Ταμείο Ανάκαμψης: Αρδευτικά µε ευφυή γεωργία και φωτοβολταϊκά η πρόταση του ΥΠΑΑΤ

Με την κατάθεση του προσχεδίου ανάκαμψης προς την Κομισιόν να έχει μετατεθεί για τις αρχές Νοεμβρίου, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης βρίσκεται στην τελική ευθεία για τον ορισμό των έργων, που θα περιληφθούν στο προτεινόμενο επενδυτικό πλάνο για το Ταμείο Ανάκαμψης.

Οι πληροφορίες θέλουν την ομάδα κρούσης, που έχει συσταθεί από τον πρωθυπουργό για την υλοποίηση του σχεδίου, να παίρνει τις τελικές της αποφάσεις μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα. Πάντως, στο ΥΠΑΑΤ, ένα από τα πρώτα υπουργεία που υπέβαλε τις προτάσεις του στην αρμόδια επιτροπή, υπάρχει αισιοδοξία σχετικά με τον προϋπολογισμό που θα εγκριθεί για το φιλόδοξο πρόγραμμα αγροπεριβαλλοντικών υποδομών.

Οι πιο μετριοπαθείς προβλέπουν τα κονδύλια να αγγίζουν το 1 δισ. ευρώ, αν και ζωντανές είναι οι ελπίδες τους για κάτι παραπάνω. Άλλωστε, δεν είναι κρυφό ότι πριν ακόμη ξεσπάσει η πανδημία, ο πρωθυπουργός είχε δείξει ενδιαφέρον για το ζήτημα της διαχείρισης του νερού στον πρωτογενή τομέα και είχε δώσει το πράσινο φως για τη σύσταση επιτροπής που θα τρέξει τον σχεδιασμό του προγράμματος.

Πέρα από την πολιτική βαρύτητα, όμως, το εν λόγω πρόγραμμα ανταποκρίνεται, όπως εξηγούν στελέχη διάφορων υπουργείων, πλήρως στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία απαιτεί τα έργα που θα ενταχθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης να έχουν έντονα πράσινα και ψηφιακά χαρακτηριστικά. Ήταν τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν σε συνέντευξή του στην «ΥΧ» ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θ. Σκυλακάκης, είχε προαναγγείλει ότι μόνο έργα με έντονο αναπτυξιακό και μεταρρυθμιστικό χαρακτήρα, που θα συμβάλουν στην ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, μέσω ΣΔΙΤ, διεκδικούν χρηματοδοτική στήριξη από το Ταμείο Ανάκαμψης για τον αγροδιατροφικό τομέα.

Έργα

Η πρόταση του ΥΠΑΑΤ για ένταξη έργων στο Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνει: Φράγματα, λιμνοδεξαμενές, ταμιευτήρες που αξιοποιούν το βρόχινο νερό, αλλά και «έξυπνα» κλειστά αρδευτικά δίκτυα με τηλεμετρίες και εξ αποστάσεως διαχείριση, που παρέχουν, επίσης, τη δυνατότητα μέτρησης σε πραγματικό χρόνο της ποιότητας του νερού που κατευθύνεται στα χωράφια.

«Πρόκειται για επενδύσεις που καλύπτουν την ανάγκη για τη διασφάλιση νερού σε καλή ποιότητα και σε επαρκείς ποσότητες για τις επόμενες γενιές, μειώνουν το κόστος παραγωγής, αυξάνοντας σημαντικά την ανταγωνιστικότητα των αγροτών τις επόμενες δεκαετίες, προστατεύουν τα υπόγεια υδατικά αποθέματα και διασφαλίζουν την καλή τους ποιότητα, ενώ έχουν και αντιπλημμυρικό χαρακτήρα», εξηγεί στην «ΥΧ» ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κ. Σκρέκας, ο οποίος «τρέχει» από τον περασμένο Νοέμβριο τον σχεδιασμό του προγράμματος. Και συμπληρώνει: «Είναι πράσινες υποδομές που θα βοηθήσουν τον Έλληνα αγρότη να γίνει ανθεκτικός στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».

