Αθανάσιος Καπρέλης στην «ΥΧ»: Πληρωµές άνω των 2 δισ. ευρώ µέχρι το τέλος του έτους

Την πρώτη του συνέντευξη από τότε που ανέλαβε τα ηνία του ΟΠΕΚΕΠΕ παραχωρεί αποκλειστικά στην «ΥΧ» ο Αθανάσιος Καπρέλης. Ο πρόεδρος του Οργανισµού προαναγγέλλει τις πληρωµές που θα πραγµατοποιηθούν έως το τέλος του έτους και µιλάει ανοιχτά για τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο Οργανισµός. Ο ίδιος επισηµαίνει την ανάγκη θεσµικών παρεµβάσεων και υπογραµµίζει τη µεγάλη πρόκληση που θα αντιµετωπίσει η χώρα από τη νέα αναθεώρηση της ΚΑΠ. Παράλληλα, αναφέρεται σε στοχευµένους ελέγχους που είναι σε εξέλιξη σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας.

Πρώτη η Ελλάδα στην εφαρµογή της γεωχωρικής αίτησης

Με βάση τα αποτελέσµατα πανευρωπαϊκής µελέτης, το Σύστηµα Πληρωµών της Ελλάδας αναδείχθηκε πέρσι ως ένα από τα πιο λειτουργικά και αξιόπιστα στην ΕΕ. Βέβαια, χρειάστηκε να περάσει µία µεγάλη περίοδος από την εποχή που η χώρα πλήρωνε καταλογισµούς που έφταναν τα 150 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Ποιες αλλαγές έγιναν για να φτάσουµε σε αυτά τα θετικά αποτελέσµατα;

Θεωρούµε σηµαντική κατάκτηση για τη χώρα µας την πανευρωπαϊκή αναγνώριση της λειτουργικότητας και κυρίως της αξιοπιστίας του Συστήµατος Πληρωµών των γεωργικών ενισχύσεων. Αυτή η επιτυχία µπορεί να αποδοθεί αφενός στην υπερπροσπάθεια των εργαζοµένων και αφετέρου στην ορθή αξιοποίηση των υπόλοιπων πόρων του Οργανισµού.

Είναι αλήθεια ότι, τα τελευταία χρόνια, το Σύστηµα Πληρωµών της χώρας µας έχει από τα καλύτερα αποτελέσµατα σε όλη την ΕΕ, στην καταβολή των άµεσων ενισχύσεων. Η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες της ΕΕ που ολοκλήρωσε την πληρωµή των άµεσων ενισχύσεων εντός του εκάστοτε τρέχοντος έτους αιτήσεων, τόσο για τις αιτήσεις του 2016 όσο και για τις αιτήσεις του 2017. Προφανώς, το ίδιο θα συµβεί και για τις αιτήσεις του 2018, για τις οποίες έχει αποφασιστεί η καταβολή αυξηµένων προκαταβολών, ύψους 70%. Μέσα στο έτος αιτήσεων 2017, ο ΟΠΕΚΕΠΕ ολοκλήρωσε µε επιτυχία 7.600 παρτίδες πληρωµών, συνολικού ποσού 2,8 δισ. ευρώ.

Οι εργασίες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια σε θέµατα οργάνωσης και προγραµµατισµού στο ΟΣΔΕ είναι πραγµατικά σηµαντικές, επιτρέποντας τη γρήγορη και αποτελεσµατική συλλογή των αιτήσεων. Είναι εύκολο να διαπιστωθεί ότι ο προγραµµατισµός του ΟΠΕΚΕΠΕ τηρείται µε µεγάλη ακρίβεια σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, από τη συλλογή των αιτήσεων έως και την εξόφληση των παραγωγών.

