«Το μεν πνεύμα πρόθυμο, η δε τσέπη ασθενής»: Στη φράση αυτή θα μπορούσε να συμπυκνωθεί ο τρόπος με τον οποίο, σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, η μεγάλη πλειονότητα των καταναλωτών προσεγγίζει τα προϊόντα και δη τα τρόφιμα που έχουν παραχθεί με βιώσιμες και φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους.
Με άλλα λόγια, ο μέσος καταναλωτής έχει όλη την καλή διάθεση να βάλει στο καλάθι και, ακολούθως, στο τραπέζι του ένα προϊόν το οποίο έχει παραχθεί με βάση τα υψηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα. Όταν όμως έρχεται η ώρα του ταμείου, το κόστος δρα ανασταλτικά, πόσω μάλλον σε μια συγκυρία όπως η σημερινή, που χαρακτηρίζεται από αναζωπύρωση των πληθωριστικών πιέσεων, δίχως το διαθέσιμο εισόδημα να ακολουθεί.
Πρόσφατη έρευνα της βρετανικής εκπτωτικής αλυσίδας Asda διαπίστωσε ότι το 75% των πελατών της ήταν πρόθυμο να υιοθετήσει ένα πιο «πράσινο» καταναλωτικό προφίλ, με την προϋπόθεση ότι οι τιμές των αντίστοιχων προϊόντων είναι ανταγωνιστικές. Παράλληλα, όμως, περίπου οι μισοί από αυτούς ξεκαθάρισαν ότι δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν παραπάνω για αυτήν τους την επιλογή.
Σύμφωνα με την εταιρεία, τα ευρήματα αυτά δεν είναι αντικρουόμενα, ούτε σημαίνουν ότι οι καταναλωτές αδιαφορούν ή δεν είναι συνειδητοποιημένοι περιβαλλοντικά.
Στοίχημα να γίνουν πιο προσιτά
«Η έρευνά μας δείχνει ότι οι καταναλωτές, ανεξάρτητα από το οικονομικό τους στάτους, νοιάζονται πραγματικά για τη βιωσιμότητα, ωστόσο πολλοί εξ αυτών δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν πιο φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα», ανέφερε χαρακτηριστικά η Susan Thomas, υψηλόβαθμο στέλεχος της Asda.
«Το βάρος πέφτει πλέον στα σούπερ μάρκετ, στο λιανεμπόριο και στη βιομηχανία για να εργαστούν συλλογικά, ώστε να καταστήσουν τα βιώσιμα προϊόντα πιο προσιτά. Οι καταναλωτές μπορούν να “αγκαλιάσουν” τα προϊόντα αυτά, καθώς η αύξηση της ζήτησης θα φέρει και αντίστοιχη αύξηση των επενδύσεων στην κατεύθυνση αυτή», συμπλήρωσε η ίδια.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 3.000 πελατών, με σκοπό να διαπιστωθεί πόσες και ποιες αλλαγές είναι διατεθειμένοι να κάνουν στις αγοραστικές τους συνήθειες, προκειμένου να υποστηρίξουν τη στροφή προς τη βιώσιμη ανάπτυξη. Για αλυσίδες όπως η Asda, που έχουν θέσει ως στόχο να εκμηδενίσουν μέχρι το 2050 τις εκπομπές άνθρακα, αυτή η γνώση είναι κομβικής σημασίας. Μεταξύ άλλων, από την έρευνα προέκυψε ότι:
✱ To 55% των καταναλωτών είναι πρόθυμο να κάνει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής του για να μειώσει το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα, όμως το υψηλό κόστος που συνεπάγονται αυτές οι αλλαγές τους αποτρέπει.
✱ Για τη συντριπτική πλειονότητα, η τιμή παραμένει το Νο 1 κριτήριο, ωστόσο οι αυξημένες επιλογές και το branding αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για το 56% και το 45% αντίστοιχα.
✱ Το 89% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι θα συνεισφέρει στη βιώσιμη ανάπτυξη, εντείνοντας τις προσπάθειές του για ανακύκλωση και το 52% ότι θα μειώσει τις μετακινήσεις με το αυτοκίνητο.
Χάσμα μεταξύ προθέσεων και πράξεων
Παρόμοια ήταν και τα ευρήματα της έρευνας Future Consumer Index, που διεξήγαγε τον περασμένο Αύγουστο η Ernst & Young σε δείγμα 14.047 καταναλωτών και η οποία σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα έκανε λόγο για «χάσμα μεταξύ προθέσεων και πράξεων». Μεταξύ άλλων, το 51% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι επιθυμεί να πραγματοποιεί πιο βιώσιμες αγορές, τη στιγμή που το 66% αποθαρρύνεται από τις υψηλές τιμές.
Εξάλλου, 30% δήλωσε ότι ξοδεύει σήμερα περισσότερα για προϊόντα που είναι βιώσιμα και καλύτερα για το περιβάλλον, ενώ το 64% ήταν διατεθειμένο να αλλάξει συνήθειες και συμπεριφορές, εάν αυτό ωφελεί την κοινωνία.
Ωστόσο, το 78% των καταναλωτών δήλωσε ανήσυχο για τον αντίκτυπο της πανδημίας στα οικονομικά του, ενώ το 53% ανέφερε ότι η τιμή είναι σήμερα σημαντικότερο κριτήριο για τις αγορές του σε σχέση με πριν από την πανδημία, γεγονός που, σύμφωνα με την Ernst & Young, γεννά ερωτήματα σχετικά με το πόσο διατηρήσιμη θα είναι στο μέλλον η θετική στάση απέναντι σε πιο βιώσιμες συμπεριφορές.
«Αντί να αναλάβουν σημαντικές οικονομικές δεσμεύσεις για την επίτευξη υψηλότερων κοινωνικών στόχων βιωσιμότητας, πολλοί καταναλωτές επιδιώκουν δράσεις χαμηλού αντικτύπου και χωρίς κόστος, οι οποίες τους εξοικονομούν χρήματα», ανέφερε χαρακτηριστικά η έρευνα.
Είναι ενδεικτικό ότι το 56% υιοθετεί κυρίως βιώσιμες συμπεριφορές εάν αυτές του εξοικονομούν χρήματα, ιδίως σε ό,τι αφορά βασικές οικιακές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων της εξοικονόμησης ενέργειας (85%), της ανακύκλωσης ή της επαναχρησιμοποίησης συσκευασιών μετά τη χρήση (83%).
