Το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας

Ο κίνδυνος που διατρέχει η Θεσσαλία από την κλιματική αλλαγή, τα έργα που πρέπει να γίνουν προκειμένου να αποτραπεί, αλλά και πώς μπορούν να αξιοποιηθούν η έξυπνη γεωργία, τα υδροηλεκτρικά έργα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα κοινοτικά κονδύλια για τη διάβρωση και την υπογονιμότητα των αγρών, αναλύθηκαν σε ενδιαφέρουσα επιστημονική ημερίδα που συνδιοργάνωσαν πριν από λίγες ημέρες στη Λάρισα, το ΓΕΩΤΕΕ και ο Γεωπονικός Σύλλογος του νομού.

Η ομάδα εργασίας, που συστήθηκε από τους διοργανωτές, θα αναλάβει την αποκωδικοποίηση των προτάσεων που υποβλήθηκαν στην ημερίδα και τη διαμόρφωση θέσεων για τις αναγκαίες δράσεις και τα έργα που απαιτούνται, οι οποίες θα υποβληθούν στην κυβέρνηση και στην περιφερειακή και τοπική Αυτοδιοίκηση Θεσσαλίας προς επεξεργασία.

Λειψυδρία

Ο καθηγητής στο Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ, ιδρυτικό στέλεχος του Κέντρου Υδρολογίας και Πληροφορικής (CHI) και πρώην σύμβουλος στην ΕΕ, Ευάγγελος Μπαλτάς, τόνισε την ανάγκη της εξασφάλισης επαρκών ποσοτήτων νερού, καθώς και την αποτροπή της υποβάθμισής τους, ενώ έκανε εκτενή αναφορά στα έργα του Αχελώου.

«Το έργο της Συκιάς, που αφορά κυρίως τη Θεσσαλία, είναι έργο του ελληνικού δημοσίου, ενώ της Μεσοχώρας είναι της ΔΕΗ και αυτό ίσως εξηγεί και τις καθυστερήσεις στο πρώτο. Λόγω της κλιματικής αλλαγής και της λειψυδρίας τα προσεχή χρόνια, θα είναι αναγκαία τα έργα του Αχελώου για τη θεσσαλική πεδιάδα, που παρουσιάζει τεράστιο υδατικό έλλειμμα. Τα έργα του Αχελώου και τα μεσαία φράγματα έπρεπε να έχουν γίνει χθες».

Καλλιέργειες

Ο χημικός περιβαλλοντολόγος, Ζήσης Αργυρόπουλος, αναφέρθηκε στο ζοφερό κλιματικό μέλλον της Θεσσαλίας, το οποίο ίσως επηρεάσει τρεις βασικές καλλιέργειες του κάμπου. Όπως είπε, κινδυνεύουν να χαθούν τα σιτηρά και η αμπελοκαλλιέργεια, με βάση τις προβλέψεις σχετικών μελετών, μετά το 2050. Μια ενδεχόμενη άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου τις προσεχείς δεκαετίες, θα σημάνει μείωση της απόδοσης και σε τεύτλα και καλαμπόκια κατά 50%, συνεπώς και αυτές οι καλλιέργειες, όπως και τα σιτηρά στον κατεξοχήν σιτοβολώνα της χώρας, ενδέχεται να εγκαταλειφθούν.

Ο κ. Αργυρόπουλος ανέφερε ακόμη πως «θα πρέπει να ανατάξουμε και την αγροτική παραγωγή στη νοτιοδυτική Θεσσαλία, που επλήγη ανεπανόρθωτα από τις πρόσφατες πλημμύρες, με τη διάβρωση των εδαφών».

Ερημοποίηση

Από την πλευρά του, ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και γεωπόνος, Δρ. Φάνης Γέμπτος, τόνισε ότι η Θεσσαλία διατρέχει σημαντικό κίνδυνο ερημοποίησης, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της γεωργίας της στηρίζεται στις μεγάλες καλλιέργειες και μόλις ένα 16% στα οπωροκηπευτικά. Ωστόσο, οι δυνατότητές της είναι μεγάλες και τα πλεονεκτήματά της πολλά, καθώς οι ορεινοί όγκοι μπορούν να δώσουν νερό και για άρδευση και για ύδρευση, οι αγρότες αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες και υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για αύξηση του κύκλου εργασιών παράγοντας προϊόντα υψηλής αξίας. Ακόμη, μίλησε για ανάπτυξη της ευφυούς γεωργίας και επένδυση στην κτηνοτροφία.

Ο Δρ. Γέμπτος παρουσίασε όμως και τα αδύνατα σημεία, που έχουν να κάνουν κυρίως με τις καλλιεργητικές τεχνικές των αγροτών και μπορεί να οδηγήσουν στη διάβρωση εδάφους, στην έλλειψη υδατικών πόρων στη λεκάνη του Πηνειού και στην έλλειψη υποδομών για ταμίευση νερού τη χειμερινή περίοδο.

Εξέφρασε την ανησυχία του και για τα δεκάδες χιλιάδες στρέμματα σε Αλμυρό, Φάρσαλα και Καρδίτσα που διαβρώθηκαν από τις πρόσφατες πλημμύρες και χάθηκαν για μερικά χρόνια, αφού μετατράπηκαν σε άγονα πετρώδη εδάφη, καθώς ξεπλύθηκε βίαια από τους χείμαρρους το γόνιμο αργιλώδες έδαφος. Το ανησυχητικό είναι πως ενώ υπάρχουν ευρωπαϊκά προγράμματα για τη διάβρωση και την υπογονιμότητα των αγρών, η χώρα μας υλοποιεί –όπως υλοποιεί– μόνο τα προγράμματα μείωσης νιτρορύπανσης.

Στήριξη των υδροηλεκτρικών έργων

Τέλος, ο υδροενεργειακός μηχανικός, πρ. επίκουρος καθηγητής ΕΜΠ και μέλος της Εταιρείας Μεγάλων Φραγμάτων, Δρ. Ιωάννης Στεφανάκος, παρουσίασε τα υδροηλεκτρικά έργα στην Ελλάδα και στον κόσμο και τόνισε ιδιαίτερα ότι στη χώρα μας, παρότι τα θεωρούμε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, δυστυχώς δεν τα υποστηρίζουμε. «Η μόνη λύση για να μετριαστούν τα προβλήματα λειψυδρίας το καλοκαίρι και να αντιμετωπιστούν τα πλημμυρικά φαινόμενα στον θεσσαλικό κάμπο, είναι να προχωρήσουν τα έργα μεταφοράς νερού από τον Αχελώο, αλλά και τα μικρά και μεσαία φράγματα», σημείωσε.