Οι κατηγορίες δράσεων ανά προτεραιότητα
Σε 410.088.431 ευρώ ανέρχεται ο προϋπολογισμός του νέου προγράμματος «Πελοπόννησος» του ΕΣΠΑ 2021-2027, όπως εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο στρατηγικός στόχος της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την προγραμματική περίοδο έως το 2027 είναι η «αειφόρος ενδογενής και εξωστρεφής ανάπτυξη, με βάση την καινοτομία και τη διασφάλιση της χωρικής και κοινωνικής συνοχής».
Η συνεισφορά της Ένωσης για το πρόγραμμα ανέρχεται σε 348.575.163 ευρώ, εκ των οποίων το ποσό των 258.269.377 ευρώ θα αντληθεί από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το ποσό των 90.305.786 ευρώ από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕKΤ+). Το υπολειπόμενο ποσό, ύψους 61.513.268 ευρώ, αποτελεί εθνική συνεισφορά.
Το ΠΕΠ 2021 – 2027 προβλέπεται να καλύψει εστιασμένες ανάγκες και προκλήσεις της περιφέρειας σε ένα ευρύ πεδίο πολιτικών όλων των στόχων πολιτικής της ΕΕ, με τις λοιπές ανάγκες και προκλήσεις της περιφέρειας να ικανοποιούνται με τη συνδρομή των επτά τομεακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ (Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα – Καινοτομία, Ψηφιακός Μετασχηματισμός, Περιβάλλον – Ενέργεια – Κλιματική Αλλαγή, Υποδομές Μεταφορών, Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού – Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση, Πολιτικής Προστασίας, Αλιείας και Θάλασσας), των Προγραμμάτων Εδαφικής Συνεργασίας και της Τεχνικής Βοήθειας του ΕΣΠΑ, καθώς και του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021 – 2027 (δεδομένου ότι η Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι μία από τις πέντε επιλέξιμες περιφέρειες της χώρας).
Ήδη, στις 21 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στην Αρεόπολη η 1η Συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του προγράμματος.
Δράσεις ανά προτεραιότητα
Το ΠεΠ «Πελοπόννησος» 2021-2027, περιλαμβάνει οκτώ Άξονες Προτεραιότητας, εκ των οποίων οι έξι πρώτοι συνδέονται άμεσα με τους πέντε στόχους της νέας πολιτικής συνοχής της ΕΕ. Συγκεκριμένα:
Προτεραιότητα 1: «Μια πιο ανταγωνιστική και έξυπνη Ευρώπη μέσω της προώθησης του καινοτόμου και έξυπνου οικονομικού μετασχηματισμού, καθώς και της περιφερειακής ψηφιακής διασυνδεσιμότητας» (Στόχος Πολιτικής 1/ΕΤΠΑ), με προϋπολογισμό 52.075.785 εκατ. ευρώ. Στο πλαίσιο της προτεραιότητας, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθοι τύποι δράσεων:
✱ Στήριξη επιχειρήσεων για την ενίσχυση των επιδόσεών τους στην έρευνα, στην ανάπτυξη και στην καινοτομία, καθώς και για τη συνεργασία τους με ερευνητικούς/ακαδημαϊκούς φορείς.
✱ Εκσυγχρονισμός/αναβάθμιση ερευνητικών υποδομών δημόσιων ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημιακών εργαστηρίων έρευνας & ανάπτυξης.
✱ Δράσεις στήριξης/προώθησης διεθνών ερευνητικών συνεργασιών, μέσω της ενίσχυσης του θεσμού του Περιφερειακού Μηχανισμού Υποστήριξης Καινοτομίας, με τη σύμπραξη του ερευνητικού και επιχειρηματικού ιστού της περιφέρειας (Innovation Office).
✱ Αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών στις ΜμΕ και επέκταση και ολοκλήρωση του φάσματος της παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών (B2B, B2C, C2C).
✱ Τεχνολογική αναβάθμιση των επιχειρήσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους, περιλαμβάνοντας νέες μηχανολογικές εγκαταστάσεις, εξοπλισμό, λογισμικό και διασυνδέσεις.