Θα µας δώσετε ένα παράδειγµα του όγκου των εργασιών;

Πρέπει να γνωρίζετε ότι για την Ελλάδα η συλλογή των Ενιαίων Αιτήσεων Ενίσχυσης αποτελεί ένα από τα µεγαλύτερα έργα που υλοποιούνται κάθε χρόνο, µε δεδοµένο ότι ο αριθµός των αγροτικών εκµεταλλεύσεων είναι εξαιρετικά µεγάλος (709.500) και η γεωµορφολογία της χώρας ιδιαίτερα δύσκολη. Για να γίνει αντιληπτό το µέγεθος του εγχειρήµατος, σας αναφέρω δύο στοιχεία: Η Πορτογαλία, µε πληθυσµό ανάλογο με της Ελλάδας, έχει 264.000 αγροτικές εκµεταλλεύσεις, ενώ η Γαλλία, µε πληθυσµό 67 εκατοµµύρια κατοίκους, έχει µόλις 472.000 αγροτικές εκµεταλλεύσεις. Να επισηµανθεί, δε, ότι στα περισσότερα κράτη-µέλη υφίσταται Εθνικό Κτηµατολόγιο ολοκληρωµένο εδώ και δεκαετίες.

Το ανωτέρω αναφερθέν σύστηµα πληρωµών του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι άµεσα συνδεδεµένο µε το Σύστηµα Αναγνώρισης Αγροτεµαχίων (LPIS – ΣΑΑ), το οποίο αποτελεί και την πιο ενηµερωµένη βάση γεωχωρικών δεδοµένων στη χώρα. Χρόνια προβλήµατα στην αποτύπωση των βοσκοτοπικών, κυρίως, ενοτήτων της χώρας είχαν οδηγήσει σε καταλογισµούς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που µειώθηκαν δραστικά, µετά από µια σειρά ενεργειών στις οποίες προχώρησε ο ΟΠΕΚΕΠΕ, σε συνεργασία µε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων.

Ποιες είναι αυτές οι ενέργειες;

Πιο σηµαντική εξ αυτών είναι η επικαιροποίηση του γεωχωρικού υποβάθρου που πραγµατοποιείται πλέον σε συνεχή βάση, µε τη συνδροµή και εξειδικευµένων εποχικών υπαλλήλων, υπό τη στενή εποπτεία της αρµόδιας Δ/νσης Τεχνικών Ελέγχων του Οργανισµού.

Η διαρκής επικαιροποίηση του ΣΑΑ αποτελεί, άλλωστε, και µνηµονιακή υποχρέωση της χώρας.

Πιο συγκεκριµένα, έχει προγραµµατιστεί η επικαιροποίηση των γεωχωρικών δεδοµένων του 33% των αγροτεµαχίων της χώρας, κατ’ έτος, ξεκινώντας από αγροτεµάχια που καταγράφηκαν σε παλαιότερα έτη, ώστε κάθε τρία χρόνια να επικαιροποιείται το 100% του υποβάθρου της χώρας.

Για τον σκοπό αυτόν, ο Οργανισµός ζήτησε την πρόσληψη επιπλέον 20 ατόµων ως µόνιµο προσωπικό (η οποία εγκρίθηκε και έχει δροµολογηθεί). Στην προσπάθειά του να υπερκεράσει τις ιδιαίτερα χρονοβόρες διαδικασίες πρόσληψης µόνιµου προσωπικού, έχει προβεί στην πρόσληψη 50 ατόµων, ως εποχικό προσωπικό, για τις άµεσες ανάγκες του.

Πρέπει να σηµειωθεί, τέλος, ότι η γεωχωρική αίτηση εφαρµόζεται στη χώρα µας ήδη από το έτος αιτήσεων 2009, ενώ µε βάση την ενωσιακή νοµοθεσία είναι υποχρεωτική από το έτος αιτήσεων 2018. Επισηµαίνεται ότι η Ελλάδα είναι από τις πρώτες –ίσως και η πρώτη– χώρες στην ΕΕ που εφάρµοσε τη γεωχωρική αίτηση, ενώ µέχρι και σήµερα µεγάλες χώρες, όπως η Γαλλία, δεν έχουν οριστικοποιήσει τη διαδικασία εφαρµογής της.

