστο έγιναν αρκετές φυτεύσεις με εσπεριδοειδή, ροδάκινα, νεκταρίνια, βερίκοκα, αλλά και ρόδια, που παλιά τα είχαν ως φράκτες σε περιβόλια και τώρα βλέπουμε χωράφια με αμιγείς καλλιέργειες ροδιάς».