Χρονιά-ορόσημο για τον αγροτικό τομέα αναμένεται το 2024, καθώς, σύμφωνα με τον προγραμματισμό του ΥΠΑΑΤ, πρόκειται να τρέξουν οι τρεις μεγάλες παρεμβάσεις αγροτικής ανάπτυξης του Στρατηγικού Σχεδίου της νέας ΚΑΠ. Νέοι Αγρότες, Σχέδια Βελτίωσης και Μεταποίηση είναι τα τρία μεγάλα προγράμματα που αναμένεται να προκηρυχθούν εντός του 2024, σύμφωνα με το αποκλειστικό ρεπορτάζ της «ΥΧ».
Έως το τέλος του τρέχοντος έτους αναμένεται να τρέξουν μικρότερες δράσεις και να κλείσουν εκκρεμότητες λοιπών δράσεων στο πλαίσιο του ΠΑΑ 2014-2020 και στόχος είναι να ενεργοποιηθεί η παρέμβαση για τα μεγάλα δημόσια αρδευτικά έργα.
Με βάση τον προγραμματισμό του υπουργείου για το έτος 2024, όπως αυτός παρακολουθείται από τον αρμόδιο γενικό γραμματέα, Δημήτρη Παπαγιαννίδη, θα προκηρυχθούν τρεις μεγάλες παρεμβάσεις του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2023-2027.
1. Νέοι Αγρότες
Θα εκδοθεί αρχικά η πρόσκληση για την παρέμβαση «Εγκατάσταση νέων γεωργών». Να θυμίσουμε ότι στο ελληνικό Στρατηγικό Σχέδιο, ο προγραμματισμός ήταν για φέτος, κάτι όμως που δεν μπορεί να επιτευχθεί. Με έναν χρόνο λοιπόν καθυστέρηση, σε σχέση με τον προγραμματισμό που έχει τεθεί στις Βρυξέλλες, θα τρέξει τελικά η πρόσκληση.
Επίσης, προβλέπεται και δεύτερη πρόσκληση εντός της νέας προγραμματικής περιόδου, η οποία, εάν τελικά υλοποιηθεί, το πιο πιθανό είναι να μετατεθεί για το 2026 αντί του 2025. Σε κάθε περίπτωση, ο συνολικός προϋπολογισμός για την εν λόγω παρέμβαση ανέρχεται στο ποσό των 590 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων πάνω από 130 εκατ. ευρώ έχουν υπολογιστεί για την καταβολή της δεύτερης δόσης των δικαιούχων νέων γεωργών έτους 2021 σε ανειλημμένες υποχρεώσεις (β’ δόσεις). Σύμφωνα με τον σχεδιασμό:
✱ Ως για πρώτη φορά εγκατάσταση νοείται η για πρώτη φορά ενασχόληση με τη γεωργία από τα φυσικά πρόσωπα νέους γεωργούς και δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 24 μήνες που προηγείται της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης στήριξης.
✱ Θα πρέπει ο δικαιούχος να υποβάλει και να εκτελέσει με επιτυχία επιχειρηματικό σχέδιο ανάπτυξης της γεωργικής του εκμετάλλευσης με διάρκεια έως τέσσερα έτη από την ημερομηνία ένταξης.
✱ Η στήριξη με χρηματοδοτικό εργαλείο θα έχει τη μορφή παροχής εγγύησης για καταβολή δανείου και κατ’ αποκοπή ποσού τα οποία θα παρέχονται υποχρεωτικά και τα δυο μαζί. Οι δύο μορφές στήριξης θα συνδυάζονται σε μία ενιαία πράξη. Όσον αφορά τη μη επιστρεπτέα ενίσχυση (κατ’ αποκοπή ποσό), αυτή δεν συνδέεται με συγκεκριμένες δαπάνες αλλά με την επίτευξη συγκεκριμένων ποσοτικών στόχων και διαμορφώνεται από 30.000 ευρώ έως και 42.500 ευρώ ανά δικαιούχο (φυσικό ή νομικό πρόσωπο).
2. Σχέδια Βελτίωσης
Αμέσως μετά –και πάλι εντός του 2024–, το ΥΠΑΑΤ στοχεύει να προκηρύξει την παρέμβαση «Σχέδια Βελτίωσης Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων που συμβάλουν στην Ανταγωνιστικότητα», ύψους 322.476.516 ευρώ. Σημειώνεται ότι, με βάση το εγκεκριμένο Στρατηγικό Σχέδιο, η πρόσκληση έπρεπε να τρέξει το 2023, ενώ προβλεπόταν και δεύτερη πρόσκληση το 2025. Ενδέχεται λοιπόν να προκηρυχθεί μία πρόσκληση το έτος 2024, που θα περιλαμβάνει και όλο τον προϋπολογισμό.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό υλοποίησης της παρέμβασης, ο αιτούμενος προϋπολογισμός (δημόσια δαπάνη και ιδιωτική συμμετοχή) των αιτήσεων στήριξης για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα θα πρέπει να είναι κατ’ ελάχιστον 30.000 ευρώ, ενώ τα ανώτατα όρια του συνολικού προϋπολογισμού, ανάλογα με το είδος της επένδυσης (θερμοκήπια, κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, λοιπές εγκαταστάσεις) θα εξειδικευτούν στην πρόσκληση, με την προϋπόθεση ότι η τυπική απόδοση της εκμετάλλευσης, σύμφωνα με την Ενιαία Δήλωση Εκμετάλλευσης του έτους αναφοράς, ανέρχεται τουλάχιστον στο 30% του αιτούμενου προϋπολογισμού για αιτήσεις μεγαλύτερες των 100.000 ευρώ. Όσον αφορά τη στήριξη υπό μορφή επιχορήγησης, το ποσοστό ενίσχυσης ανά επενδυτική δαπάνη διαμορφώνεται:
✱ Έως 50% για τις ακόλουθες κατηγορίες: Γεωργικοί ελκυστήρες / Παρελκόμενα γεωργικών ελκυστήρων / Λοιπές δαπάνες επενδυτικού σχεδίου.
