Στην τελική ευθεία για την αποστολή των έγγραφων παρατηρήσεων προς όλα τα κράτη-μέλη σχετικά με τα Στρατηγικά τους Σχέδια βρίσκεται η Κομισιόν, η οποία αναμένεται να απαιτήσει περισσότερες εγγυήσεις για τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα.
Μία πρώτη γεύση αναμένεται να πάρουν οι εθνικές αντιπροσωπείες την ερχόμενη Δευτέρα 21 Μαρτίου κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου των υπουργών Γεωργίας στις Βρυξέλλες, όπου ο επίτροπος Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι θα ενημερώσει τους υπουργούς σχετικά με την πρόοδο της διαδικασίας αξιολόγησης των Στρατηγικών Σχεδίων.
Όλα δείχνουν ότι η 30ή Μαρτίου θα είναι η ημερομηνία κοινοποίησης των έγγραφων παρατηρήσεων προς όλα τα κράτη-μέλη. Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΥΧ», το έγγραφο θα περιλαμβάνει ένα κοινό σημείωμα της Επιτροπής και το κείμενο παρατηρήσεων προς το κάθε κράτος ξεχωριστά.
Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ, τόσο για την Ελλάδα όσο και για κάποια άλλα κράτη-μέλη, η Κομισιόν πρόκειται να ζητήσει ένα πιο ξεκάθαρο πλαίσιο δεσμεύσεων για την επίτευξη των στόχων. Η Κομισιόν, δηλαδή, απαιτεί εγγυήσεις από την πλευρά των κρατών-μελών για τον κάθε στόχο που θέτουν.
Για παράδειγμα, όπως μαθαίνουμε, στην Ελλάδα θα ζητηθούν επιπλέον δεσμεύσεις για την επίτευξη των στόχων που αφορούν το περιβάλλον, όπως ότι θα πρέπει να είναι πιο ξεκάθαρη, όσον αφορά την προστασία του εδάφους.
Δηλαδή, κάθε μέτρο που προτείνεται πρέπει να συνοδεύεται από αναλυτική στοχοθεσία (σαφές χρονοδιάγραμμα, ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσματα). Με λίγα λόγια, τουλάχιστον όσον αφορά τη χώρα μας, το Στρατηγικό Σχέδιο φαίνεται να έχει αδυναμίες στα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα που προτείνονται.
Επισκόπηση
Πριν ανοίξει, όμως, τα χαρτιά της η επιτροπή Γεωργίας έχει ήδη εργαστεί πάνω στα Στρατηγικά Σχέδια και έχει ετοιμάσει μία γενική επισκόπηση των μέτρων από όλα τα κράτη-μέλη, με βάση τους βασικούς πυλώνες της νέας ΚΑΠ. Στο επίσημο έγγραφο που θα τεθεί εις γνώσιν των εθνικών αντιπροσωπειών την ερχόμενη Δευτέρα, παρέχονται πληροφορίες για επιλεγμένα προτεινόμενα στοιχεία των Σχεδίων που έχουν υποβληθεί μέχρι σήμερα (εκτός από το Βέλγιο).
Ενεργός γεωργός/εισοδηματική στήριξη
✱ 8 κράτη-μέλη επέλεξαν αρνητικό κατάλογο.
✱ Ορισμένα κράτη-μέλη προτείνουν ο ορισμός του ενεργού γεωργού να βασίζεται σε ελάχιστη έκταση ή σε ορισμένες απαιτήσεις που σχετίζονται με το ζωικό κεφάλαιο.
✱ Τα όρια βάσει της έκτασης ορίζονται μεταξύ 0,3 και 4 εκταρίων, ενώ τα χρηματοοικονομικά όρια κυμαίνονται μεταξύ 100 και 500 ευρώ.
Αναδιανεμητική Ενίσχυση
✱ Η παρέμβαση θα εφαρμοστεί από τουλάχιστον 21 κράτη-μέλη.
✱ 19 κράτη-μέλη προβλέπουν το απαιτούμενο 10% των άμεσων ενισχύσεων, με τα 7 να δεσμεύουν περισσότερο από το 10% (το υψηλότερο είναι στο 23%).
Εσωτερική Σύγκλιση
✱ 5 κράτη-μέλη θα επιτύχουν το ελάχιστο απαιτούμενο επίπεδο εσωτερικής σύγκλισης του 85% έως το 2026 σε εθνικό επίπεδο (4 κράτη-μέλη) ή ανά ομάδα εδαφών (1 κράτος-μέλος).
Μικροκαλλιεργητές
✱ 5 κράτη-μέλη σχεδιάζουν να εφαρμόσουν την απλουστευμένη πληρωμή για μικρές εκμεταλλεύσεις, εκ των οποίων τα 4 με κατ’ αποκοπή ποσό και 1 με πληρωμή ανά εκτάριο.
Συνδεδεμένες Ενισχύσεις
✱ Όλα τα κράτη-μέλη που έχουν υποβάλει σχέδια, εκτός από 1, σχεδιάζουν να τις εφαρμόσουν.
✱ Η στήριξη στοχεύει στην κτηνοτροφία (βόειο και μοσχαρίσιο κρέας, πρόβειο και κατσικίσιο κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα) περίπου στο 70% του συνολικού προϋπολογισμού των πιστώσεων των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων στα κράτη-μέλη.
✱ 18 κράτη-μέλη σχεδιάζουν στήριξη σε ψυχανθή/πρωτεϊνούχες καλλιέργειες.