✱ Ανάπτυξη εφαρμογών ΤΠΕ σε Τομείς της Δημόσιας Διοίκησης.
✱ Παροχή Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υγείας.
✱ Ενίσχυση της διεθνοποίησης και ανάπτυξης των επιχειρήσεων σε νέες διεθνείς αγορές και της συμμετοχής τους (ή αναβάθμισης της θέσης τους) σε διεθνείς και ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας.
✱ Προώθηση εξαγωγών, κατά προτεραιότητα σε στρατηγικούς τομείς της εθνικής RIS, με την ενίσχυση δράσεων υιοθέτησης καινοτόμων παραγωγικών διαδικασιών και διαδικασιών μάρκετινγκ, πιστοποίησης εφαρμογής σημάτων και συστημάτων κ.λπ.
✱ Ενίσχυση παραγωγικών επενδύσεων (προσαρμογή/εκσυγχρονισμός παραγωγικών διαδικασιών).
✱ Υποστήριξη επιχειρηματικών/εμπορικών σχεδίων εκμετάλλευσης καινοτομιών από νεοφυείς και υφιστάμενες επιχειρήσεις, μέσω της συμμετοχής τους σε εκκολαπτήρια και δίκτυα στήριξης.
Προτεραιότητα 2: «Αειφορική ανάπτυξη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων της περιφέρειας» (Στόχος Πολιτικής 2/ΕΤΠΑ), με προϋπολογισμό 82.787.145 εκατ. ευρώ. Περιλαμβάνονται δράσεις που αφορούν:
✱ Ενεργειακές αναβαθμίσεις και ενεργειακή απόδοση, με ανακαίνιση του υφιστάμενου οικιστικού αποθέματος
✱ Κατασκευή ή/και αναβάθμιση έργων προστασίας από τις κατολισθήσεις, κατασκευή έργων αντιπλημμυρικής προστασίας, δασικής πυροπροστασίας, ενίσχυση υποδομών πολιτικής προστασίας κ.ά.
✱ Κατασκευή νέων δεξαμενών ύδρευσης και σύνδεσή τους με υφιστάμενα δίκτυα διανομής, αντικαταστάσεις δικτύων ύδρευσης κ.ά.
✱ Διαχείριση στερεών αποβλήτων, με εστίαση στη δημιουργία πράσινων σημείων κ.ά.
✱ Δημιουργία αναβαθμίδων σε ορεινές περιοχές για συγκράτηση εδαφών, διάνοιξη και συντήρηση μονοπατιών σε ορεινές/δασικές περιοχές, αποκαταστάσεις φυσικών ροών υδάτων, ταυτόχρονα με μικρής κλίμακας κατασκευές από φυσικά υλικά, για ανάσχεση ταχύτητας ροής κ.λπ.
Προτεραιότητα 3: «Μια πιο διασυνδεδεμένη Ευρώπη μέσω της ενίσχυσης της κινητικότητας» (Στόχος Πολιτικής 3/ΕΤΠΑ), με προϋπολογισμό 30.043.723 εκατ. ευρώ.
Περιλαμβάνονται κατηγορίες δράσεων, όπως:
✱ Κατασκευή/Αναβάθμιση οδών (εκτός αυτοκινητόδρομων) για τη βελτίωση της συνδεσιμότητας της περιφέρειας.
✱ Παρεμβάσεις στο σιδηροδρομικό δίκτυο της περιφέρειας/επαναλειτουργία κλάδων του σιδηροδρομικού δικτύου Πελοποννήσου, που συνδέουν υφιστάμενους κόμβους με τουριστικούς προορισμούς.
Προτεραιότητα 4: «Ενίσχυση της Κοινωνικής Συνοχής – Ανάπτυξη και βελτίωση κοινωνικών υποδομών της Περιφέρειας» (Στόχος Πολιτικής 4/ΕΤΠΑ), με προϋπολογισμό 60.087.444 εκατ. ευρώ.
✱ Δημιουργία, επέκταση και εκσυγχρονισμός μονάδων προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, μονάδων πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
✱ Δημιουργία, επέκταση και εκσυγχρονισμός υποδομών κοινωνικής μέριμνας και ένταξης.