✱ Έως 60% για τις ακόλουθες κατηγορίες: Εξοπλισμός τεχνολογίας αιχμής / Δαπάνες που σχετίζονται με την εξοικονόμηση ενέργειας και την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ που ως ποσοστό αντιπροσωπεύει μέχρι το 20% του προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου / Εξοπλισμός που συμβάλλει στη μείωση λίπανσης – διασποράς φυτοφαρμάκων στο περιβάλλον / Δαπάνες που σχετίζονται με τη μείωση χρήσης αρδευτικού νερού που ως ποσοστό αντιπροσωπεύει μέχρι το 20% του προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου / Δαπάνες θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων και εξοπλισμού / Κτηριακές εγκαταστάσεις και εξοπλισμός κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων / Εξοπλισμός που συμβάλλει στη διαχείριση επεξεργασία υγρών και στερεών αποβλήτων της κτηνοτροφικής εγκατάστασης.
✱ Για επενδύσεις που υλοποιούνται στις Περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, το ποσοστό ενίσχυσης προσαυξάνεται κατά 10%.
✱ Επίσης 10% προσαύξηση του ποσοστού ενίσχυσης παρέχεται σε επενδύσεις που υλοποιούνται από νέους γεωργούς.
3. Μεταποίηση
Η τρίτη μεγάλη πρόσκληση, που πρόκειται να τρέξει το έτος 2024, εντάσσεται στο πλαίσιο της παρέμβασης «Στήριξη για επενδύσεις στη μεταποίηση / εμπορία και/ή ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων», για την οποία έχει εγκριθεί συνολικός προϋπολογισμός ύψους 156.479.733 ευρώ.
Σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο, προτεραιότητα, στην περίπτωση επιχορήγησης, θα δοθεί σε επιχειρήσεις πρώτης μεταποίησης και τυποποίησης προϊόντων με σήμανση (Εθνικά και Ενωσιακά Πρότυπα) και σε επιχειρήσεις που μετέχουν σε σχήματα συμβολαιακής γεωργίας. Επιλέξιμοι δικαιούχοι θα είναι οι πολύ μικρές, μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, με προϋπολογισμό επενδυτικών σχεδίων κατ’ ελάχιστον τις 400.001 ευρώ.
Επιλέξιμες είναι οι αιτήσεις στήριξης που:
✱ Αφορούν τη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων (ως πρώτη ύλη) που ανήκουν στο παράρτημα Ι της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ και το τελικό προϊόν είναι γεωργικό (Παράρτημα Ι της Συνθήκης).
✱ Έχουν προϋπολογισμό από 400.001 ευρώ έως και 5 εκατ. ευρώ
✱ Πρόκειται για βιώσιμες επενδύσεις.
Ο σχεδιασμός του 2023
Σχετικά με τους μήνες που απομένουν έως το τέλος του 2023, μεταξύ άλλων:
✱ Θα έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των Σχεδίων Βελτίωσης, στο πλαίσιο της τελευταίας πρόσκλησης της Δράσης 4.1.5 «Υλοποίηση επενδύσεων με στόχο την ανθεκτικότητα, τη βιωσιμότητα και την ψηφιακή οικονομική ανάκαμψη των γεωργικών εκμεταλλεύσεων».
Ο προϋπολογισμός της πρόσκλησης είναι 180 εκατ. ευρώ, τα οποία θα υπερδεσμευτούν έως τα 230 εκατ. ευρώ. Οι πιστώσεις του μέτρου προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και, ως εκ τούτου, αφενός δεν μπορούν να αυξηθούν και αφετέρου πρέπει να έχουν απορροφηθεί έως τις 31/12/2025.
Υπενθυμίζεται ότι υποβλήθηκαν 6.901 αιτήσεις στήριξης με συνολικό προϋπολογισμό προτεινόμενων επενδύσεων 704 εκατ. ευρώ και αιτούμενη δημόσια δαπάνη 403 εκατ. ευρώ περίπου.
✱ Θα τρέξει η πρόσκληση του υπομέτρου 14.1. «Καλή μεταχείριση των χοίρων ενσταβλισμένης εκτροφής», ύψους 21.083.273 ευρώ.
✱ Στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου της νέας ΚΑΠ, το ΥΠΑΑΤ εκτιμά ότι προς το τέλος του χρόνου θα καταφέρει να ενεργοποιήσει προκηρύξεις για μεγάλα δημόσια έργα. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η παρέμβαση, συνολικού προϋπολογισμού 500 εκατ. ευρώ περίπου, «Έργα υποδομών εγγείων βελτιώσεων» (με δύο δράσεις), η οποία χρηματοδοτεί έργα όπως εκσυγχρονισμό υπαρχόντων δικτύων άρδευσης, καθώς και των σχετικών υποστηρικτικών τους υποδομών, ανακαίνιση και αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, χρήση ανακυκλωμένων υδάτων, προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων τηλεμετρίας και γεωργίας ακριβείας, έργα ταμίευσης νερού και συνοδά αρδευτικά δίκτυα, έργα τεχνητού εμπλουτισμού υπόγειων υδάτων σε ανακαίνιση δικτύου από γεωτρήσεις, έργα εξοικονόμησης ενέργειας στην άρδευση.
