Άνοδο καταγράφουν οι ελληνικές εξαγωγές φράουλας

του Γιάννη Τσιφόρου

Οι φράουλες αποτελούν ένα από τα πλέον δημοφιλή φρούτα με υψηλή διατροφική αξία και συνεχή άνοδο της παγκόσμιας παραγωγής στο διάστημα των τελευταίων ετών. Το 2021, η παγκόσμια παραγωγή νωπής φράουλας ανήλθε σε 9,17 εκατ. τόνους, παρουσιάζοντας αύξηση ως προς το προηγούμενο έτος (+3,2%), με την Κίνα να καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος.

Ακολουθούν από απόσταση οι ΗΠΑ, η Τουρκία, το Μεξικό και η Αίγυπτος. Μεγαλύτερη ωστόσο ήταν η άνοδος των παγκόσμιων εξαγωγών του προϊόντος, που ανήλθαν σε 1,04 εκατ. τόνους (+11,7%), όπου κυριαρχεί η Ισπανία και ακολουθούν κατά σειρά το Μεξικό και οι ΗΠΑ, ενώ στην 4η θέση της παγκόσμιας κατάταξης βρίσκεται η Ελλάδα (Πίνακας 1).

Πίνακας 1: Μερίδια παγκόσμιας παραγωγής
και εξαγωγών φράουλας (2021, σε χιλ. τόνους)

Πηγή: FAO data, Crop production and trade, 2023

Στην ΕΕ, ο όγκος παραγωγής νωπής φράουλας ανήλθε το 2021 σε 1,2 εκατ. τόνους περίπου, παρουσιάζοντας αισθητή αύξηση ως προς το προηγούμενο έτος (+9%). Ωστόσο, το 2022, η παραγωγή του προϊόντος στις σημαντικότερες παραγωγικές χώρες της ΕΕ περιορίστηκε, κυρίως εξαιτίας της μεγάλης ανόδου του κόστους των παραγωγικών εισροών (ενέργεια, λιπάσματα), με αποτέλεσμα τη μείωση του όγκου εξαγωγών. Η πτώση των εξαγωγών ήταν αισθητή στα περισσότερα κράτη-μέλη, ιδιαίτερα στην Πορτογαλία, στην Πολωνία και στην Ισπανία και σε μικρότερο βαθμό σε άλλες χώρες (Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο). Εξαίρεση αποτέλεσε η Ελλάδα, στην οποία ο όγκος εξαγωγών ανήλθε το 2022 σε 75.000 τόνους, κατατάσσοντας τη χώρα στη 2η θέση μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ (Πίνακας 2).

Πίνακας 2: Όγκος εξαγωγών φράουλας από κράτη-μέλη της ΕΕ
(2020-2022, σε τόνους)

Πηγή: Eurostat, EU trade by HS 6, 20/4/2023

Μεταξύ των τρίτων χωρών, το Ην. Βασίλειο εξακολουθεί να αποτελεί την κυριότερη χώρα προορισμού των εξαγωγών φράουλας της ΕΕ, καλύπτοντας το 2022 το μεγαλύτερο μέρος του όγκου και της αξίας (42.000 τόνοι, αξίας 163 εκατ. ευρώ) και σε απόσταση από τη δεύτερη στη σειρά Ελβετία (13.000 τόνοι, αξίας 57 εκατ. ευρώ). Στο σύνολό τους πάντως οι εξαγωγές της ΕΕ προς τρίτες χώρες περιορίστηκαν το 2022 σε 82.700 τόνους, μέγεθος σημαντικά μειωμένο ως προς το προηγούμενο έτος (-14%), ενώ οριακή ήταν η μεταβολή στην αξία, που ανήλθε σε 303,9 εκατ. ευρώ (+1%).

Αυξήθηκε η παραγωγή στην Ελλάδα

Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η εγχώρια παραγωγή νωπής φράουλας ανήλθε το 2022 σε 98.000 τόνους περίπου, παρουσιάζοντας αισθητή άνοδο ως προς το προηγούμενο έτος (+14%). Σημαντική εξάλλου ήταν η αύξηση των εξαγωγών, ο όγκος των οποίων το 2022 υπερέβη το επίπεδο των 75.000 τόνων (+10%), με αποτέλεσμα η εξαγωγική επίδοση του προϊόντος, ως ποσοστό της προσφοράς, να διατηρείται σε υψηλό επίπεδο (76,5%). Άνοδο επίσης κατέγραψε η κατανάλωση (+25%), αν και το μέγεθός της υπολείπεται του αντίστοιχου του 2020 (Πίνακας 3).

