Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου: Τα ρεκόρ, οι νικητές και οι ηττημένοι της τελετής των 97ων Όσκαρ

Με μεγάλους νικητές την ταινία «Anora» (συνολικά πέντε βραβεύσεις, μεταξύ των οποίων και Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας), την εξαιρετική πρωταγωνίστριά της, Μίκι Μάντισον (Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου), και από κοντά τον μπροστάρη του νεότερου ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά, σκηνοθέτη Σον Μπέικερ (Όσκαρ Σκηνοθεσίας συν άλλα τρία βραβεία στη συλλογή του), ολοκληρώθηκε πριν από μερικές μέρες η τελετή απονομής των 97ων βραβείων Όσκαρ.

Μάλιστα, ο Μπέικερ έγινε ο πρώτος άνθρωπος στην ιστορία του θεσμού που κερδίζει τέσσερα χρυσά αγαλματίδια της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου για την ίδια ταινία μέσα σε ένα βράδυ!

Πιο συγκεκριμένα, ο πολυπράγμων Αμερικανός δημιουργός έφυγε έχοντας στις αποσκευές του τα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας (ως παραγωγός), Σκηνοθεσίας, Πρωτότυπου Σεναρίου και Μοντάζ (!), πιστοποιώντας την πολυεπίπεδη συμβολή του στο συγκεκριμένο φιλμ.

Όσο για τη Μάντισον, κέρδισε το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου κόντρα στα προγνωστικά, στερώντας από την 63χρονη σταρ Ντέμι Μουρ μια οσκαρική βράβευση για την καλύτερη ερμηνεία της καριέρας της (σ.σ. στο body horror «The Substance»).

Ενδεικτικό της επιτυχίας που σημείωσε το indie –προϋπολογισμού μόλις 6 εκατ. δολαρίων– πόνημα «Anora», το οποίο εστιάζει στις περιπέτειες μιας νεαρής σεξεργάτριας από το Μπρούκλιν, είναι το γεγονός ότι επικράτησε στις πέντε από τις έξι οσκαρικές κατηγορίες στις οποίες ήταν προτεινόμενο (μόνο ο Γιούρι Μπορίσοφ ηττήθηκε στο πεδίο του Β’ Ανδρικού Ρόλου), αποσπώντας βραβεύσεις σε πεδία πρώτης γραμμής.

Όχι κι άσχημα για αυτό το υβρίδιο γλυκόπικρης ρομαντικής κομεντί και ξέφρενης ταξικής σάτιρας, το οποίο προσθέτει καινούργιες, ενήλικες διαστάσεις στον μύθο της Σταχτοπούτας. Ο δε Μπέικερ έγινε μόλις το δεύτερο όνομα στην ιστορία που κερδίζει τέσσερα οσκαρικά αγαλματίδια σε μία τελετή, μετά τον Γουόλτ Ντίσνεϊ το 1954, ο οποίος όμως είχε τιμηθεί για διαφορετικές ταινίες και όχι σε αντίστοιχα ανταγωνιστικές κατηγορίες.

Από τη σκιά του αδελφού του… στο προσκήνιο του Dolby Theatre

Όσο για τον Β’ Ανδρικό Ρόλο, εκεί επικράτησε ο Κίεραν Κάλκιν (αδελφός του πασίγνωστου Μακόλεϊ Κάλκιν από το «Μόνος στο Σπίτι»), εξαργυρώνοντας την αριστοτεχνική του ερμηνεία στο «A Real Pain». Άλλη μια φανταχτερή προσθήκη στο παλμαρέ της οικογένειας, περίπου μία διετία αφότου ο Μακόλεϊ απέκτησε το δικό του αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ.

Όσκαρ… φλυαρίας

Στο «comeback» της βραδιάς, ο Άντριεν Μπρόντι του «The Brutalist» τιμήθηκε εκ νέου στο πεδίο του Α’ Ανδρικού Ρόλου, πάνω από δύο δεκαετίες μετά τον «Πιανίστα» (2002) του Ρόμαν Πολάνσκι, και μάλιστα για λογαριασμό μιας ερμηνείας που μοιάζει με νοητή συνέχεια της προηγούμενης βραβευθείσας οσκαρικής εμφάνισης (από τον Εβραίο κρατούμενο του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης στο «The Pianist»… στον επιζήσαντα του Ολοκαυτώματος που ανεβαίνει έναν δεύτερο μαρτυρικό Γολγοθά στις ΗΠΑ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο).

Συνολικός απολογισμός τρία Όσκαρ για το επικό δράμα εποχής του Μπρέιντι Κόρμπετ, που, πέρα από τη βράβευση του Μπρόντι, κατέκτησε δικαιωματικά τη νίκη σε Φωτογραφία και Πρωτότυπη Μουσική.

Χωρίς να το περιμένει κανείς, η ομιλία του Μπρόντι κατά την παραλαβή του βραβείου του στη σκηνή του Dolby Theatre έμελλε να σηματοδοτήσει το δεύτερο «μεγάλο» ρεκόρ των φετινών Όσκαρ. Και αυτό γιατί ο ίδιος παραήταν… φλύαρος! Η συνολική διάρκεια του νικητήριου λόγου του ήταν 5 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα, δηλαδή 10 δευτερόλεπτα περισσότερα από αυτόν της Γκριρ Γκάρσον, βραβευθείσας με Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου το μακρινό 1943 και μέχρι πρότινος κατόχου του ρεκόρ για τη μεγαλύτερη σε διάρκεια ομιλία σε απονομή Όσκαρ – και με τη «βούλα», πλέον, των Ρεκόρ Γκίνες! Ο ίδιος, δε, απαίτησε να χαμηλώσει η μουσική που είθισται να παρεμβάλλουν σε τέτοιες περιστάσεις οι διοργανωτές, ώστε να υποδείξουν ευγενικά στους ομιλητές ότι θα πρέπει να… συντομεύουν. «Κλείστε τη μουσική! Το έχω ξανακάνει αυτό, ευχαριστώ», δήλωσε κάπως υπερφύαλα, για να προσθέσει: «Δεν είναι το πρώτο μου ροντέο, αλλά θα είμαι σύντομος». Ωστόσο, μόνο σύντομος δεν ήταν…

«Βάλτε τέλος στην εθνοκάθαρση των Παλαιστινίων»

Θρίαμβος σημειώθηκε και για την ισραηλινοπαλαιστινιακή σύμπραξη «No Other Land» («Καμία Άλλη Γη») στο πεδίο του Καλύτερου Ντοκιμαντέρ. Ένα τεράστιο ορόσημο, μια και μιλάμε για την πρώτη παλαιστινιακή ταινία που κέρδισε ποτέ Όσκαρ, σε μια ομολογουμένως κρίσιμη συγκυρία, στην οποία το μέλλον της Παλαιστίνης και των ανθρώπων της κρέμεται από μια κλωστή (σ.σ. η εύθραυστη συμφωνία εκεχειρίας στη Λωρίδα της Γάζας δοκιμάζεται καθημερινά).

Στη σκηνή ανέβηκαν οι δημιουργοί της ταινίας, με τους δύο βασικούς συντελεστές, τον Παλαιστίνιο ακτιβιστή Μπάζελ Άντρα και τον μαχητικό Ισραηλινό δημοσιογράφο Γιουβάλ Αμπραχάμ, να απευθύνουν κραυγή αγωνίας, ζητώντας «να μπει τέλος στην εθνοκάθαρση του παλαιστινιακού λαού».

Ανάμεσα στους υποστηρικτές του παραπάνω αιτήματος ήταν και ο υποψήφιος στο πεδίο του Β’ Ανδρικού Ρόλου, Γκάι Πιρς («The Brutalist»), ο οποίος εμφανίστηκε στην τελετή φορώντας κονκάρδα με το γνωστό μήνυμα «Free Palestine». Ωστόσο, θα ήταν ψέμα αν υποστηρίζαμε ότι το κοινό στην αίθουσα του Dolby Theatre στάθηκε σύσσωμο στο πλευρό της Παλαιστίνης, κάτι που φάνηκε στη χλιαρή έως… παγωμένη στάση πολλών παρευρισκομένων.

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι τα προγνωστικά επιβεβαίωσε και το αξιαγάπητο «Flow» (Χρυσή Αθηνά στις ελληνικές «Νύχτες Πρεμιέρας» το 2024), μια τρυφερή περιβαλλοντική αλληγορία, η οποία τιμήθηκε με χρυσό αγαλματίδιο στην κατηγορία της Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων.

Στον αντίποδα, μεγάλη έκπληξη σημειώθηκε στο πεδίο του Όσκαρ Καλύτερου Μακιγιάζ και Κομμώσεων, εκεί όπου η αδυσώπητη μαύρη σάτιρα της Κοραλί Φαρζά, «The Substance», με το ντελιριακά γκροτέσκο τρίτο μέρος κατάφερε να πετύχει την παρθενική της νίκη, αφήνοντας με άδεια χέρια το φαβορί «Nosferatu» του Ρόμπερτ Έγκερς!

Συγκινησιακή φόρτιση για τους εκλιπόντες και ηχηρές παραλείψεις

Στην ίσως συγκινητικότερη στιγμή της βραδιάς, ο 87χρονος Μόργκαν Φρίμαν ανέβηκε στη σκηνή για να αποτίσει φόρο τιμής στον φίλο του, Τζιν Χάκμαν («Η Συνομιλία», «Ο Μισσισσιπής Καίγεται»), που «έφυγε» πριν από λίγες εβδομάδες από τη ζωή σε ηλικία 95 ετών, προτού προβληθεί το καθιερωμένο βίντεο «In Memoriam», μέσω του οποίου η Ακαδημία μνημονεύει και τιμά όλους τους κινηματογραφικούς ηθοποιούς και συντελεστές που μας αποχαιρέτησαν το τελευταίο δωδεκάμηνο. Ωστόσο, για άλλη μια χρονιά, δεν έλειψαν οι ενοχλητικές παραλείψεις, μεταξύ άλλων και του πρόσφατα εκλιπόντος Αλέν Ντελόν! Κατά τα άλλα, η τελετή κύλησε ομαλά σε γενικές γραμμές, με παρουσιαστή τον πνευματώδη κωμικό Κόναν Ο’ Μπράιεν, περισσότερο γνωστό από τη θητεία του ως οικοδεσπότη του «Late Night» από το 1993 έως το 2009, όπως και από άλλες late-night εκπομπές.

Ο μεγάλος χαμένος

Όσο για το «Emilia Pérez», την πλέον συζητημένη και αμφιλεγόμενη ταινία της σεζόν (με αποκορύφωμα το αρνητικό παρασκήνιο γύρω από τα προσβλητικά –απέναντι σε μειονότητες και όχι μόνο– tweets της πρωταγωνίστριας Κάρλα Σοφία Γκασκόν), που είχε καταγράψει ρεκόρ οσκαρικών υποψηφιοτήτων για μη αγγλόφωνη παραγωγή, οι επιδόσεις της κινήθηκαν σε ρηχά νερά.

Η επικράτηση της Ζόι Σαλντάνα στην κατηγορία του B’ Γυναικείου Ρόλου και –δευτερευόντως– το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού γλύτωσαν την καμπάνια του Netflix από ένα γενικευμένο κάζο, αφού το έργο του Ζακ Οντιάρ υπέστη πανωλεθρία μέχρι και στη θεωρητικά «σίγουρη» κατηγορία της Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας (νικητής το βραζιλιάνικο «I’m Still Here»).

Βάσει, λοιπόν, των 13 υποψηφιοτήτων του, από τις οποίες κέρδισαν μόνο οι δύο, το «Emilia Pérez» θα πρέπει να λογίζεται ως ο μεγάλος χαμένος των φετινών Όσκαρ. Κάτι που μόνο τυχαίο δεν θα πρέπει να θεωρείται στην εποχή μας, η οποία είναι δεδομένα μια εποχή των… άκρων (από τους διθυράμβους και τον άκρατο ενθουσιασμό, μέχρι την οριζόντια «ακύρωση»).

Να σημειωθεί ότι μετά τις πρώτες εγκωμιαστικές κριτικές που συνόδευσαν την κυκλοφορία της, η ταινία προκάλεσε κύμα αρνητικών σχολίων τόσο για τον τρόπο με τον οποίο απεικονίζει το Μεξικό, όσο και από μέλη της LGBTQ+ κοινότητας για την απεικόνιση της τρανς ηρωίδας της, ενώ ακολούθησε και η γενικευμένη καταδίκη για τις ρατσιστικές αναρτήσεις (στα social media) της ηθοποιού που την ενσάρκωσε. Ο ορισμός τού «δεν πήγε καθόλου καλά αυτό».

«Φτωχή» κληρονομιά

από δύο βραβεύσεις είχαμε και για το άψογο «Dune: Part Two» και το ιδιαίτερα συμπαθητικό «Wicked». Πέρα, πάντως, από την ταινία του Ντενί Βιλνέβ, και –με αρκετές επιφυλάξεις– αυτές των Κόρμπετ και Φαρζά, τα φετινά βραβεία Όσκαρ ήταν κάπως «φτωχά» από έργα που θα μπορούσαν να λογίζονται στο μέλλον ως αριστουργήματα. Το γεγονός αυτό αποδυναμώνει κάπως το εκτόπισμα του επιτεύγματος του «Anora» και του δημιουργού του, ο οποίος σημείωσε το μεγάλο ρεκόρ της βραδιάς. Η φετινή νικήτρια στην κατηγορία της Καλύτερης Ταινίας ήταν μια ομολογουμένως αρκετά ενδιαφέρουσα προσπάθεια, που ωστόσο δεν ήταν καν η αρτιότερη της φιλμογραφίας του σκηνοθέτη της,
Σον Μπέικερ (βλ. «Florida Project»).