Εξωστρέφεια και εξαγωγές: Πάμε καλά, μπορούμε πολύ καλύτερα

Θέμα που βρίσκεται ολοένα και περισσότερο στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, με αριθμούς που δείχνουν θετικές επιδόσεις και προοπτικές ειδικά στον αγροδιατροφικό τομέα, είναι αυτό των ελληνικών εξαγωγών. Τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα πρωτοστατούν ως προς τη συνεισφορά τους στην ελληνική εξωστρέφεια: φρούτα – λαχανικά, έλαια, ψάρια και τυροκομικά προϊόντα με προμετωπίδα τη φέτα, καθώς και άλλα προϊόντα καταλαμβάνουν σημαντικά μερίδια αγοράς στις διεθνείς αγορές και συγκεντρώνουν ισχυρές προοπτικές περαιτέρω ενίσχυσης της θέσης τους. Με μια ματιά στο τι έχει επιτευχθεί την περίοδο 2013-2017, μπορούν να γίνουν ορισμένες θετικές παρατηρήσεις ως προς την πορεία των εξαγωγών μας.

Η συνολική αξία των εξαγωγών μας αυξήθηκε περίπου κατά 16% από 4,996 σε 5,787 δισεκατομμύρια ευρώ, όπως φαίνεται και από τον σχετικό πίνακα. Αν, μάλιστα, κάποιος συνυπολογίσει την εξέλιξη των εξαγωγών μας το 2018 (Ιανουάριος – Νοέμβριος του 2018 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2017), όπου και η αύξηση της αξίας τους ανέρχεται σε 8,7%, φαίνεται ότι η διαρκής βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων της χώρας βελτιώνεται. Αυτό, άλλωστε, πιστοποιεί και η διαμόρφωση του εμπορικού ισοζυγίου στα 879,8 εκατ. για το διάστημα Ιανουάριος – Νοέμβριος 2018 (Πηγή: ΣΕΒΕ).

Στα επίσης θετικά καταγράφεται η διαρκώς αυξανόμενη αξία στις εξαγωγές φρούτων και λαχανικών,  ψαριών και γαλακτοκομικών. Στον αντίποδα, στασιμότητα ή μείωση παρατηρείται τη διετία 2016 – 2017 στην αξία των εξαγωγών στα έλαια, τα δημητριακά, αλλά και τα καπνά, τομείς που μαζί με τους προαναφερθέντες βρίσκονται στην πρώτη εξάδα της συνολικής αξίας των εξαγωγών του αγροδιατροφικού τομέα, με εξαίρεση τα δημητριακά. Παρά τη θετική εικόνα στο σύνολό τους, οι ελληνικές εξαγωγές δεν είναι οι μόνες που παρουσιάζουν αύξηση, καθώς ο διεθνής ανταγωνισμός εντός και εκτός ΕΕ ισχυροποιείται. Χώρες με παρόμοια μεγέθη, όπως η Πορτογαλία, αναπτύσσονται με μεγαλύτερη ταχύτητα, όπως αναλύει στο άρθρο του ο οικονομολόγος Αθανάσιος Χύμης.

Επιπλέον ζητήματα που επιδέχονται προβληματισμό είναι τα εξής:

1) Κατά πόσο η αύξηση της αξίας των ελληνικών εξαγώγιμων προϊόντων μεταφράζεται σε βελτίωση του γεωργοκτηνοτροφικού εισοδήματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο τομέας της αιγοπροβατοτροφίας, παρά τις επιδόσεις ρεκόρ της φέτας την τελευταία δεκαετία.

2) Πάνω από το 70% της αξίας των αγροτικών μας προϊόντων συγκεντρώνεται σε μόλις έξι κατηγορίες προϊόντων, γεγονός που φανερώνει τα μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, αλλά και την υστέρηση άλλων κατηγοριών. Επιπλέον, τα περισσότερα εξ αυτών έχουν υποστεί από μικρή έως μηδενική μεταποίηση, επομένως έχουν χαμηλή προστιθέμενη αξία.

3) Η πρώτη δεκάδα εξαγωγικών προορισμών των αγροτικών προϊόντων περιλαμβάνει χώρες με ευνοϊκές προοπτικές για την πώληση προϊόντων σε υψηλότερες τιμές, όπως η Γερμανία, οι ΗΠΑ και η Ολλανδία, περιλαμβάνει όμως και χώρες όπου διοχετεύονται αγροτικά προϊόντα σε χαμηλές τιμές, όπως η Αλβανία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία.

Σε αυτό το ζήτημα τοποθετείται με παρέμβασή του στην «ΥΧ» ο πρόεδρος της Κοινοπραξίας Ομάδας Παραγωγών Ημαθίας, Χρήστος Γιαννακάκης. Ένα επιπλέον στοιχείο, που αξίζει να σημειωθεί και καταγράφει σε ανάλυσή του ο ΣΕΒΕ, είναι η αυξανόμενη αξία εξαγωγών που καταλαμβάνουν οι προορισμοί εντός ΕΕ σε σχέση με τους εκτός ΕΕ (4.392.657.866 ευρώ το 2017 έναντι 3.650.188.165 το 2013 εντός ΕΕ και 1.395.160 ευρώ το 2017 έναντι 1.346.093 ευρώ εκτός ΕΕ – εδώ φαίνεται και η στασιμότητα της αξίας των εξαγωγών μας σε τρίτες χώρες. Πέραν αυτών, πολύ σημαντικοί παράγοντες στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποιημένης αγοράς είναι η ύπαρξη οργάνωσης, ξεκάθαρης στρατηγικής, συλλογικών παραγωγικών και μεταποιητικών σχημάτων και ταυτοποίησης («branding») των προϊόντων μας, όπως αναλύει σε συνέντευξή του στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ, Δρ. Γιώργος Κωνσταντόπουλος. «Έξω πάμε καλά», λοιπόν, αλλά μπορούμε πολύ καλύτερα.

Πηγή: ΣΕΒΕ – ΙΕΕΣ, επεξεργασία στατιστικών στοιχείων Eurostat