«Αχίλλειος πτέρνα του ΟΠΕΚΕΠΕ το γεγονός ότι τελεί υπό την εποπτεία του ΥΠΑΑΤ, τη στιγµή που η ενωσιακή νοµοθεσία προτείνει την ανεξάρτητη λειτουργία του»

Ωστόσο, και παρά τη θετική αυτή αλλαγή, την οποία αναγνωρίζει και το ευρωπαϊκό ελεγκτικό κλιµάκιο, ο Οργανισµός δεν έχει καταφέρει να εξαλείψει κάποιες αδυναµίες. Ποια θεωρείτε αχίλλειο πτέρνα του ΟΠΕΚΕΠΕ;

Όλοι οι δηµόσιοι φορείς τελούν κάτω από ασφυκτική κρατική εποπτεία, δίνοντας περισσότερο την εικόνα κλάδου ή υπηρεσίας της Δηµόσιας Διοίκησης και λιγότερο µιας ανεξάρτητης οικονοµικής µονάδας, που κινείται µε επιχειρηµατικά κριτήρια. Είναι διάχυτη στο κοινό η εντύπωση ότι οι δηµόσιοι φορείς έχουν χαµηλή παραγωγικότητα, υποφέρουν από χρόνια γραφειοκρατική νοοτροπία, από έλλειψη πρωτοβουλίας και ευελιξίας και, γενικά, δεν αξιοποιούν αποτελεσµατικά του πόρους που διαχειρίζονται. Σε πολλές περιπτώσεις, όµως, αυτό οφείλεται στον έντονο κρατικό παρεµβατισµό σε θέµατα µάνατζµεντ των δηµόσιων φορέων.

Στο πλαίσιο αυτό, αχίλλειος πτέρνα του ΟΠΕΚΕΠΕ µπορεί να θεωρηθεί το γεγονός ότι τελεί υπό την εποπτεία του ΥΠΑΑΤ, τη στιγµή που η ενωσιακή νοµοθεσία προτείνει την ανεξάρτητη λειτουργία του. Μια ανεξάρτητη διοικητική δοµή του Οργανισµού θα δηµιουργούσε σαφή διαχωρισµό µεταξύ των αρµοδιοτήτων χάραξης αγροτικής πολιτικής και εφαρµογής της ΚΑΠ. Ένας τέτοιου είδους διαχωρισµός θα ήταν προς την κατεύθυνση της βελτίωσης και τυποποίησης των επιµέρους διαδικασιών του ΟΠΕΚΕΠΕ, µε βάση το κανονιστικό πρότυπο για τους Οργανισµούς Πληρωµών, αυξάνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την αποτελεσµατικότητά του σε θέµατα πληρωµών και ελέγχων.

Τι προβλέπει, δηλαδή, το Ευρωπαϊκό Κανονιστικό Πλαίσιο για αντίστοιχες περιπτώσεις;

Όπως προβλέπεται στο άρθρο 9 του Κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1306/2013, όλοι οι Οργανισµοί Πληρωµών των κρατών-µελών ελέγχονται κάθε χρόνο ως προς την αλήθεια, την πληρότητα και την ακρίβεια των λογαριασµών που διαβιβάζουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και για την τήρηση των κριτηρίων διαπίστευσής τους, όπως αυτά καθορίζονται στην ενωσιακή νοµοθεσία.

Ο ετήσιος αυτός έλεγχος διενεργείται από Οργανισµό – Φορέα Πιστοποίησης λειτουργικά ανεξάρτητο από τον Οργανισµό Πληρωµών και τεχνικά εξειδικευµένο για τέτοιου είδους ελέγχους. Η ετήσια έκθεση του εν λόγω φορέα διαβιβάζεται επισήµως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αξιολογείται αρµοδίως και αποτελεί τη βασικότερη προϋπόθεση για την εκταµίευση από τη χώρα των ενωσιακών κονδυλίων.