Πίνακας 3: Εγχώρια παραγωγή, εμπόριο και κατανάλωση φράουλας (2020-2022, σε τόνους)

Πηγές: ΥΠΑΑΤ για την παραγωγή και Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το εμπόριο,
(*) Προσωρινά στοιχεία

Στις εξαγωγές φράουλας, η Γερμανία εξακολουθεί να αποτελεί τον κυριότερο προορισμό των ελληνικών προϊόντων, καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος και ακολουθούν κατά σειρά η Ρουμανία, η Πολωνία, η Εσθονία και η Βουλγαρία. Ωστόσο, καλύτερη παραμένει η αγορά του Ην. Βασιλείου, που παρουσιάζει την υψηλότερη τιμή εξαγωγής (5 ευρώ/κιλό), πολύ μεγαλύτερη του μέσου όρου της χώρας. Αντίθετα, χαμηλές θεωρούνται οι τιμές εξαγωγής στις χώρες της Βαλτικής και στη Βουλγαρία (Πίνακας 4).

Πίνακας 4: Αξία και όγκος ελληνικών εξαγωγών νωπής φράουλας κατά χώρα (2021-2022)

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Access2Markets, 20/3/2023)

Κρίνεται συνεπώς αναγκαία η ενίσχυση των εξαγωγών της χώρας προς το Ην. Βασίλειο, που αποτελεί άλλωστε τη μεγαλύτερη αγορά στα προϊόντα φράουλας της ΕΕ. Πρόκληση πάντως εξακολουθεί να αποτελεί η ενίσχυση της μέσης τιμής εξαγωγής της χώρας στις φράουλες (1,7 ευρώ/κιλό) που παραμένει πολύ χαμηλότερη από την αντίστοιχη της Ισπανίας (2,6 ευρώ/κιλό) και της Ιταλίας (3,4 ευρώ/κιλό). Η αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, τη βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας σε όρους πιστοποίησης, τυποποίησης και συσκευασίας των προϊόντων, σε συνδυασμό με την υλοποίηση προγράμματος προβολής και προώθησης από τις οργανώσεις παραγωγών του τομέα, με σκοπό την ενίσχυση της διείσδυσης σε αγορές ορισμένων τρίτων χωρών (Ην. Αραβικά Εμιράτα, Ην. Βασίλειο κ.ά.) που παρουσιάζουν αυξημένο ενδιαφέρον και προσφέρουν υψηλότερες, συγκριτικά, τιμές.

Δυσμενείς οι καιρικές συνθήκες στην τρέχουσα περίοδο

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις (Bλ. FreshPlaza: Global Market Overview Strawberries, 14/4/2023) στην Ισπανία οι παραγωγοί αντιμετώπισαν προβλήματα στην έναρξη της συγκομιδής του προϊόντος κατά την τρέχουσα περίοδο, λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών. Όπως τόνισε πριν από λίγες ημέρες η Ένωση Παραγωγών και Εξαγωγέων Φράουλας (Freshuelva), η παραγωγή αναμένεται να μειωθεί κατά 15% περίπου σε σύγκριση με την προηγούμενη. Ανάλογα προβλήματα εξάλλου αντιμετωπίζονται στην Ολλανδία, με δυσμενή επίδραση στην ποιότητα των προϊόντων, αλλά και στην Ιταλία, λόγω των ιδιαίτερα ψυχρών καιρικών συνθηκών, από τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους και έπειτα.

Στην Ελλάδα, και ιδιαίτερα στην Ηλεία που εξακολουθεί να καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της εγχώριας παραγωγής του προϊόντος (60% και πλέον), αναμένεται μειωμένη απόδοση σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, ενώ ζήτημα εξακολουθεί να αποτελεί η έλλειψη εποχικών εργατών. Ωστόσο, ανοδικά φαίνεται να κινούνται οι εξαγωγές φράουλας της χώρας στις αρχές του τρέχοντος έτος.

Ήδη, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις (στοιχεία Eurostat, EU monthly trade, 20/4/2023), στο πρώτο δίμηνο του 2023 οι εξαγωγές του προϊόντος ανήλθαν σε 11.600 τόνους, μέγεθος σημαντικά αυξημένο ως προς το αντίστοιχο διάστημα του 2022 (+38%).