Θεωρείται από πολλούς ως το βασικότερο μέτρο εκσυγχρονισμού της ελληνικής γεωργίας, καθώς συνδέεται με την υποστήριξη, την ενημέρωση, την εκπαίδευση και την καθοδήγηση των αγροτών και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και του αγροτικού τομέα ευρύτερα.
Ο λόγος για το σύστημα παροχής γεωργικών συμβουλών, που παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα η εφαρμογή του έχει μείνει δραματικά πίσω, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχει καταφέρει να φέρει κοντά αγρότες και γεωργικούς συμβούλους για την εφαρμογή της γνώσης και της έρευνας στο χωράφι, προς όφελος αγροτικών εκμεταλλεύσεων και προϊόντων.
Καινοτομία και ανταλλαγή γνώσης
Ο ρόλος των γεωργικών συμβούλων σήμερα, σύμφωνα και με τις επιταγές της νέας ΚΑΠ, δεν αφορά απλώς την επίσκεψη στο χωράφι, αλλά συνδέεται με την καινοτομία και την ανταλλαγή γνώσης. Σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημιουργία συστημάτων γνώσης και καινοτομίας (AKIS), οι γεωργικοί σύμβουλοι μπορούν να λειτουργήσουν ως διαμεσολαβητές καινοτομίας. Να ανακαλύψουν, δηλαδή, καινοτόμες ιδέες στηριζόμενοι στις ανάγκες των παραγωγών, συνδέοντας τους ερευνητικούς φορείς και τους φορείς καινοτομίας με τον αγρότη, αλλά και τους ίδιους τους αγρότες μεταξύ τους για την ανταλλαγή ιδεών.
Άλλωστε, ένας από τους εγκάρσιους στόχους της νέας ΚΑΠ είναι η προώθηση της καινοτομίας μέσω συστημάτων γνώσης και γεωργικών συμβουλών, με στόχο την ενίσχυση της μεταφοράς της γνώσης και των δεσμών μεταξύ έρευνας και πρακτικής, την ενίσχυση των συμβουλευτικών υπηρεσιών των αγροτών και την προώθηση της διασύνδεσής τους με τη γνώση και την καινοτομία, καθώς και την υποστήριξη της ψηφιακής μετάβασης της γεωργίας.
Για να αντεπεξέλθουν στον νέο τους ρόλο, οι γεωργικοί σύμβουλοι χρειάζεται να:
α. Είναι εξωστρεφείς και ενημερωμένοι στο πεδίο εξειδίκευσής τους.
β. Έχουν θεωρητική/τεχνική γνώση και εμπειρία από το πεδίο.
γ. Είναι «ενεργοί ακροατές» και όχι μόνο ικανοί στη μεταφορά της γνώσης, αλλά και αποτελεσματικοί στην αμφίδρομη επικοινωνία με τους αγρότες.
Το παράδειγμα της Ιρλανδίας
Υπάρχουν χώρες που έχουν καταφέρει με επιτυχία να εφαρμόσουν στις αγροτικές τους εκμεταλλεύσεις το σύστημα συμβουλευτικής. Μία από αυτές είναι η Ιρλανδία, η οποία έχει ένα από τα πιο ισχυρά και με γερά θεμέλια συστήματα αγροτικής συμβουλευτικής.
Όπως εξηγεί στην «ΥΧ» ο διευθυντής του τμήματος Μεταφοράς Γνώσης στην κρατική υπηρεσία γεωργικής συμβουλευτικής Teagasc, Tom Kelly, «η Teagasc διαθέτει αγροτικούς συμβούλους που ασχολούνται καθημερινά με τους αγρότες, παρέχοντας συμβουλευτική. Το επάγγελμα του ιδιωτικού συμβούλου είναι αρκετά ανοιχτό, ωστόσο τα τελευταία 20 χρόνια έχει γίνει μια πιο περιορισμένη υπηρεσία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι γεωργικοί σύμβουλοι, που εργάζονται για την υποστήριξη των αγροτών με βάση την ΚΑΠ, αλλά και άλλου είδους ευρωπαϊκά προγράμματα, χρειάζεται να έχουν ελάχιστα προσόντα, όπως είναι συγκεκριμένα πανεπιστημιακά πτυχία».
Η κρατική υπηρεσία συνεχίζει να εκπαιδεύει τους γεωργικούς συμβούλους, με αποτέλεσμα οι Ιρλανδοί αγρότες να αναμένουν ότι οι σύμβουλοί τους θα είναι πλήρως ενημερωμένοι για τις αγροτικές εξελίξεις και την τεχνολογία.
Πολυεπίπεδη η συμβουλευτική στη Σλοβενία
Ακόμα μία χώρα με ισχυρό σύστημα συμβουλευτικών υπηρεσιών είναι η Σλοβενία, στην οποία η γεωργική συμβουλευτική υπηρεσία υπάγεται στο Επιμελητήριο Γεωργίας και Δασών. Με 315 συμβούλους, υποστηρίζει όλους τους τύπους αγροτών σε όλη τη χώρα με ένα ευρύ φάσμα συμβουλών.
Η συμβουλευτική υποστήριξη της Σλοβενίας χωρίζεται σε τρία επίπεδα: συμβούλους πεδίου, ειδικούς συμβούλους και συμβούλους συντονισμού. Με τη συνεργασία τους, αξιοποιούν στο έπακρο τη διαθέσιμη γνώση και δημιουργούν αποτελεσματική ροή γνώσης και καινοτομίας.
Αναξιοποίητο το μέτρο στην Ελλάδα
Η Ελλάδα είναι από τις χώρες που έχει αφήσει αναξιοποίητο το Μέτρο της Συμβουλευτικής μέχρι και σήμερα. Αν και το Μέτρο 2 του ΠΑΑ έχει σχεδιαστεί από το 2015, φτάσαμε στο 2022 και η εφαρμογή του έχει ακόμη μέλλον.
Πιο αναλυτικά, η εφαρμογή του προγράμματος παροχής γεωργικών συμβουλών, και δη του Υπομέτρου 2.1 «Χρήση συμβουλευτικών υπηρεσιών στον γεωργικό τομέα – Στήριξη για αποκόμιση οφέλους από τη χρήση συμβουλευτικών υπηρεσιών», στο πλαίσιο του ΠΑΑ 2014-2020, δίνει τη δυνατότητα σε παραγωγούς να έχουν συμβουλευτική υποστήριξη για σημαντικά θέματα που αφορούν την εκμετάλλευσή τους, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση.
Από τις 4 Απριλίου μέχρι και τις 3 Ιουνίου τρέχει η πολυαναμενόμενη πρόσκληση, για την υποβολή αιτήσεων από τους εγκεκριμένους φορείς.
Πιο συγκεκριμένα, η πρόσκληση, ύψους 80 εκατ. ευρώ, απευθύνεται σε πιστοποιημένους Φορείς Παροχής Γεωργικών Συμβουλών (ΦΠΓΣ), που είναι εγγεγραμμένοι στο αντίστοιχο Μητρώο του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ. Όσοι κριθούν δικαιούχοι θα παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε αγρότες, χωρίς οι τελευταίοι να επιβαρύνονται οικονομικά, αφού οι φορείς ουσιαστικά θα επιδοτούνται μέσω του προγράμματος.