Στο σηµείο αυτό, πρέπει να αναφερθεί ότι ο Οργανισµός Πιστοποίησης του ΟΠΕΚΕΠΕ, στην ετήσια αναλυτική έκθεσή του επί των λογαριασµών του ΟΠΕΚΕΠΕ οικονοµικού έτους 2017, διατύπωσε την ακόλουθη γενική σύσταση: «Για να διασφαλιστεί η αποφυγή σύγχυσης για τις αρµοδιότητες επί των δράσεων που επιχορηγούνται από τον Οργανισµό, αλλά εκτελούνται από τρίτους και, κυρίως, από το ΥΠΑΑΤ, και κατ’ επέκταση η προστασία των συµφερόντων της Επιτροπής, συστήνεται να εξεταστεί η αναδιοργάνωση του Οργανισµού στο αντίστοιχο πλαίσιο λειτουργίας των Ανεξάρτητων Αρχών. Με τον τρόπο αυτόν, θα αποκλειστεί οποιαδήποτε πιθανότητα σύγχυσης αρµοδιοτήτων και θα διασφαλιστεί το απαραίτητο επίπεδο αξιοπιστίας και συνέπειας στη διαδροµή ελέγχου κατά την αναγνώριση και την εκκαθάριση των πληρωµών του ΟΠΕΚΕΠΕ».

Υπάρχουν και άλλα εµπόδια, κατά τη γνώµη σας;

Τροχοπέδη στην αποτελεσµατικότητα του ΟΠΕΚΕΠΕ συνιστούν, επίσης, και χρόνιες ανεπάρκειες στη λειτουργία της ελληνικής δηµόσιας διοίκησης, όπως π.χ. η έλλειψη ολοκληρωµένου Εθνικού Κτηµατολογίου, η δυσκολία πρόσληψης εξειδικευµένου προσωπικού και οι συχνές καθυστερήσεις στην εκταµίευση πιστώσεων απαραίτητων για την απρόσκοπτη λειτουργία του Οργανισµού.

Επιπλέον των ανωτέρω, ένα από τα βασικότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο ΟΠΕΚΕΠΕ  είναι ο πολύ µικρός αριθµός των µόνιµων υπαλλήλων του σε σχέση µε το έργο που καλείται να διεκπεραιώσει σε ετήσια βάση. Αν σκεφτούµε ότι Οργανισµοί Πληρωµών χωρών µε αριθµό δικαιούχων αντίστοιχο ή πολύ µικρότερο από αυτόν της Ελλάδας έχουν πολύ µεγαλύτερο αριθµό υπαλλήλων (π.χ. ο ΟΠ της Αυστρίας έχει 680 υπαλλήλους για 120.000 δικαιούχους, ο ΟΠ της Λετονίας έχει 780 υπαλλήλους για 70.000 δικαιούχους και ο ΟΠ της Ουγγαρίας έχει 1.900 υπαλλήλους για 565.000 δικαιούχους) καθίσταται σαφές ότι το έργο στο οποίο καλούνται να αντεπεξέλθουν κάθε χρόνο οι δοµές του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι τιτάνιο.

Καθυστερήσεις

Την ίδια ώρα, δεν είναι λίγοι οι Έλληνες παραγωγοί που εκφράζουν κατά καιρούς τη δυσαρέσκειά τους σχετικά µε τον χρόνο καταβολής των ενισχύσεών τους. Η αλήθεια είναι ότι, σε κάποιες περιπτώσεις, παρατηρείται καθυστέρηση, όπως για παράδειγµα µε τη Βιολογική ή τον καθορισµό της τιµής κάποιων συνδεδεµένων ενισχύσεων. Πού οφείλονται συνήθως οι καθυστερήσεις στις πληρωµές;

Κατ’ αρχάς, οφείλουµε να επισηµάνουµε ότι κανονιστική υποχρέωση είναι οι πληρωµές των άµεσων ενισχύσεων να ολοκληρώνονται µέχρι το τέλος Ιουνίου του ηµερολογιακού έτους που έπεται του έτους αιτήσεων. Στην πραγµατικότητα, ο ΟΠΕΚΕΠΕ καταβάλλει το 95% σχεδόν των ενισχύσεων µέχρι το τέλος Δεκεµβρίου κάθε έτους αιτήσεων (δηλαδή, έξι µήνες πριν από την ηµεροµηνία που θεωρητικά θα έπρεπε να ολοκληρώνονται).