Διαχείριση κινδύνου
✱ 14 κράτη-μέλη σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν εργαλεία διαχείρισης κινδύνου και προτείνουν συνολικά 25 παρεμβάσεις, εκ των οποίων 15 προγράμματα ασφαλίστρων, 7 συστήματα υποστήριξης αμοιβαίων κεφαλαίων, 2 άλλα συστήματα διαχείρισης κινδύνου και 1 σύστημα που καλύπτει ασφάλιστρα, καθώς και υποστήριξη για αμοιβαία κεφάλαια.
✱ 1 κράτος-μέλος θέλει να διαθέσει κεφάλαια από τις άμεσες ενισχύσεις.
Τομεακές παρεμβάσεις
✱ 22 κράτη-μέλη σχεδιάζουν τομεακές παρεμβάσεις μόνο στον τομέα των οπωροκηπευτικών, στον τομέα της μελισσοκομίας και στον αμπελοοινικό τομέα.
✱ 4 κράτη-μέλη δεν σχεδιάζουν τομεακές παρεμβάσεις στον τομέα των οπωροκηπευτικών, καθώς δεν διαθέτουν αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών.
✱ Αρκετά κράτη-μέλη προτείνουν, επίσης, την εφαρμογή τομεακών παρεμβάσεων για «άλλους» τομείς (πατάτες, καλλωπιστικά φυτά, όρνιθες ωοπαραγωγής, χοιρινό κρέας, αιγοπρόβειο κρέας).
Υποστήριξη σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς και μειονεκτήματα
✱ 22 κράτη-μέλη σχεδιάζουν πληρωμές για φυσικούς ή άλλους ειδικούς περιορισμούς της περιοχής, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 17% των συνολικών κονδυλίων του ΕΓΤΑΑ των κρατών-μελών.
Ενισχυμένη αιρεσιμότητα
✱ Πρότυπο GAEC 2 (τυρφώνες/υγρότοποι): 8 κράτη-μέλη σχεδιάζουν να εφαρμόσουν το πρότυπο το 2023, ενώ 14 ζητούν παρέκκλιση (4 κράτη-μέλη έως το 2024 και τα υπόλοιπα 12 έως το 2025).
✱ Πρότυπο GAEC 7 (αμειψισπορά): 11 κράτη-μέλη δεν προβλέπουν παρεκκλίσεις από την απαίτηση αμειψισποράς, ενώ 8 εφαρμογή της παρέκκλισης για τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών σε ολόκληρη την επικράτειά τους.
✱ Πρότυπο GAEC 8 (μη παραγωγικές περιοχές): 24 κράτη-μέλη προσφέρουν στους αγρότες τη «βασική» επιλογή (4% της αρόσιμης γης), 13 προσφέρουν την επιλογή «συμπλήρωσης οικολογικού καθεστώτος» και 15 προσφέρουν την επιλογή που περιλαμβάνει ενδιάμεσες καλλιέργειες ή καλλιέργειες που δεσμεύουν το άζωτο.
Eco-schemes
✱ 7 κράτη-μέλη σχεδιάζουν μια κατανομή του προϋπολογισμού για οικολογικό σύστημα πάνω από την ελάχιστη απαίτηση του 25%.
✱ Συνολικά, τα Στρατηγικά Σχέδια προβλέπουν 170 διαφορετικά οικολογικά συστήματα. Σχεδόν το 50% βασίζεται σε συμπληρωματικές πληρωμές των άμεσων ενισχύσεων (με τη μορφή κινήτρου).
Βιοποικιλότητα
✱ Τα κράτη-μέλη έχουν προτείνει μέχρι στιγμής ένα ή περισσότερα οικολογικά συστήματα που αντιμετωπίζουν τα κύρια ζητήματα που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα.
Κλίμα
✱ Σχεδόν όλα τα υποβληθέντα Σχέδια (24) θέτουν στόχους που κυμαίνονται από 0,8% έως 86% της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης (UAA) σε σχέση με την προστασία του εδάφους (R19).
Βιολογική Γεωργία
✱ 15 Σχέδια στοχεύουν στην αύξηση άνω του 10% της βιολογικής έκτασης, με 4 από αυτά να στοχεύουν πάνω από το 20%.
Δάση
✱ Τα περισσότερα κράτη-μέλη (εκτός από 5) προβλέπουν στήριξη για τη δασοκομία.
Νέοι Αγρότες
✱ 24 κράτη-μέλη σχεδιάζουν συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη για νέους αγρότες (CISYF) και ενίσχυση εγκατάστασης.
✱ 19 κράτη-μέλη σχεδιάζουν επενδυτικές ενισχύσεις με υψηλότερο ποσοστό.
LEADER
✱ 15 κράτη-μέλη σχεδιάζουν να αξιοποιήσουν πάνω από την ελάχιστη απαίτηση του 5% του κονδυλίου του EARFD, ενώ ορισμένα κράτη-μέλη υπερβαίνουν το 10%.
Κοινωνική αιρεσιμότητα
✱ 2 κράτη-μέλη θα ενεργοποιήσουν την κοινωνική αιρεσιμότητα από το 2023 και 2 κράτη-μέλη το 2024.
Ισότητα των φύλων
✱ Μόνο 5 κράτη-μέλη προτείνουν μέτρα για την υποστήριξη των γυναικών της υπαίθρου.
