Ελλάδα και Βουλγαρία ενώνονται για τη διάσωση παραδοσιακών ποικιλιών αμπέλου

Είκοσι μία παραδοσιακές τοπικές ποικιλίες αμπέλου, λευκές και ερυθρές, που απειλούνται με μείωση ή εξαφάνιση σε περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και περιφέρειες της Βουλγαρίας μπαίνουν στο μικροσκόπιο της επιστημονικής κοινότητας, μέσω του διασυνοριακού έργου «VineSOS – SOS».

Πρόκειται για μια προσπάθεια διάσωσης ποικιλιών που είτε από την καλλιεργητική ρουτίνα, τον μιμητισμό των παραγωγών και την εισαγωγή νέων ποικιλιών, αλλά και τις σύγχρονες τεχνικές παραγωγής κρασιού, αποδυναμώνουν ή και εξαφανίζουν την τοπική βιοποικιλότητα.

Επιδίωξη του έργου είναι μέσα από την ανταλλαγή καλών πρακτικών μεταξύ καλλιεργητών των δύο χωρών, τη χαρτογράφηση του DNA όλων των ποικιλιών, τη μοριακή επεξεργασία των δεδομένων και την επιτόπια παρατήρηση να καταφέρουν να διασωθούν οι συγκεκριμένες παραδοσιακές ποικιλίες και ιδιαίτερα εκείνες που βρίσκονται μέσα σε περιοχές του δικτύου Natura 2000. Σκοπός, επίσης, είναι η ανάδειξη των πλεονεκτημάτων των καλλιεργειών είτε σε θέματα παραγωγικότητας ή προσαρμογής στις κλιματολογικές συνθήκες, αλλά και ανάδειξη ορισμένων από αυτές σε ΠΟΠ.

Όπως δήλωσε ο αντιπρύτανης Έρευνας του ΑΤΕΙ-Θεσσαλονίκης και επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, Σταμάτης Αγγελόπουλος, το έργο φιλοδοξεί να αποτελέσει, ταυτόχρονα, έναν οδηγό για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας σε έναν σημαντικό κλάδο, όπως είναι το αμπέλι και ο οίνος. «Προς την κατεύθυνση αυτή, θα δώσουμε δυνατότητες χρηματοδότησης όλων των ενεργειών και επιχειρηματικών δράσεων που θα αναπτυχθούν στην πορεία».

Στην Ελλάδα έχουν επιλεγεί περιοχές του Έβρου, της Ξάνθης – Ροδόπης, της Δράμας, της Θεσσαλονίκης και των Σερρών, ενώ αντίστοιχα στη Βουλγαρία αφορούν περιοχές των Blagoevgrad, Smolyan, Kardzhali και Haskovo. Ορισμένες από τις ποικιλίες είναι Ασπρούδα Σερρών, Λημνιό, Θεσσαλονίκης, Ξάνθης-Ροδόπης, Αλεπονουρά Σουφλίου κ.ά

Νωρίτερα το ypaithros.gr έγραφε

Την Πέμπτη 10/5 πραγματοποιήθηκε Συνέντευξη Τύπου, εντός του εκθεσιακού κέντρου της ΔΕΘ-HELEXPO για την παρουσίαση του έργου “VineSOS – SOS για τις παραδοσιακές ποικιλίες αμπέλου που απειλούνται με εξαφάνιση» που αντιμετωπίζει τα κύρια προβλήματα και της προκλήσεις της Eλληνο-Bουλγαρικής διασυνοριακής περιοχής, τα οποία σχετίζονται με την τοπική βιοποικιλότητα και τις ποικιλίες αμπέλου, ιδιαίτερα εκείνες που βρίσκονται μέσα σε περιοχές του δικτύου Natura 2000. Το έργο έχει διάρκεια 24 μήνες και χρηματοδοτείται προγράμμα Ευρωπαϊκής  Εδαφικής Συνεργασίας Interreg VA “Ελλάδα-Βουλγαρία 2014-2020” 

Το υψηλό επίπεδο της τοπικής βιοποικιλότητας απειλείται από την απώλεια γενετικών πόρων λόγω της κλιματικής αλλαγής και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη γεωργία, τον τουρισμό και την αστική ανάπτυξη. Οι τοπικές ποικιλίες αμπέλου, παρά το γεγονός ότι επιδεικνύουν εξαιρετική προσαρμογή στο μικρο-περιβάλλον, απειλούνται από μείωση ή ακόμη και εξαφάνιση ως αποτέλεσμα της εισαγωγής νέων ποικιλιών και σύγχρονων τεχνικών παραγωγής κρασιού.

«Είτε από ρουτίνα είτε από μιμητισμό έχει υιοθετηθεί η καλλιέργεια ξένων ποικιλιών και οι παλιές παραδοσιακές ποικιλίες τείνουν να εξαφανιστούν. Εμείς θα κάνουμε δράσεις για να τις ενισχύσουμε και γιατί όχι να καταφέρουμε να γίνουν ΠΟΠ», σχολίασε ο Επιστημονικός Υπεύθυνος και Αντιπρύτανης του ΑΤΕΙ-Θ Σταμάτης Αγγελόπουλος.

Ο κύριος στόχος του έργου είναι η προώθηση ενός συνολικού μηχανισμού παρέμβασης που θα επιτρέψει τη μακροπρόθεσμη διατήρηση των αμπέλων και θα δημιουργήσει μια διασυνοριακή πολιτική διατήρησης των τοπικών ποικιλιών αμπέλου, η οποία θα στηρίζεται σε μοριακά δεδομένα και στοιχεία από επιτόπια έρευνα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την Κοινοτική υποστήριξη για τις ακόλουθες περιοχές στην Ελλάδα: Έβρος, Ξάνθη, Ροδόπη, Δράμα, Θεσσαλονίκη και Σέρρες και τις ακόλουθες περιοχές στη Βουλγαρία: Blagoevgrad, Smolyan, Kardzhali και Haskovo.

«Θα γίνουν αναλύσεις για το άρωμα, τα ζάχαρα και τα οξέα και έπειτα θα μπορέσουμε να τα ταυτοποιήσουμε ώστε να διατηρήσουμε τις παραδοσιακές αυτές ποικιλίες» είπε η Διευθύντρια εφαρμογών του ΤΕΙ, Αναστασία Γιαννακούλα.

Οι κύριες ομάδες-στόχοι και οι τελικοί δικαιούχοι στο πλαίσιο του έργου θα είναι: εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρμόδιες αρχές που εργάζονται στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, της προστασίας της βιοποικιλότητας, της γεωργίας, της αμπελουργίας, τα όργανα διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών, ερευνητικά ιδρύματα, περιβαλλοντικές ΜΚΟ, υποκαταστήματα οργανισμών, τοπικός πληθυσμός – αγρότες, αμπελοκαλλιεργητές στις επιλέξιμες περιοχές τόσο της Βουλγαρίας όσο και της Ελλάδας. Οι ομάδες-στόχοι θα ωφεληθούν όχι μόνο απευθείας από τις δραστηριότητες του έργου αλλά και μακροπρόθεσμα, μετά την υλοποίηση του έργου, χρησιμοποιώντας όλα τα αποτελέσματα που θα προκύψουν.

Η Διευθύντρια του Ινστιτούτου Εκθεσιακών Ερευνών (Ι.Ε.Ε.) Βίκυ Δαλκράνη αναφέρθηκε στην συνεισφορά του Ινστιτούτου στη δημοσιοποίηση των δράσεων του έργου και στην διάχυση των αποτελεσμάτων του.

Το λόγο έλαβαν, επίσης, οι Dimitar Andreevski, εκπρόσωπος του πρακτορείου «Vine and wine project», και Svetla Tonashka, εκπρόσωπος της Ένωσης Ευημερίας και Ανάπτυξης, οι οποίοι εξέφρσαν την ελπίδα τα αποτελέσματα του προγράμματος να βοηθήσουν τις επαπειλούμενες παραδοσιακές ποικιλίες αμπέλου.

Οι ποικιλίες που απειλούνται με εξαφάνιση