Είναι αλήθεια ότι παρατηρήθηκαν καθυστερήσεις στις πληρωµές των βιολογικών του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013 κατά τα προηγούµενα έτη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κάθε κράτος-µέλος υποχρεούται να εφαρµόζει ένα αποτελεσµατικό και αξιόπιστο σύστηµα διαχείρισης και ελέγχου για τη διαχείριση των πιστώσεων των δύο Ταµείων (ΕΓΤΕ και ΕΓΤΑΑ). Η ΕΕ θέτει τις προδιαγραφές του συστήµατος αυτού, ελέγχοντας τακτικά και σχολαστικά την αποτελεσµατικότητα της λειτουργίας του.

Συνεπώς, κατά τη µετάβαση από την παλιά στη νέα προγραµµατική περίοδο 2014-2020 απαιτήθηκαν νέες διοικητικές διεργασίες από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τις συναρµόδιες υπηρεσίες, προκειµένου να καταστεί δυνατή η συµµόρφωση της χώρας µε τις κανονιστικές απαιτήσεις της νέας προγραµµατικής περιόδου και να είναι δυνατή η πραγµατοποίηση πληρωµών των ανειληµµένων πλέον υποχρεώσεων του ΠΑΑ 2007-2013 µέσω του νέου ΠΑΑ. Από το 2016 και µετά, η κατάσταση αυτή έχει εξοµαλυνθεί µε τη συνεχή τµηµατική καταβολή των δικαιούµενων ενισχύσεων για τη βιολογική παραγωγή σε όλη τη χώρα, η οποία είναι σε εξέλιξη.

Και στην περίπτωση των Συνδεδεµένων;

Όσον αφορά τον καθορισµό της τιµής των συνδεδεµένων ενισχύσεων, πρέπει να διευκρινιστεί ότι αποτελεί αρµοδιότητα του ΥΠΑΑΤ µε τη συνδροµή, φυσικά, του ΟΠΕΚΕΠΕ για τη διάθεση στοιχείων σχετικά µε τις επιλέξιµες εκτάσεις ή ποσότητες, ανάλογα µε τον τύπο της ενίσχυσης.

Καθώς οι κανόνες επιλεξιµότητας διαφέρουν ανάλογα µε τον τύπο της ενίσχυσης, λόγω και των πεπερασµένων πόρων του Οργανισµού, η ολοκλήρωση µε την απαραίτητη επιµέλεια των προαπαιτούµενων για την πληρωµή ελέγχων δηµιουργεί αναπόφευκτες καθυστερήσεις στις πληρωµές, που πάντοτε όµως ολοκληρώνονται εντός των προκαθορισµένων από τους κανονισµούς προθεσµιών.

Επιδοτήσεις

Είναι η Ελλάδα ένα από τα πιο ευνοηµένα αναφορικά µε την κατανοµή των επιδοτήσεων σε σχέση µε άλλα κράτη-µέλη της ΕΕ; Τι φταίει, κατά τη γνώµη σας, που η χώρα µας δεν έχει το αναµενόµενο παραγωγικό αποτύπωµα;

Η άποψη ότι η Ελλάδα ανήκει στα πιο ευνοηµένα κράτη-µέλη, όσον αφορά την κατανοµή των επιδοτήσεων, αποτελεί «αστικό µύθο» που δεν ανταποκρίνεται στην πραγµατικότητα. Σύµφωνα µε τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα, βάσει του συνόλου των γεωργικών ενισχύσεων που εισπράττει και του συνόλου του αγροτικού πληθυσµού της (σύµφωνα µε την ταξινόµηση NUTS 3), είναι µετά βίας δέκατη στην κατάταξη των κρατών-µελών µε τις µεγαλύτερες κατά κεφαλήν απολαβές. Σε επίπεδο δικαιούχων, η κατάσταση είναι πιο δυσµενής. Για παράδειγµα, το 82% των Ελλήνων δικαιούχων λαµβάνει κατά µέσο όρο άµεσες ενισχύσεις έως 5.000 ευρώ ετησίως. Όλα αυτά πρέπει να απασχολήσουν την ΚΑΠ µετά το 2020. Επιπλέον, η σηµερινή κατανοµή, εν πολλοίς στηρίζεται στην κατανοµή της ενιαίας ενίσχυσης του 2006 και των ιστορικών στοιχείων πληρωµών της περιόδου 1999-2002, και δεν είναι ενδεδειγµένη.

Σε κάθε περίπτωση, η µειωµένη παραγωγικότητα των ελληνικών αγροτικών εκµεταλλεύσεων µπορεί να αποδοθεί σε πολλούς παράγοντες, εκ των οποίων κυριότεροι θεωρούνται οι εξής: ο πολυκερµατισµός τους, το µικρό µέγεθος του γεωργικού κλήρου, ο υψηλός ηλικιακός µέσος όρος των Ελλήνων αγροτών, το αυξηµένο κόστος των γεωργικών εισροών και η µη επαρκώς αναπτυγµένη εφοδιαστική αλυσίδα. Τα προβλήµατα αυτά είναι χρόνια και δεν έχουν µετριαστεί στον βαθµό που θα έπρεπε από τις µέχρι σήµερα εφαρµοζόµενες πολιτικές της χώρας. Αν αναλογιστεί κανείς πόσα δισ. έχουν δοθεί στη χώρα για την ανάπτυξη του γεωργικού τοµέα και την προστασία του περιβάλλοντος, δεν µπορεί να δικαιολογηθεί ότι σήµερα, εν έτει 2018, στη χώρα µας εξακολουθεί να παρατηρείται αλόγιστη χρήση φυτοφαρµάκων, εξάρτηση από τις επιδοτήσεις και υπερεκµετάλλευση των φυσικών πόρων, ενώ οι επενδύσεις στην καινοτοµία και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας δεν αποτέλεσαν ποτέ προτεραιότητα.

Κατά συνέπεια, ποια είναι η λύση;

Λύση στα εγγενή προβλήµατα του αγροτικού τοµέα της χώρας µπορεί να αποτελέσει η ενδυνάµωση ενός υγιούς συνεταιριστικού κινήµατος, η στροφή προς την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέµενης αξίας και η βέλτιστη οργάνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Επισηµαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει µε κάθε τρόπο τον συνασπισµό των δυνάµεων των παραγωγών µέσω της σύστασης Οµάδων Παραγωγών.

Νέα ΚΑΠ

Ποια είναι η γνώµη σας για την ενίσχυση του ελεγκτικού µηχανισµού του Οργανισµού µε ψηφιακά µέσα; Η προοπτική για µελλοντική αντικατάσταση της φυσικής παρουσίας των ελεγκτών από ψηφιακά µέσα θα είχε µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα και γιατί;

Η ενίσχυση του ελεγκτικού µηχανισµού µε ψηφιακά µέσα αποτελεί το µεγάλο στοίχηµα για τους Οργανισµούς Πληρωµών κατά την εφαρµογή της ΚΑΠ µετά το 2020. Αρκεί, βέβαια, να µην είναι απαγορευτικό το κόστος τους, δεδοµένων και των περιοριστικών οικονοµικών πολιτικών που είναι αναγκαίο να εφαρµόσει η χώρα µας στο πλαίσιο των υποχρεώσεών της. Όσο αποτελεσµατικές όµως και αν είναι οι νέες τεχνολογίες, για την ενδεδειγµένη χρήση τους και την ορθή ερµηνεία των συµπερασµάτων που προκύπτουν από αυτές είναι απαραίτητη η συνδροµή του κατάλληλα καταρτισµένου ανθρώπινου δυναµικού.

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, στο πλαίσιο της έγκαιρης προετοιµασίας του για το ψηφιακό µέλλον της ΚΑΠ, συµµετέχει µαζί µε τις Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Ολλανδία, Δανία, Ιρλανδία, Εσθονία και Λιθουανία στην υποβολή πρότασης για τη συγχρηµατοδότηση του έργου A New IACS Vision in Action (NIVA) µέσω του HORIΖON 2020. Αντικείµενο του έργου αποτελεί η ανάπτυξη των νέων εργαλείων και µεθοδολογιών εφαρµογής της νέας ΚΑΠ και ειδικότερα στο σκέλος της διαχείρισης του ΟΣΔΕ και των ελέγχων µέσω δορυφορικής παρακολούθησης (monitoring).

H συµµετοχή του ΟΠΕΚΕΠΕ στο έργο τον κατατάσσει 2ο µεταξύ 27 εταίρων σε µερίδιο συµµετοχής µε 80 ανθρωποµήνες, αµέσως µετά τον συντονιστή του έργου (Project Coordinator, Wageningen Research). Τα αποτελέσµατα του έργου αυτού θα αξιοποιηθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διαµόρφωση του συστήµατος δορυφορικής παρακολούθησης των καλλιεργειών που θα ισχύσει για τη νέα ΚΑΠ µετά το 2020.

Ενόψει της νέας ΚΑΠ, και βάσει των προτάσεων που έχει ήδη καταθέσει η Κοµισιόν, ποιες θεωρείτε τις µεγαλύτερες δυσκολίες που θα κληθεί να αντιµετωπίσει η Ελλάδα; Πιστεύετε ότι θα γίνει τελικά πράξη η απλούστευση της ΚΑΠ;

Η νέα ΚΑΠ έχει πολλές προκλήσεις και γνωρίζουµε ότι στο υπουργείο ήδη καταβάλλεται η µέγιστη προσπάθεια για να εξασφαλιστεί η ισορροπία µεταξύ των κοινοτικών απαιτήσεων και των εθνικών προτεραιοτήτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει ένα σύστηµα κατανοµής και διαχείρισης των ενισχύσεων, το οποίο αναµένεται να επιφέρει τα επιθυµητά αποτελέσµατα για την κάλυψη των στόχων της ΚΑΠ.

Το σύστηµα αυτό θα παρέχει στα κράτη-µέλη πολύ µεγαλύτερη ευελιξία επιλογών, όσον αφορά τις εφαρµοζόµενες πολιτικές, επιλογές που θα αντικατοπτρίζουν τις ιδιαίτερες ανάγκες τους και θα υλοποιούνται στο πλαίσιο ενός Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την ΚΑΠ. Η νέα ΚΑΠ θα βασίζεται σηµαντικά στα προαναφερθέντα νέα τεχνολογικά εργαλεία, καθώς η παρακολούθηση και ο έλεγχος των προϋποθέσεων επιλεξιµότητας των ενισχυόµενων καλλιεργειών θα πραγµατοποιούνται µέσω δορυφορικών εικόνων.

Η αξιολόγηση της εφαρµογής της επόµενης ΚΑΠ στα κράτη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα πραγµατοποιείται πλέον µε βάση τη νοµιµότητα και την κανονικότητα των πληρωµών (δηλαδή βάσει συµµόρφωσης µε τους κανόνες επιλεξιµότητας των κανονισµών), αλλά µε βάση τα αποτελέσµατα της εφαρµογής των διάφορων δράσεων, καθεστώτων και µέτρων. Η µέτρηση αυτών των αποτελεσµάτων εντάσσεται σε ένα πλαίσιο παρακολούθησης µέσω δεικτών, τους οποίους θα αποστείλει η χώρα στην Επιτροπή προς αξιολόγηση. Σε περίπτωση που η χώρα δεν επιτυγχάνει τους προκαθορισµένους στόχους της, είναι ισχυρό το ενδεχόµενο επιβολής αυξηµένων δηµοσιονοµικών διορθώσεων.

