Αισθητήρες καταγράφουν πότε ένα μελίσσι είναι έτοιμο να καταρρεύσει

Τα καλά κρυμμένα μυστικά μιας μελισσοκομικής κυψέλης αποκρυπτογραφούνται μέσω της τεχνολογίας προς όφελός της. Αισθητήρες που τοποθετούνται τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά της κυψέλης καταγράφουν περιβαλλοντικά και κλιματολογικά δεδομένα, με στόχο την πρόβλεψη των παραγόντων εκείνων που ευθύνονται για την κατάρρευση της κυψέλης τον χειμώνα.

Ελλάδα, Γερμανία και Γαλλία συνεργάζονται μέσω του σχετικού ευρωπαϊκού προγράμματος, «BeeConnected», για να δώσουν απαντήσεις στους μελισσοκόμους αναφορικά με τη σφαιρική απεικόνιση της κατάστασης μιας κυψέλης έτσι ώστε να προληφθεί μια ενδεχόμενη κατάρρευση.

«Μια κυψέλη τον χειμώνα λειτουργεί ορισμένες φορές σαν ένα μαύρο κουτί. Οι μελισσοκόμοι, λόγω των καιρικών συνθηκών δυσκολεύονται να φτάσουν και να ανοίξουν τις κυψέλες, με αποτέλεσμα η πληροφορία να παραμένει μέσα σε αυτήν χωρίς να μπορεί να ελεγχθεί η κατάστασή της. Επομένως, έπρεπε να βρούμε έναν τρόπο να προβλέψουμε τις καταστάσεις για να επιζήσουν τα μελίσσια», αναφέρει στην «ΥΧ» η διευθύντρια του Ινστιτούτου Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, Δρ Φανή Χατζήνα, που συμμετέχει στο πρόγραμμα.

Χρήση αισθητήρων

Ο τρόπος αυτός, για τον έλεγχο της κυψέλης, ήταν η δημιουργία και η εγκατάσταση διαφορετικών αισθητήρων. «Αισθητήρων, δηλαδή, διαφορετικών ειδών, όπως θερμοκρασίας, υγρασίας, βάρους, οι οποίοι μπορούν να μας δώσουν στοιχεία χωρίς εμείς να χρειαστεί να ανοίγουμε την κυψέλη κάθε τόσο. Μπορούμε να συλλέξουμε τα στοιχεία αυτά με πολύ λίγες επισκέψεις στα μελίσσια, καθώς και από απόσταση. Στόχος μας ήταν να συλλέξουμε όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία για να προβλέψουμε τι συμβαίνει σε ένα μελίσσι λίγο πριν από τον χειμώνα», τονίζει η Δρ Χατζήνα.

Μελέτη διαφορετικών περιοχών

Για την καταγραφή των δεδομένων μελετήθηκαν τρεις διαφορετικές περιοχές σε καθεμιά από τις τρεις χώρες. Όσον αφορά τη χώρα μας, το Ινστιτούτο εγκατέστησε τρία μελισσοκομεία στη Βόρεια Ελλάδα, τρία κοντά στην Αττική και τρία στην Καλαμάτα, έτσι ώστε να εξεταστούν διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες.

Σύμφωνα με τη Δρα Χατζήνα, «στόχος μας ήταν να δούμε πώς τέτοιου είδους συστήματα ακριβείας στη μελισσοκομία μπορούν να μας δώσουν πρόγνωση σε διαφορετικές κλιματικές συνθήκες, αλλά και σε διαφορετικές καταστάσεις της χρήσης γης. Δηλαδή, στο φυσικό περιβάλλον, το αστικό, αλλά και σε μία μέση κατάσταση».

Όπως φαίνεται από την έρευνα, υπάρχουν διαφορές που εμφανίζονται στον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσονται τα μελισσοσμήνη, ανάλογα με τους εξωτερικούς παράγοντες. «Για παράδειγμα, ένα παράγοντας που τα επηρεάζει είναι η περιβαλλοντική ρύπανση που μπορεί να προέρχεται από ρύπους, όπως βαρέα μέταλλα από τα καύσιμα των αυτοκινήτων. Ωστόσο, ο πιο ισχυρός παράγοντας είναι η χρήση φυτοφαρμάκων, καθώς επηρεάζουν πάρα πολύ τη δυναμική ανάπτυξης του μελισσιού», συνεχίζει η Δρ Χατζήνα.

Οι θερμοκρασίες που δείχνουν ότι ένα μελίσσι θα καταρρεύσει

Τον συνδυασμό των θερμοκρασιών που επικρατούν τόσο εξωτερικά της κυψέλης όσο και εσωτερικά και ενέχουν τον κίνδυνο για την κατάρρευση του μελισσοσμήνους έχουν εντοπίσει οι ερευνητές μέσω του προγράμματος.

«Έχουμε συμπεράνει ότι παρακολουθώντας τέσσερα είδη θερμοκρασίας, όπως αυτή του εξωτερικού περιβάλλοντος, του εσωτερικού που ουσιαστικά μετράμε ζωτικά σημεία για το μελίσσι, του εξωτερικού φλοιού και την κεντρική θερμοκρασία, μπορούμε να καταλάβουμε ότι το μελίσσι αυτό θα καταρρεύσει και αυτό ετοιμαζόμαστε να το δημοσιεύσουμε», τονίζει η ίδια.

Όσον αφορά τη χώρα μας, το Ινστιτούτο εγκατέστησε τρία μελισσοκομεία στη Βόρεια Ελλάδα, τρία κοντά στην Αττική και τρία στην Καλαμάτα, έτσι ώστε να εξεταστούν διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες

Η άποψη των μελισσοκόμων

Εκτός από τα παραπάνω, το πρόγραμμα εστιάζει και στη συμπεριφορά των μελισσοκόμων απέναντι στα συστήματα ακριβείας στη μελισσοκομία. Πιο αναλυτικά, η Δρ Χατζήνα αναφέρει ότι «θέλαμε να πιάσουμε τον ρυθμό και την άποψη των μελισσοκόμων στο κατά πόσο αυτού του είδους τα εργαλεία ακριβείας τούς βοηθούν ή όχι, αν τους φαίνονται ακριβά, για ποιον λόγο τα χρησιμοποιούν αυτοί που ήδη τα χρησιμοποιούν και αν θα ήθελαν να τα χρησιμοποιήσουν όσοι δεν τα χρησιμοποιούν».

Πραγματοποιώντας τη συγκεκριμένη έρευνα, καταγράφηκε ότι είναι αρκετοί εκείνοι που σκέφτονται να επενδύσουν σε τέτοιου είδους εργαλεία που τους βοηθούν στη δουλειά τους, μειώνοντας παράλληλα τον απαιτούμενο χρόνο, ωστόσο τους προβληματίζει το κόστος εγκατάστασης. «Για τον λόγο αυτόν, χρειάζεται ακόμη να γίνει προσπάθεια από την αγορά για να γίνουν τα εν λόγω συστήματα πιο οικονομικά και προσιτά για τους μελισσοκόμους», καταλήγει η ίδια.