Χρήση ψεύτικων εταιρειών και συγκάλυψη παραποιημένων εμπορικών συναλλαγών, με σκοπό την απόκτηση ευρωπαϊκών κονδυλίων, απάτη στην προώθηση γεωργικών προϊόντων, συνδυαζόμενη συχνά με νομιμοποίηση εσόδων μέσω τρίτων χωρών και αποφυγή καταβολής τελωνειακών δασμών, ενορχηστρωμένη μέσω διακρατικών εγκληματικών μηχανισμών, συνθέτουν τα κύρια αποτελέσματα των ερευνών που διεξήγαγε κατά το έτος 2018 η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF).
Μόνο πέρσι η OLAF ολοκλήρωσε 167 έρευνες, εκδίδοντας 256 συστάσεις προς τις αρμόδιες εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές για την ανάκτηση ποσού ύψους 371 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Παράλληλα, ξεκίνησε 219 νέες έρευνες, κατόπιν 1.259 προκαταρκτικών αναλύσεων, που πραγματοποίησαν οι εμπειρογνώμονες της υπηρεσίας.
Προώθηση αγροτικών προϊόντων
Όπως προκύπτει από την έκθεση, τα τελευταία χρόνια καταγράφεται αύξηση των υποθέσεων που αφορούν φερόμενες απάτες στην προώθηση των γεωργικών προϊόντων της ΕΕ. Σύμφωνα με την OLAF, διάφοροι καιροσκόποι προσπαθούν να παρακάμψουν τους ενωσιακούς κανόνες, δημιουργώντας ψεύτικες εταιρείες, προκειμένου να ενεργούν ως υποψήφιοι σε διαδικασίες για την υποβολή αιτήσεων ή προσφορών, να προσποιούνται ότι παρέχουν υπηρεσίες για να αυξήσουν τα τιμολόγιά τους. «Τα αχρησιμοποίητα κεφάλαια ξεπλένονται στη συνέχεια μέσω τραπεζικών λογαριασμών, συνήθως σε τρίτες χώρες», αναφέρεται στην πολυσέλιδη έκθεση της υπηρεσίας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η OLAF ολοκλήρωσε μια σειρά ερευνών για συγκεκριμένα πρόσωπα, τα οποία με διάφορες πρακτικές απορροφούσαν κονδύλια της ΕΕ για δράσεις προώθησης γαλακτοκομικών προϊόντων στην Ευρώπη και σε τρίτες χώρες. Οι δράστες έρχονταν σε επαφή με δικαιούχους και άλλους εμπορικούς εταίρους και αναλάμβαναν τη διαδικασία υποβολής προσφορών χρησιμοποιώντας παραπλανητικά έγγραφα και απομυζούσαν χρηματικά ποσά μέσω εταιρειών – φαντασμάτων χωρίς φυσικά να προσφέρουν την όποια υπηρεσία. Το ξέπλυμα χρήματος γινόταν μέσω τραπεζικών λογαριασμών στην Ουκρανία και στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους. Μόνο από τη συγκεκριμένη υπόθεση, η ανάκτηση χρημάτων από τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανερχόταν σε 7,7 εκατ., ενώ απεφεύχθη επιπλέον εκταμίευση ύψους 7,3 εκατ. ευρώ!
Fake αγρότες και κοπάδια
Στην προηγούμενη ετήσια έκθεση του 2017, αποκαλύφθηκε από την OLAF η υπόθεση με τους «αγρότες-φαντάσματα» στην Ιταλία. Οι δράστες λάμβαναν κοινοτικά κονδύλια, αφού υπέβαλλαν αιτήσεις ενίσχυσης χρησιμοποιώντας τα στοιχεία νεκρών, αλλά και πλαστές συμβάσεις μίσθωσης γης κ.ά. Η υπηρεσία ήταν βέβαιη πως ανάλογα περιστατικά θα λάμβαναν χώρα και σε άλλα κράτη-μέλη. Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η υπηρεσία εξετάζει υποθέσεις κατάχρησης, όσον αφορά τις άμεσες ενισχύσεις από μεμονωμένους αγρότες στη Γαλλία. Οι ανακριτές ανακάλυψαν αξιώσεις για στήριξη από την ΕΕ για μεγάλα και απομακρυσμένα αγροτεμάχια που δεν καλλιεργήθηκαν, για αγροτεμάχια που ανήκουν σε άλλα άτομα, για ζώα που ποτέ δεν είχαν ταυτοποιηθεί και είναι απίθανο να υπάρχουν.
Την ίδια ώρα, εξαρθρώθηκε κύκλωμα που σύστησε εταιρεία στην Πολωνία, με στόχο να απομυζήσει δημόσια κονδύλια, συμμετέχοντας σε διαδικασίες υποβολής προσφορών. Η εν λόγω εταιρεία κατάφερε να κερδίσει έργα ύψους 10 εκατ. ευρώ, ενώ είχε επεκτείνει το δίκτυό της παρέχοντας συμβουλευτικές υπηρεσίες για να λάβει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ύψους 1 εκατ. ευρώ. Η OLAF συνέστησε την ανάκτηση ποσού 10 εκατ. ευρώ και ήδη στην Πολωνία τρέχουν οι ποινικές διαδικασίες κατά της εν λόγω εταιρείας.
Οικονομικός αντίκτυπος
Την περίοδο από το 2014 έως το 2018, εντοπίστηκαν από τις εθνικές αρχές των κρατών-μελών 50.153 υποθέσεις παρατυπίας στον αγροτικό τομέα, που αντιστοιχούν σε απώλειες 2,01% από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία επενδύσεων και γεωργίας. Το ίδιο διάστημα η OLAF εξιχνίασε 277 υποθέσεις σε όλα τα κράτη-μέλη, που οδήγησαν σε απώλειες 0,45% από τα ταμεία.
Ειδικότερα, οι εθνικές αρχές στην Ελλάδα εντόπισαν συνολικά 2.206 παρατυπίες με το οικονομικό κόστος να ανέρχεται στο 2,5% για τα ευρωπαϊκά ταμεία, ενώ η OLAF έκλεισε 17 υποθέσεις που είχαν αντίκτυπο κατά 0,31% στα ταμεία.
Μεγαλύτερη ζημία εντοπίστηκε στην Ισπανία, όπου οι Αρχές εντόπισαν συνολικά 10.995 υποθέσεις με οικονομικό κόστος 3,31%, ενώ από την υπηρεσία έκλεισαν επτά υποθέσεις που έφεραν απώλειες 0,43% στα ευρωπαϊκά ταμεία.
Τελωνειακοί δασμοίΤα τελευταία χρόνια, όμως, η OLAF έχει επικεντρωθεί και στην αντιμετώπιση παράνομων μηχανισμών που αποφεύγουν συστηματικά την καταβολή τελωνειακών δασμών. Η απάτη αφορά, κυρίως, την υποτίμηση κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων (ρούχα κ.ά.) και υποδημάτων που εισέρχονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τον εκτελωνισμό να πραγματοποιείται σε κράτη-μέλη, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Σλοβακία, την Τσεχία και την Ελλάδα. Τα κυκλώματα εντοπίζουν τα σημεία εισόδου της ΕΕ με τους πιο χαλαρούς ελέγχους για να δράσουν ανενόχλητοι. Κατά τα έτη 2017 και 2018 παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση στις εισαγωγές αυτών των προϊόντων σε Ελλάδα και Ουγγαρία. Σύμφωνα με την έκθεση, οι τελευταίες υποθέσεις υποτιμολόγησης αφορούσαν τη δόλια εισαγωγή κυρίως από την Κίνα κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και υποδημάτων στην Ελλάδα από την 1η Ιανουαρίου 2015 έως τις 31 Μαΐου 2018. Με βάση τις διαπιστώσεις της, η OLAF εξέδωσε χρηματοδοτική σύσταση στα ελληνικά τελωνεία να ανακτήσουν το ποσό των 202,3 εκατ. ευρώ από απώλειες τελωνειακών δασμών και απέστειλε σύσταση στον εισαγγελέα κατά των Οικονομικών Εγκλημάτων στην Ελλάδα. Συνολικά, έξι υποθέσεις υποτιμολόγησης ανακάλυψε η υπηρεσία τα τελευταία δύο χρόνια στην Ευρώπη, για τις οποίες υπέβαλε οικονομικές συστάσεις, ύψους άνω των 2,5 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στους δασμούς που δεν απορροφήθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. |