Χωρίς να θέλει να δώσει ακόμη λεπτομέρειες για τη γεωγραφική κατανομή των επενδύσεων, ο κ. Σκρέκας εξήγησε πως το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για τις παραγωγικές περιοχές της επικράτειας. Κι αυτό, γιατί κατά τους προηγούμενους μήνες, όπως σημειώνει, υπήρξε στενή συνεργασία του ΥΠΑΑΤ με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τα συναρμόδια υπουργεία Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Περιβάλλοντος και Υποδομών.

Μοντέλο λειτουργίας

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Νίκο Παπαθανάση, στόχος είναι τα έργα να υπαχθούν σε διαδικασίες έργων Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), με δεδομένο ότι η υλοποίηση των έργων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται μέσα σε αυστηρά χρονοδιαγράμματα. Όπως εξηγεί στην «ΥΧ», «θα προκριθούν τα ώριμα έργα, ώστε να διασφαλίσουμε ότι θα ολοκληρωθούν».

Πιο αναλυτικά, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, ο ανάδοχος που θα επιλεγεί θα αναλάβει την κατασκευή του έργου και την ολοκλήρωσή του εντός των προκαθορισμένων ημερομηνιών. Επιπλέον, θα έχει την ευθύνη λειτουργίας και συντήρησης του έργου για 25 χρόνια, οπότε και μετά θα παραδοθεί στο ελληνικό Δημόσιο.

Κόστος παραγωγού

Σύμφωνα με τα κυβερνητικά κλιμάκια, με βάση τον εν λόγω σχεδιασμό, θα μειωθεί το κόστος λειτουργίας, αφού αυτά τα έργα θα υποστηρίζονται από φιλικές προς το περιβάλλον πηγές ενέργειας, όπως τα φωτοβολταϊκά, και θα είναι δομημένα με τέτοιον τρόπο που η άντληση των υδάτων θα είναι ελεγχόμενη από τον ίδιο τον παραγωγό.

Επιπλέον, όπως υποστηρίζουν, η αξιοποίηση των έξυπνων αρδευτικών συστημάτων και της ευφυούς γεωργίας θα οδηγήσει και σε καλύτερες γεωργικές πρακτικές, όπως μείωση της λίπανσης και των φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων, και, άρα, σε μείωση του κόστους παραγωγής. Όσο για την… ταμπακιέρα, ο σχεδιασμός αναφέρει ότι, εκτός της κατασκευής, σημαντικό μέρος του κόστους λειτουργίας των έργων αυτών θα χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και συμπληρωματικά από το Πράσινο Ταμείο.

Τέλος, και με τη χρήση των μετρητών στους αγρούς, θα υπολογίζεται η κατανάλωση και, άρα, το κόστος του χρήστη που, σύμφωνα με τα κυβερνητικά στελέχη, θα είναι μικρότερο από το σημερινό κόστος άρδευσης, και ιδιαίτερα δε των περιπτώσεων που το νερό αντλείται από βάθος εκατοντάδων μέτρων. Σε κάθε περίπτωση, κρίνεται επιβεβλημένο να εκσυγχρονιστεί και η νομοθεσία και ο τρόπος λειτουργίας των ΤΟΕΒ, οι οποίοι αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα.

Χρονοδιαγράμματα

Το τελικό σχέδιο της κυβέρνησης αναμένεται να κατατεθεί στην Κομισιόν τον Ιανουάριο 2021, αν και υπάρχει περιθώριο έως τον Απρίλιο 2021. Στο συνολικό πακέτο των 32 δισ. ευρώ θα περιλαμβάνονται συνολικά επιδοτήσεις 19 δισ. ευρώ και 13 δισ. ευρώ δάνεια. Το 70% των κονδυλίων πρέπει να συμβασιοποιηθεί έως και το 2022, το υπόλοιπο έως το τέλος του 2023, ενώ η λήξη για τις αιτήσεις πληρωμών είναι στα μέσα του 2026.

Στον πρωτογενή τομέα, και για την υλοποίηση των εγγειοβελτιωτικών έργων, το αίτημα αφορά 1,2 δισ. ευρώ. Ο ακριβής προϋπολογισμός, ωστόσο, κλειδώνει μέσα στις επόμενες ημέρες, προκειμένου το αρμόδιο κυβερνητικό επιτελείο να αποστείλει το προσχέδιο στις αρχές Νοεμβρίου.