Αύξηση πόρων, θεσμική αναβάθμιση και απαλλαγή από τη μνημονιακή «θηλιά» ζητούν οι δήμοι της χώρας

Στήριξη της Αυτοδιοίκησης, ξεκάθαρες αρμοδιότητες για κάθε θεσμό του κράτους, γενναία αύξηση των πόρων και ενίσχυση των δήμων με νέο προσωπικό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το πλαίσιο διεκδικήσεων των δήμων της χώρας, σύμφωνα με το ψήφισμα του ετήσιου συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ).

«Ζητάμε μια πραγματική μεταρρύθμιση, που θα λειτουργήσει ως ένα νέο συμβόλαιο εμπιστοσύνης, μεταξύ κράτους, Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ Βαθμού και κοινωνίας των πολιτών», επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, στο ψήφισμα, στο οποίο κατέληξε το Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ, που διεξήχθη στη Ρόδο από τις 7 έως τις 9 Νοεμβρίου 2024.

«Δεν μπορεί να υπάρξει αγροτική ανάπτυξη χωρίς να υπάρχει τοπική ανάπτυξη», επισημαίνει η ΚΕΔΕ στο ψήφισμά της

Αίσθηση κατά τη διάρκεια του συνεδρίου προκάλεσαν οι προτάσεις του υπουργού Εσωτερικών, Θοδωρή Λιβάνιου, για ένα νέο εκλογικό πλαίσιο ανάδειξης δημοτικών αρχών. Ωστόσο, οι αναφορές περί αλλαγών του εκλογικού συστήματος δεν ήταν αρκετές για να επηρεάσουν την ατζέντα των δήμων, που παρέμειναν προσηλωμένοι στον αρχικό τους στόχο: Την υλοποίηση μιας ουσιαστικής μεταρρύθμισης στο μοντέλο λειτουργίας του κράτους και της Αυτοδιοίκησης, εντός του 2025, με έμφαση σε πρώτη φάση στις αρμοδιότητες, τη χρηματοδότηση των δήμων και τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό, σύμφωνα εξάλλου με το ψήφισμα, που υπερψηφίστηκε από τις δύο μεγαλύτερες παρατάξεις που συμμετέχουν στο ΔΣ της Ένωσης.

Διεκδικήσεις

Η ΚΕΔΕ ζητά, μεταξύ άλλων:

1. Την κατάρτιση του νέου Κώδικα και της Χάρτας της Αυτοδιοίκησης, που θα στηρίζεται στην Αποκέντρωση, προβλέποντας ένα νέο σύστημα διοικητικής οργάνωσης της χώρας και της Αυτοδιοίκησης, με ξεκάθαρες αρμοδιότητες για κάθε θεσμό του κράτους, με βάση τις αρχές της εγγύτητας, της επικουρικότητας και της αποτελεσματικότητας.
2. Την κατακόρυφη αύξηση των πόρων της Αυτοδιοίκησης, με περαιτέρω αύξηση των ΚΑΠ, με εφαρμογή όσων προβλέπει το Σύνταγμα της χώρας και ο Ν.3852, για δήμους που θα διαθέτουν λειτουργική αυτοτέλεια και οικονομική ανεξαρτησία και θα υποστηρίζονται από επαρκείς, θεσμοθετημένους πόρους. Συγκεκριμένα, ζητά γενναία αύξηση των πόρων που θα αποδοθούν στους δήμους μέσω των ΚΑΠ, το 2025, τουλάχιστον κατά 1 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2024 και την κατάργηση όλων των μνημονιακών περιορισμών, που θεσπίστηκαν για λόγους που σήμερα δεν υφίστανται.
3. Τη δημιουργία Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος Δήμων με συγχρηματοδότηση από εθνικούς πόρους και τον τραπεζικό τομέα (π.χ. την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων), το οποίο θα καλύπτει τις ανάγκες των δήμων, σε υποδομές που υπάρχει μεγάλη ανάγκη σήμερα, αλλά και σε τομείς που υπάρχει υποχρηματοδότηση από το κεντρικό κράτος.
4. Την ενίσχυση των δήμων με νέο προσωπικό, προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν στις αρμοδιότητές τους.
5. Την ουσιαστική θεσμική και οικονομική αναβάθμιση της καταστατικής θέσης του αιρετού πολιτικού προσωπικού των ΟΤΑ.
6. Την ανάδειξη του ισχυρού ρόλου των δήμων στη διαχείριση των μεγάλων ζητημάτων, όπως οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης, τα ανοιχτά κοινωνικά ζητήματα (ασφάλεια, στέγαση, φτώχεια), η ενεργειακή αυτάρκεια, η διαχείριση των υδάτων, κ.λπ.
7. Την ισότιμη αντιμετώπιση όλων των δήμων, ανεξαρτήτως μεγέθους, με έμφαση στους μικρούς νησιωτικούς και μικρούς ορεινούς δήμους.
8. Την περαιτέρω ενίσχυση της διαφάνειας σε όλα τα στάδια διαμόρφωσης και εφαρμογής των αποφάσεων και πολιτικών που αφορούν τη λειτουργία των δήμων, καθώς και στη διαρκή δημόσια λογοδοσία στους πολίτες για τα πεπραγμένα τους.
9. Την αναβάθμιση του αναπτυξιακού τους αποτυπώματος.
10. Την ανάγκη να ανταποκριθούν στις σύγχρονες προκλήσεις για πόλεις ψηφιακές, «έξυπνες», «πράσινες», βιώσιμες και ανθεκτικές στις απειλές της κλιματικής κρίσης.