✱ Υποδομές και εξοπλισμός του τομέα Υγείας.
✱ Προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση πολιτιστικών υποδομών, αλλά και αξιόλογων χώρων φυσικής κληρονομιάς.
Προτεραιότητα 5: «Ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, κοινωνική ένταξη, αντιμετώπιση της φτώχειας και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής της περιφέρειας» (Στόχος Πολιτικής 4/ΕΚΤ+), με προϋπολογισμό 104.040.698 εκατ. ευρώ.
✱ Δράσεις προώθησης στην απασχόληση αποκλειστικά για μακροχρόνια ανέργους (καταρτίσεις που οδηγούν σε πιστοποίηση).
✱ Δράσεις στήριξης υφιστάμενων ή νέων κοινωνικών επιχειρήσεων ΚΑΛΟ (επιχορήγηση για δημιουργία θέσεων εργασίας, με ίδρυση νέων επιχειρήσεων, δικτύωση, ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, υποστήριξη λειτουργίας θερμοκοιτίδων κ.λπ.).
✱ Λειτουργία Μηχανισμού Διάγνωσης Αναγκών Αγοράς Εργασίας.
✱ Ενδυνάμωση γυναικών, με στόχο την καταπολέμηση των πολλαπλών διακρίσεων και την ενίσχυση της ενεργούς συμμετοχής τους στην αγορά εργασίας.
✱ Προσαρμογή εργαζομένων, επιχειρήσεων και επιχειρηματιών στην αλλαγή, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης.
✱ Ανάπτυξη και ενδυνάμωση διεπιστημονικών συμβουλευτικών και υποστηρικτικών δομών και μαθησιακής υποστήριξης/ συνεκπαίδευσης μαθητών/τριών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (σημειώνεται πως για την εν λόγω δράση εθνικοί πόροι πρόκειται να συνεργήσουν για την κάλυψη των αναγκών της περιφέρειας).
✱ Χρηματοδότηση και λειτουργία ΚΔΑΠ STEM.
✱ Δράσεις για τη συμμετοχή μειονεκτουσών ομάδων (π.χ. ΑμεΑ, ηλικιωμένοι) στον αθλητισμό, τον πολιτισμό και την ενεργή κοινωνική ζωή χωρίς αποκλεισμούς.
✱ Δράσεις για την προώθηση στην απασχόληση ή/και κατάρτιση, εστιασμένες σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες, εκτός Υπηκόων Τρίτων Χωρών (ΥΤΧ) και Ρομά (π.χ. ΑμεΑ, αποφυλακισμένοι, απεξαρτημένοι).
✱ Υποστήριξη παρεμβάσεων ισότιμης πρόσβασης ΑμεΑ και άλλες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην ανώτατη εκπαίδευση.
✱ Ολοκληρωμένα προγράμματα για την ενσωμάτωση των Ρομά στην αγορά εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης του ψηφιακού αποκλεισμού.
✱ Ανάπτυξη παρεμβάσεων ενίσχυσης νηπίων, παιδιών σχολικής ηλικίας/ εφήβων Ρομά σε βιωματικά εργαστήρια και παιδικές κατασκηνώσεις
✱ Κέντρα Κοινότητας και Δομές καταπολέμησης της βίας κατά των γυναικών.
✱ Ενίσχυση Υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, καθώς και Ψυχικής Υγείας.
✱ Πρόγραμμα κοινωνικού φροντιστή και προσωπικού βοηθού ΑμεΑ, ηλικιωμένων κ.λπ.
✱ Ανάπτυξη ξενώνων άμεσης υποδοχής και βραχείας φιλοξενίας προς αναδοχή, οι οποίοι καλύπτουν τη διαμονή νηπίων, παιδιών και εφήβων, μετά από εισαγγελική εντολή, έως ότου διερευνηθεί η κατάσταση για επιστροφή στο οικογενειακό περιβάλλον ή για αναδοχή.
