Οι αναπτυξιακές προοπτικές της Βιομηχανικής κάνναβης

Ηανάγκη του αγρότη για αναζήτηση νέων παραγωγικών διεξόδων οδήγησε και στο μεγάλο ενδιαφέρον για την κάνναβη, η οποία αποτελεί εδώ και χρόνια μία δυναμική καλλιέργεια παγκοσμίως. Η ανάγκη αυτή έχει προκαλέσει πλήθος δημοσιευμάτων, διάφορων εντύπων, τα οποία συχνά αγγίζουν και την υπερβολή.

Η δυναμικότητα, όμως, ανάπτυξης τόσο της βιομηχανικής όσο και της φαρμακευτικής κάνναβης και το μεγάλο εύρος χρήσεων που μπορεί να καλύπτουν στη διατροφή, την υγεία, την ένδυση, τον κατασκευαστικό κλάδο και πλήθος άλλων τομέων, ξεπερνούν τις όποιες προκαταλήψεις μπορεί να υπήρχαν για την καλλιέργεια αυτήν και παρουσιάζουν ένα μεγάλο πεδίο δραστηριοποίησης που μπορεί να παρέχει σημαντικό διέξοδο τόσο για τους παραγωγούς όσο και για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας.

Για τον λόγο αυτόν, η «Ύπαιθρος Χώρα» αναζητά και καταγράφει τα σοβαρά οικονομικά και επενδυτικά ενδιαφέροντα που έχουν παρουσιαστεί στη χώρα μας, καθώς και πρωτοβουλίες που έχουν να κάνουν με δομές υποστήριξης αυτής της καλλιέργειας στην Ελλάδα. Ξεχωρίζει η πρωτοβουλία του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου και του ρόλου του στον ποιοτικό έλεγχο του φυτικού υλικού της βιομηχανικής κάνναβης, καλύπτοντας το κενό που υπήρχε στον τομέα του ελέγχου, το οποίο και δημιουργούσε προβλήματα στη διακίνηση και στην επεξεργασία του παραγόμενου προϊόντος.

Αναπτυξιακές προοπτικές και δομές υποστήριξης Η κλωστική ή βιομηχανική κάνναβη χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα ως πρώτη ύλη για την κατασκευή υφασμάτων, χαρτιού, σχοινιού, ως τρόφιμο, αλλά και ως φάρμακο. Στην Ελλάδα, πριν από την απαγόρευσή της, παράγονταν, επεξεργάζονταν και εξάγονταν πολλοί τόνοι κλωστικής κάνναβης τον χρόνο. Το 2013, η καλλιέργειά της επανανομιμοποιήθηκε και το 2016 υπογράφηκε η ΚΥΑ που ρυθμίζει την καλλιέργεια και τη μεταποίησή της (ΦΕΚ Β, 929/2016 στις 6 Απριλίου του 2016). Στην κατηγορία της κλωστικής ή βιομηχανικής κάνναβης (hemp) ανήκουν ποικιλίες του φυτού Cannabis Sativa, του ιδίου δηλαδή είδους με την ευφορική και φαρμακευτική κάνναβη, οι οποίες όμως περιέχουν το ελάχιστο ποσοστό στην ψυχοτρόπο ουσία τετραϋδροκανναβινόλη (Δ9-THC), αποκλείοντας την ευφορική – ψυχαγωγική τους χρήση. Πιο συγκεκριμένα, η ευφορική ινδική κάνναβη περιέχει THC σε ποσοστό 16%, ενώ η βιομηχανική το μέγιστο 0,2% (ΦΕΚ 74/2013 στις 20 Μαρτίου του 2013).

Βιομηχανική κάνναβη, μεγάλη χρηστική και θρεπτική αξία

Τα διάφορα τμήματα του φυτού της βιομηχανικής κάνναβης, χρησιμοποιούνται ευρέως για την παραγωγή ανθεκτικών υφασμάτων, σχοινιών, χαρτιού-χαρτοποπολτού, τροφίμων με υψηλή θρεπτική αξία (υπερτροφές), οικοδομικών και μονωτικών υλικών, βιοπλαστικών, βιοκαυσίμων, υποστρωμάτων για ζώα κ.ά. Οι σπόροι και το λάδι από κλωστική κάνναβη έχουν πολύ υψηλή θρεπτική αξία, περιέχουν υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη, Ω3 λιπαρά οξέα, αμινοξέα, μέταλλα και βιταμίνες. Σε παγκόσμιο επίπεδο παρουσιάζεται, επίσης, πολύ μεγάλη ζήτηση για ίνες (ένδυση και μονωτικό υλικό) και εντεριώνη (κατασκευαστικό υλικό). Όσοι ενδιαφέρονται για τη φυσική δόμηση ανακαλύπτουν με καταιγιστικούς ρυθμούς τα κατασκευαστικά οφέλη της βιομηχανικής κάνναβης, π.χ. σε χώρους όπου απαιτείται ηχομόνωση.

Επίσης, ολοένα και περισσότερες έρευνες αναδεικνύουν τις ευεργετικές και ενίοτε πλήρως θεραπευτικές συνέπειες της χρήσης της κάνναβης, οι οποίες αποδίδονται στο υψηλό περιεχόμενό της σε μη ψυχότροπα κανναβινοειδή, όπως είναι η κανναβιδιόλη και το κανναβιδιολικό οξύ¹. Η αποδεδειγμένη ευεργετική δράση σε περιπτώσεις ιδιαίτερα επικίνδυνων παθήσεων, όπως το γλαύκωμα, η επιληψία, η νευρική ανορεξία και κακοήθεις νεοπλασίες κατέστησαν τη νομιμοποίηση της κάνναβης, η οποία έχει εδώ και δεκαετίες επέλθει σε πολλές χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου, επιβεβλημένη². Στην Ευρώπη, αυξάνονται συνεχώς οι εταιρείες που παράγουν με φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες, εκχυλίσματα βιομηχανικής κάνναβης ενισχυμένα και τυποποιημένα σε μη ψυχοτρόπα κανναβινοειδή για χρήση σε φαρμακευτικού τύπου σκευάσματα, ανταποκρινόμενες στην όλο και μεγαλύτερη ζήτηση της διεθνούς αγοράς.

Ολοκληρωμένος ποιοτικός έλεγχος

Οι πρώτες παραγωγές βιομηχανικής κάνναβης στην Ελλάδα έχουν ήδη εγκατασταθεί και συνεχώς αυξάνονται. Μέχρι πέρσι εκκρεμούσε η πιστοποίηση του παραγόμενου φυτικού υλικού ως προς την περιεκτικότητά τους στην ψυχοτρόπο ουσία Δ⁹-τετραϋδροκανναβινόλη (Δ⁹-THC) (να είναι απαραίτητα <0,2%), δημιουργώντας προβλήματα στη διακίνηση και στην επεξεργασία του παραγόμενου φυτικού υλικού. Διαπιστώνοντας αυτό το κενό, το Εργαστήριο Τοξικολογικού Ελέγχου Γεωργικών Φαρμάκων (ΕΤΕΓΦ) του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου (ΜΦΙ) ξεκίνησε τις διαδικασίες διαπίστευσης της αναλυτικής μεθόδου προσδιορισμού της Δ⁹-THC σε φυτικά δείγματα βιομηχανικής κάνναβης, τις οποίες ολοκλήρωσε πρόσφατα και μπορεί πλέον να πραγματοποιεί ελέγχους φυτικών δειγμάτων βιομηχανικής κάνναβης και να χορηγεί τα αντίστοιχα πιστοποιητικά με τη χρήση του λογότυπου του ΕΣΥΔ κατά το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ  ΙSO/IEC 17025. 

Παράλληλα με την ανάλυση της ψυχοτρόπου THC, εντάχθηκε στην αναλυτική μεθοδολογία και ακόμα ένα μη ψυχοτρόπο, φαρμακολογικά σημαντικό κανναβινοειδές, η κανναβιδιόλη (CBD), η οποία δίνει και μεγάλη προστιθέμενη αξία στο παραγόμενο προϊόν. Η διαπιστευμένη πλέον μέθοδος του εργαστηρίου πρόκειται άμεσα να επεκταθεί και για τον προσδιορισμό της κανναβιδιόλης.

Δεδομένου του ενδιαφέροντος και της ανάγκης που έχει εκφραστεί από τους παραγωγικούς φορείς και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τονίζεται ότι το Εργαστήριο Ελέγχου Υπολειμμάτων Γεωργικών Φαρμάκων του ΜΦΙ (Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τον έλεγχο υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων), μπορεί να παρέχει και πιστοποιημένες αναλύσεις προσδιορισμού υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων σε δείγματα κάνναβης.

Το ΜΦΙ μπορεί να παρέχει ένα ολοκληρωμένο πακέτο ποιοτικού ελέγχου φυτικού υλικού βιομηχανικής κάνναβης στον παραγωγό.

Γράφουν: Δρ. Αικατερίνη Τερμεντζή, Τµήµα Ελέγχου γεωργικών φαρµάκων & Φυτοφαρµακευτικής