Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την πρότασή της για αναθεώρηση του συστήματος γεωγραφικών ενδείξεων (ΓΕ) για το κρασί, τα αλκοολούχα ποτά και τα γεωργικά προϊόντα. Τα νέα μέτρα αναμένεται να αυξήσουν την απορρόφηση των ΠΓΕ σε ολόκληρη την Ένωση προς όφελος της αγροτικής οικονομίας και να επιτύχουν υψηλότερο επίπεδο προστασίας, ιδίως στο διαδίκτυο. Ο στόχος είναι να διατηρηθεί η υψηλή ποιότητα και τα πρότυπα τροφίμων της ΕΕ και να διασφαλιστεί ότι η πολιτιστική, γαστρονομική και τοπική κληρονομιά διατηρείται και πιστοποιείται ως αυθεντική εντός της ΕΕ και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ο Επίτροπος Γεωργίας Janusz Wojciechowski δήλωσε: «Οι γεωγραφικές ενδείξεις αντιπροσωπεύουν τον πλούτο και την ποικιλομορφία της ευρωπαϊκής γαστρονομικής μας κληρονομιάς. Προτείνοντας σήμερα την ενίσχυση και την περαιτέρω εναρμόνιση του νομικού μας πλαισίου, θέλουμε να ενισχύσουμε την παραγωγή παραδοσιακών ποιοτικών προϊόντων. Αυτό θα ωφελήσει τις αγροτικές οικονομίες σε ολόκληρη την Ένωση και θα συμβάλει στη διατήρηση των τοπικών παραδόσεων και των φυσικών πόρων. Θα προστατεύσει περαιτέρω την παγκόσμια φήμη των αγροδιατροφικών προϊόντων της ΕΕ».
Η Επιτροπή προτείνει τα ακόλουθα μέτρα για την ενίσχυση και τη βελτίωση του υφιστάμενου συστήματος γεωγραφικών ενδείξεων:
- Συντομευμένη και απλουστευμένη διαδικασία εγγραφής: οι διαφορετικοί τεχνικοί και διαδικαστικοί κανόνες για τις γεωγραφικές ενδείξεις θα συγχωνευθούν, με αποτέλεσμα μια ενιαία απλουστευμένη διαδικασία εγγραφής ΓΕ για αιτούντες ΕΕ και τρίτες χώρες. Δεδομένου ότι αυτή η εναρμόνιση θα οδηγήσει σε μικρότερο χρονικό διάστημα μεταξύ της υποβολής της αίτησης και της καταχώρισης, αναμένεται να αυξήσει την ελκυστικότητα των συστημάτων για τους παραγωγούς.
- Αυξημένη διαδικτυακή προστασία: το νέο πλαίσιο θα αυξήσει την προστασία των ΓΕ στο Διαδίκτυο, συγκεκριμένα όσον αφορά τις πωλήσεις μέσω διαδικτυακών πλατφορμών και την προστασία από κακή πίστη καταχώριση και χρήση ΓΕ στο σύστημα ονομάτων τομέα.
- Περισσότερη βιωσιμότητα: ως άμεση συνέχεια της στρατηγικής Farm to Fork , θα είναι δυνατό για τους παραγωγούς να αξιοποιήσουν τις ενέργειές τους σχετικά με την κοινωνική, περιβαλλοντική ή οικονομική βιωσιμότητα στις προδιαγραφές των προϊόντων τους, θέτοντας τις σχετικές απαιτήσεις. Αυτό θα συμβάλει στην καλύτερη προστασία των φυσικών πόρων και των αγροτικών οικονομιών, στην εξασφάλιση τοπικών φυτικών ποικιλιών και φυλών ζώων, στη διατήρηση του τοπίου της περιοχής παραγωγής και στη βελτίωση της καλής διαβίωσης των ζώων. Αυτό θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε ελκυστικούς καταναλωτές που θέλουν να μειώσουν τον αντίκτυπό τους στο περιβάλλον.
- Εξουσιοδοτημένες ομάδες παραγωγών: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναγνωρίσουν τις ομάδες παραγωγών ΓΕ κατόπιν αιτήματός τους. Οι αναγνωρισμένες ομάδες θα εξουσιοδοτηθούν να διαχειρίζονται, να επιβάλλουν και να αναπτύσσουν τους ΓΕ τους, ιδίως έχοντας πρόσβαση σε αρχές και τελωνεία για την καταπολέμηση της παραποίησης/απομίμησης σε όλα τα κράτη μέλη.
Η πρόταση επαναφέρει επίσης το σύστημα ποιότητας για τις εγγυημένες παραδοσιακές σπεσιαλιτέ και τη χρήση του όρου « προϊόν του βουνού » ως προαιρετικό όρο ποιότητας.
