Σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη πολιτικά στιγμή, όπου η ΚΑΠ και ο προϋπολογισμός της βρίσκονται ήδη στο στόχαστρο ενόψει της επικείμενης ενδιάμεσης αναθεώρησης του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2014 – 2020 της ΕΕ, μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αμφισβητεί την αποτελεσματικότητα της ΚΑΠ ως προς την ενίσχυση της απασχόλησης, ζήτημα το οποίο βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας της Επιτροπής Γιούνκερ, και για τον λόγο αυτό θα κρίνει την «τύχη» του προϋπολογισμού των πολιτικών της ΕΕ στο άμεσο μέλλον.
Η μελέτη με τίτλο «Ο Ρόλος της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη δημιουργία θέσεων εργασίας» εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής Γεωργίας του Κοινοβουλίου από Αυστριακούς και Βρετανούς ακαδημαϊκούς, οι οποίοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η μεταρρύθμιση της ΚΑΠ και η αποσύνδεση είχαν συνολικά αρνητικό αντίκτυπο στην απασχόληση στον γεωργικό τομέα. Βασιζόμενοι σε μια συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, σε στατιστικά στοιχεία σε επίπεδο ΕΕ, αξιολογήσεις κρατών μελών και μελέτες περιπτώσεων οι οποίες δεν περιλαμβάνουν τη χώρα μας, οι μελετητές αναφέρουν ειδικότερα ότι ο Πυλώνας Ι συμβάλλει στη διατήρηση των μικρών και οικογενειακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων στον τομέα και, στην καλύτερη περίπτωση, στη διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας, αλλά όχι και στη δημιουργία νέων. Επιπλέον, τα μέτρα του Πυλώνα Ι ενθαρρύνουν μια πιο εντατική παραγωγικότητα, που συνεπάγεται σταδιακή μείωση του γεωργικού εργατικού δυναμικού.
Ο Πυλώνας ΙΙ μπορεί θεωρητικά να συμβάλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε άλλους, συναφείς με τον γεωργικό, τομείς, όπως ο τουρισμός και η μεταποίηση τροφίμων, ωστόσο η εφαρμογή των πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές προσεγγίσεις. Έτσι, μόνο εκεί που οι πόροι είναι ιδιαίτερα στοχευμένοι και αφορούν ολοκληρωμένες προσεγγίσεις (π.χ. μέσω της εστίασης στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων ή της σύνδεσης της επιχορήγησης με την κατάρτιση) υπάρχει αποτελεσματικότητα. Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η γενική τάση, όσον αφορά στη γεωργική απασχόληση και τον αριθμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, είναι πτωτική στην ΕΕ.
Ωστόσο, το ποσοστό απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές δεν ακολουθεί απαραίτητα τη συγκεκριμένη τάση και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας βοήθησε στη διατήρηση των θέσεων εργασίας, διευκολύνοντας τη μετάβαση σε άλλους τομείς της απασχόλησης. Επιπλέον, οι μελετητές σημειώνουν ότι εκτός της ΚΑΠ υπάρχουν και άλλες πολιτικές που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τον στόχο της απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να εντοπιστεί ο ακριβής συσχετισμός μεταξύ ΚΑΠ και απασχόλησης.
Η μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συντάχθηκε από Αυστριακούς και Βρετανούς ακαδημαϊκούς
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την περίπτωση των νέων κρατών μελών, τα οποία έχουν επωφεληθεί από τα προγράμματα προενταξιακής βοήθειας. Η μελέτη του Κοινοβουλίου έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά εκθέσεων και πρωτοβουλιών που σχετίζονται με τις επιδόσεις της ΚΑΠ και την αξιολόγησή τους, όπως π.χ. η πρόσφατη έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με την οποία η ΕΕ δεν διαθέτει επαρκή εργαλεία ώστε να είναι σε θέση να εκτιμήσει κατά πόσο οι γεωργικές επιδοτήσεις ανταποκρίνονται στον στόχο της στήριξης του αγροτικού εισοδήματος.
