«Όταν μια χώρα (ΗΠΑ) χάνει πολλά δισεκατομμύρια δολάρια για το εμπόριο με σχεδόν κάθε χώρα που συνεργάζεται, οι εμπορικοί πόλεμοι είναι καλοί και είναι εύκολο να κερδηθούν» ανάρτησε πριν από μερικές ημέρες ο Ντόναλντ Τραμπ στον επίσημο λογαριασμό του στο Twitter. Πριν από μερικές ημέρες, ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει δασμό 25% στον χάλυβα και 10% στο αλουμίνιο, σε μια προσπάθεια να ασκήσει πίεση στους εμπορικούς εταίρους του. Οι επιπτώσεις της αμφιλεγόμενης απόφασης έχουν γίνει ήδη ορατές στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, ενώ οι πάντες πλέον ανησυχούν για τις οικονομικές συνέπειες, που θα έχει το σενάριο ενός πλήρως κλιμακωμένου παγκόσμιου εμπορικού πολέμου.
Επικαλούμενος ως παράδειγμα το υφιστάμενο εμπορικό έλλειμμα μεταξύ ΗΠΑ και Μεξικού, που, όπως ισχυρίστηκε, ξεπερνά τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια, ο Ντόναλντ Τραμπ θέλησε να δικαιολογήσει την ένθερμη προσπάθεια που καταβάλλουν οι ΗΠΑ, προκειμένου να εξωθήσουν τους εταίρους τους σε «δικαιότερες» εμπορικές συμφωνίες. Σύμφωνα με τη Διοίκηση Διεθνών Εμπορικών Συναλλαγών του υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ και την IHS Global Trade, ο καναδικός και ο βραζιλιάνικος χάλυβας αντιπροσωπεύουν το 16% και αντίστοιχα το 13% των εισαγωγών χάλυβα των ΗΠΑ από τον Σεπτέμβριο.
Όπως δήλωσε ο Τραμπ, η ανάληψη αποφασιστικής δράσης είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία της βιομηχανίας των ΗΠΑ από τον αθέμιτο ανταγωνισμό και την ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας. Ωστόσο, η κίνησή του να επιβάλει φορολογία στις εισαγωγές της χώρας έχει προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων από κάθε μεριά του πλανήτη, γνωρίζοντας την κατακραυγή από επιφανείς οικονομολόγους και πολιτικούς αξιωματούχους των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ.
Μάλιστα, η επιθετική στρατηγική έχει γίνει αποδέκτρια και εσωτερικών πυρών στις τάξεις του ρεπουμπλικανικού κόμματος, όπου ο κορυφαίος οικονομικός σύμβουλος του Τραμπ, Gary Cohn, και ο υπουργός Άμυνας, Jim Mattis, έχουν εκφράσει ανοιχτά τις ανησυχίες τους. Επίσης, αρκετά μέλη των Ρεπουμπλικανών έχουν προειδοποιήσει τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών ότι η φορολόγηση των εισαγωγών χάλυβα και αλουμινίου και οι απειλές για επιβολή δασμών στις εισαγωγές αυτοκινήτων από την Ευρώπη θα βλάψουν τους Αμερικανούς καταναλωτές και κατασκευαστές, αλλά και τους εμπορικούς τους εταίρους.
Η αντίδραση της ΕΕ και οι πιθανές επιπτώσεις στον αγροτικό τομέα
Σε μια ιδιαίτερα καυστική ομιλία, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, προανήγγειλε αντίποινα από τη μεριά της Ευρώπης, τη στιγμή που παρόμοιες διαθέσεις έχουν εκφράσει και άλλοι σημαντικοί εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ, όπως η Κίνα και ο γειτονικός Καναδάς. Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, η Ευρωπαϊκή Ένωση σκοπεύει να επιβάλει δασμούς 25% στις εισαγωγές των αμερικανικών προϊόντων, συνολικής αξίας περίπου 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Σοβαρές θα είναι οι αναταραχές και στον αγροτικό κλάδο. Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής του Κάνσας και πρόεδρος της Επιτροπής Γεωργίας της Γερουσίας, Πατ Ρόμπερτς, τόνισε ότι τέτοιες πρωτοβουλίες –όπως αυτή των ΗΠΑ– πάντα φέρνουν αντίποινα και κάθε φορά που γίνεται αυτό «η γεωργία είναι ο No1 στόχος».
Η φορολογία που θα επιβληθεί από την ΕΕ στις αμερικανικές εισαγωγές αναμένεται να επικεντρωθεί σε τρεις κατηγορίες αγαθών, τα οποία θα επιβαρυνθούν σε εφάμιλλο βαθμό. Ο λόγος για τον χάλυβα διάφορα άλλα βιομηχανικά προϊόντα και, φυσικά, τα αγροτικά προϊόντα. Λαμβάνοντας υπόψη τα επίσημα στοιχεία για το έτος 2016 και εστιάζοντας στις κατηγορίες αμερικανικών προϊόντων που έχουν την ισχυρότερη εκπροσώπηση, βλέπουμε ότι τo μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας των εισαγωγών (22%) καταλαμβάνουν τα φρούτα, νωπά ή αποξηραμένα, τα μπαχαρικά και ξηροί καρποί, με συνολική αξία 2,4 δισ. ευρώ. Ακολουθούν η σόγια με 1,9 δισ. ευρώ (18%), τα αλκοολούχα ποτά και τα λικέρ με 767 εκατ. ευρώ (7%), άλλα παρασκευάσματα διατροφής με 574 εκατ. ευρώ (5%), το κρασί, το βερμούτ, ο μηλίτης και το ξίδι με 462 εκατ. ευρώ (4%) και οι ζωοτροφές με 319 εκατ. ευρώ (3%). Όλες οι προαναφερθείσες κατηγορίες αγροδιατροφικών προϊόντων διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο να πληγούν έντονα από τις οικονομικές κυρώσεις της ΕΕ.
Πλέον, μένει να δούμε μέχρι πού είναι διατεθειμένες να τραβήξουν το σχοινί οι αντιμαχόμενες πλευρές.