Τα κράτη μέλη παραμένουν υπεύθυνα για την επιβολή σε εθνικό επίπεδο, ενώ η Επιτροπή παραμένει υπεύθυνη για την καταχώριση, την τροποποίηση και την ακύρωση όλων των καταχωρίσεων. Το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) θα παρέχει τεχνική υποστήριξη στη διαδικασία ελέγχου για να βοηθήσει στην επιτάχυνση των διαδικασιών. Η Επιτροπή και το EUIPO συνεργάζονται για γεωγραφικές ενδείξεις τα τελευταία τέσσερα χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων το EUIPO συνέβαλε στην αξιολόγηση περίπου 1.300 αιτήσεων GI και δημιούργησε το GIview , μια νέα βάση δεδομένων αναζήτησης για όλα τα προστατευόμενα ονόματα, που συνδέεται με το μητρώο γεωγραφικών ενδείξεων της ΕΕ.
Η σημερινή πρόταση αντικατοπτρίζει το αποτέλεσμα μιας ευρείας διαδικασίας διαβούλευσης. Μια αρχική εκτίμηση επιπτώσεων δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2020, ακολουθούμενη από δημόσια διαβούλευση που ήταν ανοιχτή από τις 15 Ιανουαρίου 2021 έως τις 9 Απριλίου 2021, καθώς και στοχευμένες διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη και τους σχετικούς οργανισμούς στον τομέα αυτό.
Ιστορικό
Οι γεωγραφικές ενδείξεις προστατεύουν τις ονομασίες προϊόντων από συγκεκριμένες περιοχές και με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, ιδιότητες ή φήμη, από αντιγραφή ή απάτη και πιστοποιούν ότι κατασκευάστηκαν με υψηλές προδιαγραφές στην περιοχή προέλευσής τους.
Μια αξιολόγηση που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2021 έδειξε ότι το υπάρχον πλαίσιο είναι αποτελεσματικό και παρέχει σαφή προστιθέμενη αξία της ΕΕ. Ωστόσο, εντόπισε ορισμένα όρια, όπως η χαμηλή επίγνωση και κατανόηση των ΓΕ από τους καταναλωτές σε ορισμένα κράτη μέλη καθώς και η χαμηλή επιβολή. Τόνισε επίσης ότι η περιβαλλοντική βιωσιμότητα και η καλή μεταχείριση των ζώων θα μπορούσαν να ενσωματωθούν περαιτέρω.
Ως μέρος του συστήματος πνευματικής ιδιοκτησίας της ΕΕ , οι ονομασίες προϊόντων που έχουν καταχωριστεί ως GI προστατεύονται νομικά από μίμηση, κατάχρηση και υποκλοπή εντός της ΕΕ και σε χώρες εκτός ΕΕ όπου έχει υπογραφεί ειδική συμφωνία προστασίας. Η Πράξη της Γενεύης σχετικά με τις γεωγραφικές ενδείξεις αντιπροσωπεύει ένα πρόσθετο, πολυμερές πλαίσιο για την προστασία τους.
Οι ονομασίες των αγροδιατροφικών προϊόντων και των κρασιών προστατεύονται ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη (ΠΓΕ), και αυτές των αλκοολούχων ποτών ως Γεωγραφικές Ενδείξεις (ΓΕ). Οι διάσημες γεωγραφικές ενδείξεις περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, Bayerisches Bier, Σαμπάνια, Ιρλανδικό ουίσκι, ελιές Καλαμάτας, Parmigiano Reggiano, Πολωνική βότκα, Queso Manchego, Roquefort. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προστατεύει επίσης τις Εγγυημένες Παραδοσιακές Ειδικότητες (TSG), οι οποίες είναι οι ονομασίες των γεωργικών προϊόντων που υπογραμμίζουν τις παραδοσιακές πτυχές ενός προϊόντος χωρίς να συνδέονται με μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Παραδείγματα διάσημων TSG είναι οι Bacalhau de Cura Tradicional Portuguesa, Amatriciana tradizionale, Hollandse maatjesharing και Kriek.
Τον Μάρτιο του 2022, καταγράφηκαν 3.458 ονόματα: 1.624 ονόματα κρασιών, 1.576 ονόματα τροφίμων και γεωργικών τροφίμων και 258 αλκοολούχα ποτά. Η πιο πρόσφατη μελέτη σχετικά με τους ΓΕ που δημοσιεύθηκε το 2020 διαπίστωσε ότι η αξία πώλησης ενός προϊόντος με προστατευόμενη ονομασία είναι κατά μέσο όρο διπλάσια από αυτή για παρόμοια προϊόντα χωρίς πιστοποίηση. Αυτή η μελέτη υπολόγισε την ετήσια αξία πωλήσεων προϊόντων με προστασία GI σε 74,76 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, με πάνω από το ένα πέμπτο αυτού του ποσού να προέρχεται από εξαγωγές εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.
