Πρόταση της Κομισιόν για νέα μέτρα, με σκοπό την ενίσχυση της θέσης των αγροτών στην εφοδιαστική αλυσίδα

Την Τρίτη 10/12, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε στοχευμένες τροποποιήσεις του ισχύοντος κανονισμού για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης αγοράς γεωργικών προϊόντων (ΚΟΑ), καθώς και έναν νέο κανονισμό για τη διασυνοριακή επιβολή της νομοθεσίας κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Οι προτάσεις αυτές αποσκοπούν στην ενίσχυση της θέσης των γεωργών και στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των παραγόντων της αλυσίδας εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων διατροφής. Και οι δύο προτάσεις αντικατοπτρίζουν άμεσα διάφορες συστάσεις του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της γεωργίας της ΕΕ και ανταποκρίνονται σε ορισμένες από τις πιο πιεστικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο γεωργικός τομέας.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η βελτίωση της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και η στήριξη του εισοδήματός τους αποτελούν σημαντικούς στόχους της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). Οι σημερινές στοχευμένες τροποποιήσεις αποσκοπούν, πιο συγκεκριμένα:

– Στην ενίσχυση των κανόνων για τις συμβάσεις μεταξύ γεωργών και αγοραστών, καθιστώντας τις γραπτές συμβάσεις γενική υποχρέωση και βελτιώνοντας τον τρόπο με τον οποίο οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις λαμβάνουν υπόψη τις εξελίξεις της αγοράς και τις διακυμάνσεις του κόστους και των οικονομικών συνθηκών:

• να καταστεί υποχρεωτική η θέσπιση μηχανισμών διαμεσολάβησης μεταξύ των γεωργών και των αγοραστών τους·
• στην ενίσχυση των οργανώσεων παραγωγών και των ενώσεών τους μέσω της βελτίωσης της διαπραγματευτικής τους δύναμης, της παροχής στα κράτη μέλη μεγαλύτερης χρηματοδοτικής στήριξης στο πλαίσιο των τομεακών παρεμβάσεων της ΚΑΠ και της απλούστευσης των κανόνων σχετικά με τη νομική τους αναγνώριση·
• στην παροχή στην ΕΕ της δυνατότητας να στηρίζει οικονομικά τις οργανώσεις παραγωγών, που θα αναλάβουν ιδιωτικές πρωτοβουλίες για τη διαχείριση κρίσεων·
• στον ορισμό των προαιρετικών όρων όπως «δίκαιες» και «σύντομες αλυσίδες εφοδιασμού», ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την περιγραφή της οργάνωσης της αλυσίδας εφοδιασμού κατά την εμπορία γεωργικών προϊόντων·
• στην επέκταση της δυνατότητας των γεωργών και άλλων παραγόντων να συμφωνήσουν σε πρωτοβουλίες βιωσιμότητας με ορισμένες κοινωνικές διαστάσεις, όπως η στήριξη της ανανέωσης των γενεών, η διατήρηση της βιωσιμότητας των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων ή η βελτίωση των συνθηκών εργασίας των γεωργών και των εργαζομένων σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Παράλληλα, η Επιτροπή προτείνει νέους κανόνες για τη διασυνοριακή επιβολή κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και τροφίμων που απαγορεύονται από τη λεγόμενη οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Κατά μέσο όρο, περίπου το 20 % των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων που καταναλώνονται σε ένα κράτος μέλος προέρχονται από άλλο κράτος μέλος. Είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η συνεργασία των εθνικών αρχών επιβολής, ιδίως με τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών, των ερευνών και της είσπραξης κυρώσεων.

Η πρόταση εισάγει διαδικαστικούς κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα υλοποιηθεί και θα επιτευχθεί αυτή η συνεργασία σε διασυνοριακές υποθέσεις. Με τη δημιουργία ενός μηχανισμού αμοιβαίας συνδρομής, οι εθνικές αρχές επιβολής θα έχουν τη δυνατότητα να ζητούν και να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να ζητούν από άλλη αρχή επιβολής να λαμβάνει μέτρα επιβολής εξ ονόματός τους. Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει στις αρχές επιβολής του νόμου να συμφωνήσουν για την ανάληψη συντονισμένης δράσης όταν υπάρχουν εύλογες υποψίες για εκτεταμένες αθέμιτες εμπορικές πρακτικές με διασυνοριακή διάσταση. Οι έρευνες αυτές ενισχύουν την προστασία σε επίπεδο ΕΕ για τους γεωργούς και τους μικρούς και μεσαίους προμηθευτές έναντι των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων διατροφής.

Η πρόεδρος της Κομισιόν κ. Φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Καθώς πλησιάζει η εορταστική περίοδος και οι οικογένειες θα συγκεντρωθούν για να μοιραστούν τα χριστουγεννιάτικα γεύματα, θυμόμαστε την αφοσίωση των αγροτών που κάνουν δυνατές αυτές τις στιγμές γύρω από το τραπέζι. Η δικαιοσύνη για τους γεωργούς αποτελεί βασική προτεραιότητα. Αξιοπρεπές εισόδημα, δίκαιες τιμές, ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση στην τροφική αλυσίδα και καλύτερη προστασία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, ως ένα από τα πρώτα μέτρα αυτής της θητείας, είμαι υπερήφανη που ανακοινώνω προτάσεις που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστική τους θέση.»

Επιπλέον, προς όφελος της αυξημένης εμπιστοσύνης και της δικαιοσύνης κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, η Επιτροπή πραγματοποιεί επίσης έρευνα στους γεωργούς και τους προμηθευτές σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών τροφίμων σε όλα τα κράτη μέλη για την αξιολόγηση αυτών των εν εξελίξει μέτρων. Οι απαντήσεις είναι ανοικτές έως τις 20 Δεκεμβρίου 2024.

Οι προτεινόμενες από την Επιτροπή στοχευμένες νομοθετικές τροποποιήσεις στην ΚΟΑ και ο προτεινόμενος νέος κανονισμός για τη διασυνοριακή επιβολή των ΑθΕΠ θα συζητηθούν τώρα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενόψει της έγκρισής τους.

Παράλληλα με τις σημερινές προτάσεις, η Επιτροπή έλαβε περαιτέρω μέτρα για τη στήριξη του γεωργικού τομέα. Η Επιτροπή ενέκρινε επίσης τροποποίηση του κανονισμού για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας για τον γεωργικό τομέα. Ο αναθεωρημένος κανονισμός επιτρέπει στα κράτη μέλη να στηρίζουν τους γεωργούς σε μεγαλύτερο βαθμό με απλό, γρήγορο, άμεσο και αποτελεσματικό τρόπο, καθώς η εν λόγω στήριξη de minimis δεν χρειάζεται να κοινοποιείται ή να εγκρίνεται από την Επιτροπή.

Για περισσότερες πληροφορίες:

Πρόταση για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, (ΕΕ) 2021/2115 και (ΕΕ) 2021/2116 όσον αφορά την ενίσχυση της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων