Στην αξιοποίηση κάθε διαθέσιμης γεωργικής γης, ακόμα και των εκτάσεων υπό αγρανάπαυση, για την καλλιέργεια κυρίως πρωτεϊνούχων φυτών, πρόκειται να προχωρήσουν άμεσα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, με τη σύμφωνη γνώμη της Κομισιόν. Στόχος είναι να αναπληρωθεί η απώλεια από τις εισαγωγές πρώτων υλών για ζωοτροφές από την Ουκρανία και τη Ρωσία.
Επιπλέον, η Κομισιόν ετοιμάζεται να ανακοινώσει την Τρίτη μέτρα για τις εισροές, κυρίως όμως για το κόστος των λιπασμάτων. Την ίδια ώρα, η Ελλάδα αναζητά επιπλέον διεξόδους και, σύμφωνα με το αποκλειστικό ρεπορτάζ της «ΥΧ», στρέφει πλέον το βλέμμα της προς την αγορά των ΗΠΑ, προκειμένου να εισάγει, μετά από παύση περίπου 25 ετών, σιτηρά.
«Θα πονέσουμε», λένε οι Βρυξέλλες
Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την αντίδραση της ΕΕ με την επιβολή κυρώσεων προς την πρώτη έχουν κινητοποιήσει τις αρχές των κρατών-μελών για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων και στον αγροδιατροφικό τομέα. Η φράση του εκπροσώπου της Κομισιόν, Μάικλ Σκάνελ, την περασμένη Δευτέρα κατά την ενημέρωση των ευρωβουλευτών είναι χαρακτηριστική: «Οι επιπτώσεις για την Ευρώπη θα είναι μεγάλες. Θα πονέσουμε, αλλά θα αντεπεξέλθουμε».
Οι ευρωβουλευτές της επιτροπής Γεωργίας (COMAGRI) στηρίζουν τη στάση της Κομισιόν και ζητούν ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, μειώνοντας παράλληλα την εξάρτηση της ΕΕ από άλλες χώρες. «Θα πληρώσουμε το τίμημα για να υπερασπιστούμε τη Δημοκρατία», είπαν χαρακτηριστικά.
Την Τετάρτη 2 Μαρτίου διεξήχθη μέσω τηλεδιάσκεψης το έκτακτο Συμβούλιο των υπουργών Γεωργίας. Kατεγράφησαν οι συνέπειες ανά κράτος-μέλος και δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στους κλάδους που πρόκειται να πληγούν άμεσα και εξετάστηκαν μέτρα σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο. Όπως τόνισε ο πρόεδρος του Συμβουλίου, υπουργός Γεωργίας της Γαλλίας, Ζυλιέν Ντενορμαντί, τα γεγονότα στην Ουκρανία οδηγούν στην ανάγκη για να ενισχυθεί η επισιτιστική κυριαρχία της ΕΕ. «Πρέπει να απελευθερώσουμε τις παραγωγές μας για να διασφαλίσουμε την επισιτιστική ασφάλεια τόσο στην ΕΕ όσο και σε όλο τον κόσμο», ανέφερε, τονίζοντας ότι όλοι οι υπουργοί επιβεβαίωσαν την υποστήριξή τους προς την Ουκρανία.
Τα συμπεράσματα των υπουργών κινούνται σε δύο επίπεδα: Στα μέτρα με βραχυπρόθεσμα και στα μέτρα με μεσοπρόθεσμα/μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Βραχυπρόθεσμα
✱ Ένα από τα κύρια μέτρα που εξετάζονται σοβαρά είναι η «απελευθέρωση της παραγωγικής ικανότητας της Ευρώπης το 2022, όπως η χρήση αγρανάπαυσης για πρωτεϊνούχες καλλιέργειες». Η ΕΕ προσανατολίζεται στην κατ’ εξαίρεση κατάργηση περιοριστικών μέτρων, όπως η αγρανάπαυση για το έτος 2022, με στόχο να αξιοποιηθεί κάθε διαθέσιμη γη για την παραγωγή σιτηρών, πρωτεϊνούχων και ελαιούχων φυτών. Πρόκειται για ένα μέτρο το οποίο ζήτησαν να ενεργοποιηθεί πολλά κράτη-μέλη. Στην ίδια λογική κινείται εξάλλου και το αίτημα της Ελλάδας: Οικονομική ενίσχυση των παραγωγών για την καλλιέργεια δημητριακών και ελαιούχων σπόρων (σιτάρι, κριθάρι, αραβόσιτος, ηλίανθος κ.ά.), με σκοπό τη δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων στην Ένωση και τη σταδιακή απεξάρτησή της από τις εισαγωγές από Ρωσία και Ουκρανία.
✱ Ενδεχόμενο εισαγωγής έκτακτων μέτρων στο πλαίσιο του κανονισμού για την ΚΟΑ, με στόχο τους τομείς που πλήττονται περισσότερο από την αύξηση του κόστους των εισροών. Το εν λόγω μέτρο ζήτησε και ο Έλληνας υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης,
Γ. Γεωργαντάς. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα ζητά την ενεργοποίηση των διαθέσιμων έκτακτων μέτρων της ΚΟΑ και, ειδικότερα, των άρθρων 219-222, για την αντιμετώπιση της σοβαρής διατάραξης στην αγορά, όπως είχε γίνει το 2014 με την επιβολή εμπάργκο στη Ρωσία και με στόχο την απορρόφηση στην ελληνική αγορά των προϊόντων που θα επηρεαστούν οι εξαγωγές τους.
✱ Όπως αποκάλυψε ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, η Κομισιόν προτίθεται να εξετάσει την ενεργοποίηση εργαλείων παρακολούθησης κρίσεων, ιδίως του ευρωπαϊκού μηχανισμού ετοιμότητας και αντιμετώπισης κρίσεων επισιτιστικής ασφάλειας που έχει συσταθεί από την Επιτροπή και την ομάδα εργασίας υψηλού επιπέδου για τον τομέα του χοιρινού κρέατος που ανακοινώθηκε στη σύνοδο του Συμβουλίου στις 21 Φεβρουαρίου. Ο Γ. Βοϊτσεχόφσκι, όμως, δεν περιορίστηκε στα παραπάνω. Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου κατά τη συνέντευξη Τύπου, που ακολούθησε του έκτακτου Συμβουλίου, μίλησε για το ενδεχόμενο να εφαρμοστεί το μέτρο ενίσχυσης της ιδιωτικής αποθεματοποίησης, ακόμα και να αξιοποιηθεί το αποθεματικό κρίσης. «Βέβαια, απαιτείται και το πράσινο φως από όλα τα κράτη-μέλη» σημείωσε, ενώ δεσμεύτηκε ότι «όλα τα δεδομένα θα εξεταστούν και θα αναλυθούν εξονυχιστικά για να δούμε πώς θα δράσουμε».
✱ Άμεση δράση ζήτησε, όμως, και η Ελλάδα για «την οικονομική ενίσχυση των παραγωγών, με σκοπό την εξισορρόπηση του αυξημένου κόστους παραγωγής, το οποίο έχει ως τελικό αποδέκτη τον καταναλωτή και τη διατήρηση των τιμών σε ανεκτά επίπεδα». Πρόκειται για ένα θέμα το οποίο έχει επισημανθεί από τα περισσότερα κράτη-μέλη. Ο επίτροπος Γεωργίας μίλησε κυρίως για τα λιπάσματα, προαναγγέλλοντας πως η Κομισιόν θα είναι έτοιμη να κάνει ανακοινώσεις την ερχόμενη Τρίτη 8 Μαρτίου. Πάντως, για το θέμα του κόστους ενέργειας, αυτό παραπέμφθηκε σε πιο αρμόδια όργανα, από τους αρχηγούς των κρατών-μελών έως και το Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας, που μελετούν λύσεις και αναμένεται να προσδιοριστούν την ερχόμενη εβδομάδα.
Σημειώνεται ότι όλα τα παραπάνω θα συζητηθούν τη Δευτέρα 7 Μαρτίου από την Ειδική Επιτροπή Γεωργίας, ενώ στο επόμενο Συμβούλιο Γεωργίας και Αλιείας στις 21 Μαρτίου θα ακολουθήσουν και οι τελικές αποφάσεις.
Μακροπρόθεσμα
Στο τραπέζι τέθηκε και η εφαρμογή μίας πιο μακροπρόθεσμης στρατηγικής, με πολλά κράτη-μέλη να ζητούν την ενεργοποίηση ενός πακέτου εργαλείων, το οποίο θα πρέπει να μπει σε εφαρμογή το συντομότερο δυνατόν, με σκοπό τη βελτίωση της ανθεκτικότητας και της επισιτιστικής κυριαρχίας της ΕΕ. Όπως είπε ο Ζ. Ντενορμαντί, συμφωνήθηκε να διαμορφωθεί μία ευρωπαϊκή πολιτική διατροφικής αλληλεγγύης.
Επιπλέον, δόθηκε προσοχή στην επισιτιστική ασφάλεια της Μεσογείου, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων κρατών. Στο πλαίσιο αυτό, οι υπουργοί τόνισαν τη σημασία της κινητοποίησης όλων των σχετικών διεθνών φόρουμ, συμπεριλαμβανομένων του ΟΟΣΑ, των G20, G7 και του FAO, ώστε να δοθούν βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες απαντήσεις. Οι υπουργοί εστίασαν δε στην επόμενη συνεδρίαση του Φόρουμ Ταχείας Αντίδρασης AMIS, ενός παρατηρητηρίου αγοράς που ιδρύθηκε από την G20 το 2011, για να εξεταστεί συνολικά η κατάσταση.
Επενεξετάζεται η Πράσινη Συμφωνία
Η κατάσταση δεν θα αφήσει ανεπηρέαστες τις ειδικές στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, της «Βιοποικιλότητας» και κυρίως της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» (F2F). Όπως αποκάλυψε ο Ζ. Ντενορμαντί, η Κομισιόν αναμένεται να επανεξετάσει τη στρατηγική στο πλαίσιο της «εδραίωσης της διατροφικής κυριαρχίας της Ένωσης». Πράγματι, ο Γ. Βοϊτσεχόφσκι παραδέχτηκε πως «εφόσον η επισιτιστική ασφάλεια βρίσκεται σε κίνδυνο, τότε πρέπει να δούμε ξανά τους στόχους της στρατηγικής F2F και να τους διορθώσουμε».
Αμερικανικό σιτάρι για τις ελληνικές ανάγκεςΟι πιέσεις που αναμένονται μέσα στους επόμενους μήνες οδηγούν την Ελλάδα στην επανεξέταση των εμπορικών της εταίρων. Σύμφωνα με το αποκλειστικό ρεπορτάζ της «ΥΧ», η Ελλάδα προσανατολίζεται προς την αγορά των ΗΠΑ για την εισαγωγή σιτηρών, καθώς έχουν πλέον κλείσει οι εμπορικοί δρόμοι εντός της γηραιάς ηπείρου. Έχουν περάσει περίπου 25 χρόνια από την τελευταία φορά που πλοίο με φορτίο σιτηρών από τις ΗΠΑ έδεσε σε ελληνικό λιμάνι. Ένα παθογόνο που εντοπίστηκε εντός του πλοίου ήταν η αφορμή για να σταματήσουν οι εμπορικές συναλλαγές με τις αμερικανικές αρχές, όσον αφορά το προϊόν. Πλέον, το ΥΠΑΑΤ είναι έτοιμο να εγκαινιάσει εκ νέου την εμπορική της συμφωνία με τους Αμερικανούς, η οποία, όπως εξηγούν στην Πλατεία Βάθη, ακολουθείται όλα τα προηγούμενα χρόνια από άλλα κράτη-μέλη της Ένωσης. Η πρόταση φαίνεται ότι έγινε αποδεκτή από τον πρωθυπουργό κατά τη διάρκεια του υπουργικού συμβουλίου. |