Σε πρώτο πλάνο ο αγροτικός τομέας

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο ψήφισμα υπάρχει ειδική αναφορά και για τον πρωτογενή τομέα. «Δεν μπορεί να υπάρξει αγροτική ανάπτυξη χωρίς να υπάρχει τοπική ανάπτυξη», επισημαίνει η ΚΕΔΕ, το διεκδικητικό πλαίσιο της οποίας αφορά:

• Τις αποζημιώσεις για τα αγροτεμάχια που παραμένουν «μπαζωμένα» σε όλες τις πληγείσες περιοχές από τα καιρικά φαινόμενα “Daniel” και “Elias”.
• Την απλοποίηση των διαδικασιών για τις αποζημιώσεις των κτηνοτρόφων, το ζωικό κεφάλαιο των οποίων επλήγη λόγω πανώλης και την άμεση βοήθεια για τις ανάγκες απολύμανσης και αντικατάστασης των κοπαδιών, ενίοτε και των σταβλικών εγκαταστάσεων.
• Την επιστροφή του ΕΦΚ πετρελαίου, η οποία σταμάτησε να παρέχεται στους δικαιούχους αγρότες από το 2016 (προϋπολογισμού περίπου 180 εκατ. ευρώ).
• Την άμεση έκδοση των προσωρινών Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, τα οποία μέχρι σήμερα δεν είναι έτοιμα.
• Την άμεση και χωρίς καθυστερήσεις επιστροφή του μισθώματος των επιλέξιμων βοσκότοπων στους δήμους (τέλος βοσκής), όπως ίσχυε μέχρι την ψήφιση του Νόμου 4351/2015, τροποποιώντας ανάλογα το άρθρο 7 παρ. 2 του εν λόγω Νόμου.
• Τη διασφάλιση σταθερότητας στο γεωργικό εισόδημα μέσα από την επαρκή χρηματοδότηση των Άμεσων Ενισχύσεων του πρώτου Πυλώνα της ΚΑΠ και όχι τη μείωση αυτού.
• Την προστασία των μικρομεσαίων γεωργοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, οι οποίες είναι και περισσότερο ευάλωτες στις μεταβολές του εισοδήματος από την κλιματική αλλαγή.
• Την επανεξέταση και την αναθεώρηση των εργαλείων της ΕΕ για την αντιμετώπιση κρίσεων.
• Την επικαιροποίηση – τροποποίηση του Κανονισμού του ΕΛΓΑ (ώστε να περιλαμβάνονται στις κατηγορίες αποζημιώσεων οι ζημιές που είναι αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης, όπως χαλαζοπτώσεις, ξηρασίες και ασθένειες, που προκαλούνται από διάφορα παθογόνα).
• Συμβουλευτικές υπηρεσίες με τη συμμετοχή των γεωτεχνικών των δήμων που θα καθοδηγούν τους γεωργούς, τους κτηνοτρόφους και τους αλιείς, ώστε να βελτιώσουν τη λειτουργικότητα των εκμεταλλεύσεών τους.