Εν αναμονή του νέου πλαισίου που θα επιτρέπει την αύξηση της άρδευσης με επαναχρησιμοποιούμενο νερό στην Ευρώπη το καλοκαίρι του 2023, ο αναπληρωτής καθηγητής Γεωργικών Εφαρμογών στο Τμήμα Γεωπονίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Αναστάσιος Μιχαηλίδης, καταγράφει στην «ΥΧ» τα αποτελέσματα του ευρωπαϊκού έργου SUWANU EUROPE, με αντικείμενο την αξιοποίηση των επαναχρησιμοποιούμενων υδάτων στη γεωργία. Εταίροι σε αυτό είναι, μεταξύ άλλων, πανεπιστημιακά ιδρύματα, συνεταιρισμοί και εταιρείες παροχής συμβουλών, από εννέα ευρωπαϊκές χώρες.
Μιλώντας για το SUWANU, ο καθηγητής έθεσε το γενικό πλαίσιο που, όπως μας εξήγησε, διακρίνεται σε τρία διαφορετικά στάδια: «Ο τίτλος του έργου, που ολοκληρώθηκε πριν από περίπου έναν μήνα, είναι “Δίκτυο για την αποτελεσματική μεταφορά γνώσεων σχετικά με την ασφαλή και οικονομική επαναχρησιμοποίηση των λυμάτων στη γεωργία της Ευρώπης”. Το SUWANU EUROPE ήταν το δεύτερο κατά σειρά έργο. Κατά την πρώτη φάση υλοποιήσαμε το SUWANU, το 2016. Σε αυτό το πρώτο έργο συμμετείχαν εταίροι από οκτώ χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, με το ΑΠΘ και την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Εκεί επελέγησαν δειγματοληπτικά ορισμένες γεωργικές εκμεταλλεύσεις από την ανωτέρω περιφέρεια», τόνισε.
Πιο δεκτικοί οι αγρότες στη Βόρεια Ευρώπη
«Προσπαθήσαμε να δούμε κατά πόσο οι Έλληνες γεωργοί ενδιαφέρονται για επαναχρησιμοποίηση υδάτων για άρδευση. To συμπέρασμα ήταν ότι οι παραγωγοί ενδιαφέρονται μόνο στην περίπτωση που έχουν να αποκομίσουν κάποιο οικονομικό όφελος από αυτή την πρακτική. Σε άλλες περιοχές και χώρες, π.χ. της Βόρειας Ευρώπης, υπήρχαν και κίνητρα που σχετίζονταν με περιβαλλοντικά οφέλη, ενώ οι γεωργοί ήταν πιο δεκτικοί στην αξιοποίηση του επαναχρησιμοποιούμενου νερού.
Αντίθετα, στις μεσογειακές χώρες συναντήσαμε περισσότερα εμπόδια για αυτές τις πρακτικές», συμπλήρωσε ο καθηγητής.
Κατακερματισμένη η γνώση που διαχέεται
Αναφορικά με το δεύτερο έργο, ο κ. Μιχαηλίδης μας είπε: «Το SUWANU EUROPE ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2019 και ολοκληρώθηκε στα τέλη Ιουνίου του 2021. Nωρίτερα τον Μάιο είχε γίνει διαδικτυακό πανευρωπαϊκό meeting μεταξύ των εμπλεκομένων. Συντονίστρια ήταν η ισπανική εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών στην επαναχρησιμοποίηση υδάτων, BIOZAZUL. Ενδεικτικά, ως εταίροι του έργου συμμετείχαν επίσης η ισπανική ομοσπονδία επιχειρήσεων και οργανισμών άρδευσης FENACORE, η αντίστοιχη πορτογαλική ομοσπονδία, FENAREG, η ιταλική αγροτική ένωση Confagricoltura, καθώς και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα από την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Βουλγαρία και την Ιταλία».
Ο ίδιος, στη συνέχεια, πρόσθεσε: «Εδώ εξετάσαμε τον τρόπο με τον οποίο διαχέονται η γνώση και η καινοτομία σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων στη γεωργία. Αυτήν τη φορά στην έρευνα που πραγματοποιήσαμε συμμετείχαν συνεταιρισμοί της Θεσσαλονίκης και όχι μεμονωμένες εκμεταλλεύσεις, ενώ από ελληνικής πλευράς συμμετείχε και η Αναπτυξιακή Θεσσαλονίκης».
Αναλύοντας το αντικείμενο του ΑΠΘ στο εν λόγω έργο, ο καθηγητής μας είπε:
«Η δική μας συνεισφορά ανέδειξε ως βασικό εύρημα ότι όσοι συμμετέχουν στη μεταφορά γνώσης στους γεωργούς μέσω των συστημάτων μεταφοράς καινοτομίας και γνώσης (AKIS) λειτουργούν μεμονωμένα, με αποτέλεσμα η διαδικασία αυτή να μην είναι αποτελεσματική. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τη χώρα μας, αλλά και για τις υπόλοιπες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα».
Όπως μας είπε ο κ. Μιχαηλίδης, από τις εννιά χώρες που συμμετείχαν, στις τέσσερις μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα, υπερίσχυαν τα εμπόδια για τη μεταφορά της γνώσης, ενώ στις υπόλοιπες πέντε οι ευκαιρίες. «Τα στελέχη των οργανισμών που συμμετείχαν στα ελληνικά AKIS εξέφρασαν δυσκολία ως προς την αποτελεσματική λειτουργία τους, λόγω εμποδίων που σχετίζονταν με οργανωτικά ζητήματα, με το κόστος και με τη μη αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ των φορέων που εμπλέκονται. Για παράδειγμα, αναδείχθηκε η ανάγκη καλύτερου συντονισμού και επικοινωνίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου με τη Διεύθυνση Υδάτων της Κεντρικής Μακεδονίας».
Σχετικά με τη νέα πρόταση που θα υποβληθεί με το νέο έτος, ο καθηγητής του ΑΠΘ μάς ενημέρωσε ότι θα έχει ως αντικείμενο προτάσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας της μεταφοράς γνώσης σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση νερού στην άρδευση.
