Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε την επιβολή δασμών στα ρωσικά λιπάσματα

Λίγο πριν την τελική απόφαση να επιβάλει δασμούς 25% στα ρωσικά αζωτούχα λιπάσματα, καθώς και στα υπόλοιπα αγροτικά προϊόντα στα οποία μέχρι τώρα δεν υπήρχαν κυρώσεις, βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Στις 28 Ιανουαρίου 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την εισαγωγή δασμών για τη μείωση των εξαρτήσεων από τις εισαγωγές από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία και για την ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας της Ε.Ε. «Το εν λόγω εμπορικό μέτρο ευθυγραμμίζεται με τον στόχο της αποδυνάμωσης της πολεμικής οικονομίας της Ρωσίας, καθώς και των οικονομιών τρίτων χωρών, που εμπλέκονται στην επίθεση κατά της Ουκρανίας», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση.

Να διευκρινίσουμε εδώ ότι η πρόταση προβλέπει σταδιακή αύξηση των δασμών, με μεταβατική περίοδο μίας τριετίας, ώστε να μην διαταραχτεί σε μεγάλο βαθμό η αγορά αγροτικών εφοδίων.

Στις 14 Μαρτίου 2025, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθόρισε τη θέση του, ενόψει διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σχετικά με κανονισμό για την επιπλέον επιβολή δασμών σε Ρωσία και Λευκορωσία. Αυτό σημαίνει ότι το επόμενο βήμα είναι να επεξεργαστεί την πρόταση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Τα γεωργικά προϊόντα που επηρεάζονται από τους νέους δασμούς αντιπροσωπεύουν το 15% του συνόλου των εισαγωγών γεωργικών προϊόντων από τη Ρωσία (το 2023). Μόλις τεθούν σε ισχύ οι νέοι δασμοί, όλες οι εισαγωγές γεωργικών προϊόντων από τη Ρωσία θα υπόκεινται σε ενωσιακούς δασμούς.

Το 2023, οι εισαγωγές των εν λόγω λιπασμάτων από τη Ρωσία αντιπροσώπευαν πάνω από το 25% των συνολικών εισαγωγών της Ένωσης (περίπου 3,6 εκατ. τόνοι, αξίας 1,28 δισ. ευρώ).

Πόσο θα αυξηθούν οι τιμές των λιπασμάτων για τους Ευρωπαίους αγρότες;

Ωστόσο, η επιβολή ενός τέτοιου μέτρου ανησυχεί τους αγρότες της Ε.Ε. Η Copa-Cogeca, η οργάνωση που εκπροσωπεί τα συμφέροντα του κλάδου στις Βρυξέλλες, επισημαίνει ότι ο κλάδος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα ρωσικά λιπάσματα.

«Ήδη σήμερα, εισάγουμε από άλλες τρίτες χώρες, αλλά η αυξημένη ζήτηση θα δημιουργήσει μεγαλύτερη πίεση όσον αφορά τα logistics, και επομένως υψηλότερο κόστος. Αυτές οι αυξήσεις του κόστους θα δημιουργήσουν αγροτικό πληθωρισμό, ο οποίος θα έχει επιπτώσεις όσον αφορά τα χαμηλότερα εισοδήματα των αγροτικών παραγωγών και τη μειωμένη ανταγωνιστικότητα», επισημαίνει στην κάμερα του Euronews η Dominique Dejonckheere, σύμβουλος ενεργειακής πολιτικής της Copa-Cogeca.

Τα ρωσικά λιπάσματα αντιπροσωπεύουν περίπου το 25% των εισαγωγών της ΕΕ. Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι πρόσθετοι τελωνειακοί δασμοί ανά τόνο λιπάσματος θα μπορούσαν να αυξηθούν σταδιακά από 40 ή 45 ευρώ σε 315 ή 430 ευρώ σε διάστημα τριών ετών.

Οι αγορές λιπασμάτων «αντιπροσωπεύουν κατά μέσο όρο το 10% των μεταβλητών δαπανών μιας γεωργικής εκμετάλλευσης. Αλλά για ορισμένους τομείς, ιδίως για τις αροτραίες καλλιέργειες, τα σιτηρά και τους ελαιούχους σπόρους, οι δαπάνες για λιπάσματα αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% του μεταβλητού κόστους», εξήγησε η κα Dejonckheere.

Ο Krzysztof Paszyk, Υπουργός Ανάπτυξης και Τεχνολογίας της Πολωνίας, δήλωσε σχετικά: «Θα παρακολουθούμε προσεκτικά την εφαρμογή των δασμών αυτών, ώστε να διασφαλίσουμε την προστασία της βιομηχανίας λιπασμάτων και των γεωργών της ΕΕ, μειώνοντας παράλληλα τις εξαρτήσεις της ΕΕ, διαφυλάσσοντας την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και αποδυναμώνοντας περαιτέρω την πολεμική οικονομία της Ρωσίας.»

Στην ανακοίνωσή του το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει ότι: «Οι δασμοί αποσκοπούν στη μείωση της εξάρτησης από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία και στην τόνωση της εγχώριας παραγωγής και τη στήριξη της βιομηχανίας λιπασμάτων της ΕΕ, ενώ παράλληλα διασφαλίζουν ότι η Ρωσία δεν ωφελείται εμπορικά από τη συνέχιση των εξαγωγών στην Ένωση. Με τους δασμούς θα διαφοροποιηθεί επίσης ο εφοδιασμός από τρίτες χώρες, ώστε να δημιουργηθεί σταθερός εφοδιασμός με λιπάσματα και, πρωτίστως, να διασφαλιστεί ότι τα λιπάσματα παραμένουν οικονομικά προσιτά για τους γεωργούς της Ε.Ε. Οι αυξήσεις των δασμών για τα λιπάσματα θα εφαρμοστούν σταδιακά, κατά τη διάρκεια μεταβατικής περιόδου τριών ετών.

Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεων στους γεωργούς της ΕΕ, σε περίπτωση σημαντικής αύξησης των τιμών των λιπασμάτων.»

Επόμενα βήματα

Μόλις το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθορίσει τη θέση του, και τα δύο θεσμικά όργανα θα πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα κοινό κείμενο. Στη συνέχεια, το Συμβούλιο θα εγκρίνει τυπικά τον κανονισμό με ειδική πλειοψηφία.

Διαβάστε εδώ την πρόταση (ST 5765/25 + ADD 1) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.