Ανοιξιάτικοι χειρισμοί για την αντιμετώπιση ασθενειών σε καλλιέργειες μηλοειδών και πυρηνοκάρπων

Η περίοδος της άνοιξης αποτελεί την κρισιμότερη περίοδο για την αποτελεσματική διαχείριση των ασθενειών των μηλοειδών και των πυρηνοκάρπων, όπως το φουζικλάδιο της μηλιάς και της αχλαδιάς, η σεπτορίωση της αχλαδιάς και η φαιά σήψη μηλοειδών και πυρηνοκάρπων. Οι συγκεκριμένες ασθένειες, εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις αποδόσεις, καθώς και την ποιότητα των καρπών.

Για την αντιμετώπιση αυτών των ασθενειών πρέπει να ακολουθείται μια ολιστική προσέγγιση, η οποία να εστιάζει στην εφαρμογή κατάλληλων καλλιεργητικών πρακτικών, στην παρακολούθηση των καιρικών συνθηκών και εν τέλει στη χρήση συνθετικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων (μυκητοκτόνων), ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή πρόληψη και διαχείριση των παθογόνων μυκήτων.

Φουζικλάδιο της μηλιάς

Το φουζικλάδιο της μηλιάς αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές ασθένειες, η οποία επιφέρει σημαντική μείωση στην ποσότητα και την ποιότητα των καρπών, καθώς και εξασθένιση του δέντρου, μειώνοντας τη συνολική φωτοσυνθετική επιφάνεια στο φύλλωμα. Για την αντιμετώπιση του φουζικλαδίου, συνίσταται το παράχωμα των πεσμένων φύλλων τον χειμώνα, στα οποία διαχειμάζει το παθογόνο και ξεκινάει τις μολύνσεις την άνοιξη.

Πρέπει να ακολουθούν προληπτικοί ψεκασμοί με προστατευτικά μυκητοκτόνα και στη συνέχεια με διασυστηματικά μυκητοκτόνα. Οι εφαρμογές αυτές πρέπει να γίνονται πάντα με βάση τις υποδείξεις των υπηρεσιών γεωργικών προειδοποιήσεων και με εγκεκριμένα για την ασθένεια σκευάσματα.

Όπου αυτό δεν είναι δυνατό, οι ανοιξιάτικοι ψεκασμοί γίνονται με βάση το φαινολογικό στάδιο των δέντρων: 1) Στο στάδιο της πράσινης κορυφής, 2) στο στάδιο της ρόδινης κορυφής και 3) όταν έχει πέσει το μεγαλύτερο ποσοστό των πετάλων των ανθέων (75%). Αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για το παθογόνο (βροχερός καιρός), τότε οι ψεκασμοί μπορούν να επαναληφθούν για διάστημα επιπλέον δύο εβδομάδων.

Σημαντικό είναι οι επεμβάσεις με μυκητοκτόνα να πραγματοποιούνται συλλογικά σε μία περιοχή, ενώ συστήνεται και η εναλλαγή των δραστικών ουσιών για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ανθεκτικότητας από τον μύκητα. Τέλος, είναι σημαντικό να έχει πραγματοποιηθεί σωστό κλάδεμα κατά τη χειμερινή περίοδο και κατά τις αρχές της άνοιξης, ώστε να εξασφαλίζεται ο καλός αερισμός της κόμης και της μείωσης της υγρασίας εντός αυτής.

Φουζικλάδιο και σεπτορίωση της αχλαδιάς

Το φουζικλάδιο της αχλαδιάς είναι επίσης μία πολύ διαδεδομένη ασθένεια στη χώρα μας, ενώ τα συμπτώματα που προκαλεί στα δέντρα της αχλαδιάς ομοιάζουν με αυτά του φουζικλαδίου της μηλιάς.

Η αντιμετώπιση της συγκεκριμένης ασθένειας ακολουθεί την ίδια προσέγγιση με αυτή του φουζικλαδίου της μηλιάς, με εφαρμογή προστατευτικών και διασυστηματικών μυκητοκτόνων, ενώ ένα επιπλέον καλλιεργητικό μέτρο εστιάζει στην αφαίρεση και την καταστροφή κλάδων που φέρουν έλκη (επιμήκεις πληγές), ώστε να περιοριστούν οι αρχικές εστίες μολύσματος του παθογόνου μύκητα.

Η σεπτορίωση της αχλαδιάς αποτελεί μια άλλη σοβαρή ασθένεια που παρατηρείται κυρίως στα φύλλα της αχλαδιάς και σπανιότερα στους καρπούς, αν και κατά τα τελευταία χρόνια η συχνότητα εμφάνισης προσβολών στους καρπούς έχει αυξηθεί. Έχει παρατηρηθεί σχεδόν σε όλες τις περιοχές της χώρας μας και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει σοβαρότατα προβλήματα εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα.

Η ασθένεια εκδηλώνεται συνήθως αργά την άνοιξη ή στις αρχές του καλοκαιριού στα φύλλα, όπου σε ευνοϊκές συνθήκες και σε έντονες προσβολές παρατηρείται μέχρι και φυλλόπτωση. Συνήθως, οι ανοιξιάτικοι ψεκασμοί που γίνονται για την αντιμετώπιση του φουζικλαδίου της αχλαδιάς είναι αρκετοί και για την αντιμετώπιση της σεπτορίωσης.

Σε περιπτώσεις και σε περιοχές όπου παρατηρούνται εντονότατες προσβολές, συστήνεται η εφαρμογή επιπλέον συμπληρωματικών ψεκασμών με χαλκούχα μυκητοκτόνα σε διάστημα περίπου δύο εβδομάδων. Σε όλες τις περιπτώσεις, θα πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθώς και οι ετικέτες των παρασκευαστών των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, για την αποφυγή της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος και της ανάπτυξης ανθεκτικότητας από τα παθογόνα.

Φαιά σήψη (μονίλια) των πυρηνοκάρπων

Η φαιά σήψη είναι μία ασθένεια που παρατηρείται πολύ συχνά στα πυρηνόκαρπα, ενώ μπορεί να επηρεάσει και τα μηλοειδή. Στα δέντρα τα οποία έχουν προσβληθεί από την ασθένεια παρατηρούνται νεκρώσεις ανθέων την άνοιξη, ενώ μέσω αυτών ο μύκητας προσβάλει τους κλαδίσκους πάνω στους οποίους παρατηρούνται μικρά έλκη. Εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, ο μύκητας προσβάλλει και τους αναπτυσσόμενους καρπούς σε όλα τα στάδια ανάπτυξής τους.

Για την αντιμετώπιση της ασθένειας, είναι απαραίτητος ο συνδυασμός καλλιεργητικών πρακτικών και εφαρμογή μυκητοκτόνων. Η αφαίρεση των προσβεβλημένων κλαδίσκων είναι απαραίτητη, με σκοπό τη μείωση του πρωτογενούς μολύσματος και της αποτελεσματικότερης εφαρμογής των ψεκασμών με προστατευτικά μυκητοκτόνα.

Οι ψεκασμοί που απαιτούνται για τη διαχείριση της ασθένειας γίνονται σε τρία φαινολογικά στάδια του δέντρου και αφορούν: 1) Στην έκπτυξη των οφθαλμών, 2) στη λευκή κορυφή και 3) στην πλήρη άνθηση. Τα χημικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα πρέπει και σε αυτή την περίπτωση να είναι εγκεκριμένα για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια και ασθένεια (βλέπε ιστότοπο ΥΠΑΑΤ).

των Χρήστου Τσούκα και Επαμεινώνδα Παπλωματά, Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών