Γιατί αποτυγχάνουν οι νοµοθετικές ρυθµίσεις

γράφει ο Νίκος Λάππας

Η χώρα, με τον λιγότερο ανεπτυγμένο συνεταιριστικό τομέα (σ.τ.) της Ευρώπης, νομοθετεί και πάλι, ελπίζοντας να βοηθήσει στην ανάκαμψή του.

Για να κατανοήσουμε γιατί ο σ.τ. παραμένει καθηλωμένος, πρέπει να αποτιμήσουμε την περίοδο που απέκτησε ισχύ και σταδιακά απαξιώθηκε, δηλαδή τη δεκαετία του ’80 έως τη δημιουργία της Ενιαίας Αγοράς στην Ευρώπη.

Την περίοδο αυτή, ο ευρύτερος σ.τ. εξαγόραζε ή συγκέντρωνε το 30% της Ακαθάριστης Αξίας της Αγροτικής Παραγωγής. Τότε, ισχυροποιήθηκαν οικονομικά οι Ενώσεις, εξάγοντας το 45% των προϊόντων, που τυποποιούσαν. Οι ακαθάριστες επενδύσεις ξεπέρασαν το 10% των συνολικών επενδύσεων της μεταποιητικής βιομηχανίας. Ωστόσο, η οικονομική μεγέθυνση συνοδεύτηκε από αυξημένες ζημίες (53 δισ. δρχ.), και ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις (260 δισ. δρχ.) στα τέλη του 80.

Ο σ.τ. αποδέχθηκε έναν συμπληρωματικό-υποβοηθητικό ρόλο στις ανάγκες του κράτους και των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Οι συνεταιρισμοί ανέλαβαν τον παρεμβατικό ρόλο του Δημοσίου στην αγορά και τη διανομή των δανείων της ΑΤΕ. Απείχαν από τους πιο κερδοφόρους κλάδους. Έκαναν απλή επεξεργασία και δεν παρήγαγαν σύνθετα προϊόντα δεύτερης μεταποίησης. Δημιούργησαν μικρά ποσοστά προστιθέμενης αξίας και σε περιόδους πίεσης, αρνητικά αποτελέσματα και χρέη.

Έτσι, παρατηρήθηκε το παράδοξο φαινόμενο της μεγέθυνσης του συνεταιριστικού τομέα, με την ταυτόχρονη οικονομική και κοινωνική περιθωριοποίησή του. Όσο ο σ.τ. δεν σχεδιάζει το μέλλον του, όπως έκαναν όλες οι χώρες της Ευρώπης, ειδικά με τη δημιουργία της Ενιαίας Αγοράς, οι όποιες νομοθετικές ρυθμίσεις μπορούν να προσφέρουν ελάχιστα.

Νίκος Λάππας