Η µεγαλύτερη δυσκολία που αναµένεται να αντιµετωπίσει η χώρα, σε αυτό το καινούργιο πλαίσιο, είναι o συντονισµός και η διοίκηση πολυάριθµων φορέων του δηµόσιου –και όχι µόνο–  τοµέα, προκειµένου να καταστεί δυνατή η στρατηγική διαµόρφωση και η αποτελεσµατική εφαρµογή του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την ΚΑΠ. Είναι µια πρόκληση, αλλά δεν µας φοβίζει, καθώς πλέον διαθέτουµε αρκετή εµπειρία, ώστε και στις βέλτιστες για τη χώρα επιλογές να προβούµε και µε βάση τις επιλογές αυτές να επιτύχουµε την επιδιωκόµενη απλούστευση στην εφαρµογή της ΚΑΠ, για την εθνική διοίκηση και τους Έλληνες γεωργούς.

Παρατυπίες

Μεγάλη πληγή για τον αγροτικό τοµέα της χώρας αποτελούν σκάνδαλα, όπως για παράδειγµα η περίπτωση της Λεπενού. Πώς µπορούν να αντιµετωπιστούν αυτού του είδους οι παθογένειες; Τελικά, αρκούν µόνο οι έλεγχοι των κλιµακίων σας;

H περίπτωση της Λεπενού είναι µεµονωµένη και σίγουρα δεν αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία. Είναι σχεδόν αναπόφευκτο να εξαλειφθούν ολοσχερώς φαινόµενα κακής χρήσης των κοινοτικών κονδυλίων. Ωστόσο, η λειτουργία των Οργανισµών Πληρωµών έχει επιφέρει σηµαντικότατη µείωση τέτοιων φαινοµένων.

Σε όλα τα κράτη-µέλη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επανειληµµένως συγχαρεί τους Οργανισµούς σε όλη την Ευρώπη για την αποτελεσµατική συµβολή τους στη µείωση των φαινοµένων κακοδιαχείρισης των ενωσιακών κονδυλίων. Άλλωστε, σύµφωνα µε δηλώσεις ανώτερων εκπροσώπων της Γενικής Δ/νσης Γεωργίας & Αγροτικής Ανάπτυξης, τα αγροτικά ταµεία είναι οι πρωταθλητές, µεταξύ των κοινοτικών ταµείων, στην εξασφάλιση της νοµιµότητας και κανονικότητας των συναλλαγών, καθώς και της µείωσης των φαινοµένων απάτης.

Κρίνουµε ότι οι έλεγχοι των αρµόδιων υπηρεσιών του ΟΠΕΚΕΠΕ επαρκούν για τη διασφάλιση της πάταξης ανάλογων φαινοµένων, υπό την προϋπόθεση βέβαια αποτελεσµατικού συντονισµού µε άλλες συναρµόδιες κεντρικές και περιφερειακές δηµόσιες υπηρεσίες, για την έγκαιρη και έγκυρη ανταλλαγή στοιχείων και πληροφοριών.

Ειδικά για το θέµα της Λεπενού, ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει πλέον προχωρήσει στη γνωστοποίηση των ευρεθεισών παρατυπιών στις εισαγγελικές αρχές και παρακολουθεί την εξέλιξη της υπόθεσης. Επιπλέον, ο Οργανισµός, αξιοποιώντας τα πληροφοριακά συστήµατα και τις βάσεις δεδοµένων που τηρεί, προβαίνει σε στοχευµένους µηχανογραφικούς διασταυρωτικούς ελέγχους, µε σκοπό την εξακρίβωση της νόµιµης χρήσης και κατοχής του δηλούµενου φυτικού και ζωικού κεφαλαίου από το σύνολο των παραγωγών της χώρας.

Παρόµοιοι έλεγχοι διεξάγονται αυτή την περίοδο;

Εκείνο που µπορώ µόνο να σας πω είναι ότι διεξάγονται έλεγχοι σε στοχευµένες περιοχές και σε συγκεκριµένους τοµείς, όπως η βοοτροφοφία, η αιγοπροβατοτροφία και ο ΑΤΑΚ.

Συνέντευξη στους Νίκο Λάππα και Γεωργία Μπόχτη