✱ Ολοκληρωμένα τοπικά σχέδια δράσης για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας, με στόχο εξατομικευμένες παρεμβάσεις σε όλους τους τομείς πολιτικής (υγεία, εκπαίδευση, προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, στέγαση, διατροφή).
Προτεραιότητα 6: «Ολοκληρωμένη και βιώσιμη ανάπτυξη περιοχών της περιφέρειας» (Στόχος Πολιτικής 5/ΕΤΠΑ), με προϋπολογισμό 73.440.210 εκατ. ευρώ.
Προγραμματίζεται να εφαρμοστούν τέσσερις Στρατηγικές Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ):
✱ Δήμος Καλαμάτας
✱ Δήμος Τριπόλεως
✱ Δήμος Σπάρτης
✱ Δήμοι Κορινθίων – Λουτρακίου/Περαχώρας/Αγίων Θεοδώρων
Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται η εφαρμογή Στρατηγικών Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ). Ενδεικτικά, οι κατηγορίες δράσεων που θα περιλαμβάνουν είναι οι εξής:
✱ Προστασία, ανάπτυξη και προβολή της δημόσιας τουριστικής περιουσίας και υπηρεσιών στον τομέα του τουρισμού, καθώς και της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των πολιτιστικών υπηρεσιών και του οικολογικού τουρισμού, εκτός των περιοχών NATURA 2000.
✱ Ανάπλαση και ασφάλεια δημόσιων χώρων και υποδομή και εξοπλισμός για καθαρές αστικές μεταφορές.
✱ Ανακαίνιση για ενεργειακή απόδοση ή μέτρα ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια υποδομή, καθώς και έργα επίδειξης και υποστηρικτικά μέτρα σύμφωνα με τα κριτήρια ενεργειακής απόδοσης.
✱ Στήριξη φιλικών προς το περιβάλλον διεργασιών παραγωγής και αποδοτικής χρήσης των πόρων στις ΜΜΕ.
Επιπλέον, προγραμματίζεται να εφαρμοστούν τέσσερις στρατηγικές ΟΧΕ:
✱ Δήμοι Ξυλόκαστρου – Ευρωστίνης, Σικυωνίων και Νεμέας.
✱ Δήμοι Ναυπλίου, Επιδαύρου και Ερμιονίδας.
✱ Ορεινός όγκος Ταϋγέτου.
✱ Μεγαλόπολη, σε συνέργεια και πλήρη συντονισμό με το ΠΔΑΜ και με θεματική στόχευση τους τομείς τουρισμού και πολιτισμού ως εναλλακτικούς μοχλούς ανάπτυξης της περιοχής.
Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται η εφαρμογή Στρατηγικών Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων (ΟΧΕ). Ενδεικτικά, οι κατηγορίες δράσεων που θα περιλαμβάνουν είναι οι εξής:
✱ Προστασία, ανάπτυξη και προβολή της δημόσιας τουριστικής περιουσίας και υπηρεσιών στον τομέα του τουρισμού, της πολιτισμικής κληρονομιάς και των πολιτιστικών υπηρεσιών, αλλά και της φυσικής κληρονομιάς και του οικολογικού τουρισμού εκτός από τις περιοχές Natura 2000.
✱ Υλική ανάπλαση και ασφάλεια δημόσιων χώρων.
✱ Πρωτοβουλίες εδαφικής ανάπτυξης.
✱ Ανακαίνιση για ενεργειακή απόδοση ή μέτρα ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια υποδομή, έργα επίδειξης και υποστηρικτικά μέτρα, σύμφωνα με τα κριτήρια ενεργειακής απόδοσης. Προτεραιότητα θα δοθεί στη μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση ΑΠΕ.
✱ Στήριξη φιλικών προς το περιβάλλον διεργασιών παραγωγής και αποδοτικής χρήσης των πόρων στις ΜΜΕ.
Προτεραιότητα 7: «Τεχνική Βοήθεια ΕΤΠΑ», με προϋπολογισμό 5.412.022 εκατ. ευρώ.
Προτεραιότητας 8: «Τεχνική Βοήθεια ΕΚΤ+», με προϋπολογισμό 2.201.404 εκατ. ευρώ.
