Υπό την προστασία της ΕΕ προϊόντα από Τουρκία και Καμπότζη

Πως τρίτες χώρες αποκτούν «μονοπώλιο» στην ευρωπαϊκή αγορά

Υπό την προστασία της ΕΕ προϊόντα από Τουρκία και Καμπότζη

Eπτά ακόμα τρόφιμα προστέθηκαν στον κατάλογο προϊόντων ΠΟΠ (Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης) και ΠΓΕ (Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, ως νέο ΠΟΠ θεωρείται για την ευρωπαϊκή αγορά το ξερό σύκο από το Αϊδίνι της Τουρκίας, ενώ στα ΠΓΕ προϊόντα ανήκει από τις 18 Φεβρουαρίου και ένα είδος πιπεριού που παράγεται στη Βόρεια Καμπότζη. Ανάλογα με το πότε πραγματοποιείται η συγκομιδή, αλλά και τον τρόπο που γίνεται η επεξεργασία, πρόκειται ουσιαστικά για τέσσερα είδη πιπεριού: πράσινο, μαύρο, κόκκινο και άσπρο. Τα ξερά σύκα από την Τουρκία αποξηραίνονται με συγκεκριμένο παραδοσιακό τρόπο και είναι το δεύτερο τουρκικό προϊόν που εντάσσεται στον κατάλογο «προστασίας» της ΕΕ, μετά τον μπακλαβά από το Αντέπ, που μπήκε τον Δεκέμβριο του 2013.

Στον κατάλογο των ευρωπαϊκών προϊόντων που προστατεύονται προστέθηκαν, επίσης, τον τελευταίο μήνα, ακόμα πέντε προϊόντα, από ευρωπαϊκές χώρες αυτή τη φορά, τα άσπρα σπαράγγια από την Ολλανδία (Brabantse Wal asperges), τα γαλλικά βερύκοκα, (Abricots rouges du Roussillon), η ισπανική φυσική χρωστική ουσία (Cochinilla de Canarias) που προέρχεται από συγκεκριμένο έντομο και χρησιμοποιείται ως πρόσθετο στα τρόφιμα για να δίνει έντονο κόκκινο χρώμα, αποξηραμένο ζαμπόν από την Κροατία (Dalmatinski pršut) και το ισπανικό φιλέτο τόνου (Mojama de Isla Cristina). Έτσι, τα ευρωπαϊκά «υπό προστασία» προϊόντα έφτασαν συνολικά τα 1327.

Ανάμεσα σε αυτά, 23 προϊόντα χαίρουν προστασίας στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά προέρχονται από τρίτες χώρες, όπως το πιπέρι από την Καμπότζη ή τα τούρκικα ξερά σύκα. Κάθε τρίτη χώρα έχει δικαίωμα να κάνει αίτηση στο σύστημα προστασίας Γεωγραφικής Ένδειξης ή Ονομασίας Προέλευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για κάποιο δικό της προϊόν.

Αυτό, βέβαια, σημαίνει ότι η τρίτη χώρα πρέπει να είναι σε θέση να πιστοποιήσει ότι το προϊόν που θέλει να αναγνωριστεί από την ΕΕ ως μοναδικό, πρέπει να παράγεται με συγκεκριμένες προδιαγραφές. «Το σύστημα δεν είναι κλειστό, όποιος θέλει μπορεί να κάνει αίτηση, αρκεί να μπορεί να αποδείξει ότι ακολουθεί τη σχετική νομοθεσία. Εφόσον ένα προϊόν αναγνωριστεί ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ, σημαίνει ότι δεν μπορεί κάποιος άλλος να χρησιμοποιήσει την ίδια ονομασία για ομοειδές προϊόν στην αγορά της ΕΕ», αναφέρει η αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Όπως εξηγούν οι υπεύθυνοι του τμήματος, οι αιτήσεις μπορούν να κατατεθούν και από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αντίστοιχα συστήματα και άλλων χωρών, αρκεί να είναι διατεθειμένοι να ακολουθήσουν τη νομοθεσία και τις προδιαγραφές που ορίζονται.

Διμερείς συμφωνίες

Επίσης, η αναγνώριση προϊόντων ως προστατευόμενα στην ευρωπαϊκή αγορά μπορεί να πραγματοποιηθεί και στο πλαίσιο διμερών εμπορικών συμφωνιών με τρίτες χώρες, ως μια μορφή παροχής διευκολύνσεων, πάντα σύμφωνα με προδιαγραφές.

Φυσικά, τα προϊόντα που έχουν ενταχθεί στον κατάλογο προστατευόμενων προϊόντων της ΕΕ, για να διατηρήσουν το «όνομά τους», πρέπει να συνεχίσουν να παράγονται με πολύ συγκεκριμένες διαδικασίες, οι οποίες τυπικά πρέπει να ελέγχονται από τα κράτη-μέλη ή από τις τρίτες χώρες.

Πάντως, η αναγνώριση ενός προϊόντος ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ, πρακτικά δεν έχει ιδιαίτερη αξία. Η Ελλάδα έχει κατοχυρώσει 101 προϊόντα (περίπου 30 αφορούν ελαιόλαδο και ελιά, 20 είναι τυριά, και 29 είναι φρούτα – λαχανικά και ξηροί καρποί), πολλά από τα οποία απλώς έχουν το όνομα, αλλά δεν έχουν καταφέρει να αποκτήσουν σημαντική προστιθέμενη αξία όπως π.χ. το φιστίκι Μεγάρων ή η σταφίδα Ζακύνθου. Η προστασία Ονομασίας Προέλευσης ή Γεωγραφικής Ένδειξης είναι μόνο ένα εργαλείο που πρέπει στη συνέχεια να αξιοποιηθεί, για να φέρει οφέλη.

Τάνια Γεωργιοπούλου