Αντιμέτωπη με την κλιματική κρίση και τον υπερτουρισμό η Χαλκιδική

Αντιμέτωπη με τις πολύπλευρες προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής βρίσκεται η Χερσόνησος της Χαλκιδικής, η οποία βιώνει πολύ νωρίτερα από το προβλεπόμενο τις συνέπειες των δραματικών μεταβολών στον καιρό.

Την ίδια ώρα, το φαινόμενο του υπερτουρισμού, της έλλειψης αναγκαίων έργων και ελεγκτικών μηχανισμών, της ανεξέλεγκτης αύξησης καταλυμάτων τύπου Airbnb, πολλά εκ των οποίων είναι παράνομα, και μια σειρά άλλων μικρών και μεγάλων ζητημάτων δημιουργούν μια απαισιόδοξη εικόνα για το μέλλον της.

Έτσι, υπό το βάρος της μαζικής προσέλευσης τουριστών –στην κατά τα άλλα σύντομη τουριστική περίοδό της–, ο όρος της βιώσιμης και αειφορικής ανάπτυξης φαντάζει πιο επίκαιρος από ποτέ και τίθεται ως αναγκαία προϋπόθεση για την οικονομική και κοινωνική ευμάρεια και την προστασία των φυσικών πόρων και της βιοποικιλότητας της περιοχής.

Τουριστική κίνηση, χαμηλοί τζίροι

Αναμφίβολα για τη Χαλκιδική, όπως φυσικά και για τη χώρα μας, το τουριστικό προϊόν της είναι από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της τοπικής οικονομίας. Η φετινή περίοδος, πάντως, παρά τις αρχικές προσδοκίες, προχωρά με χαμηλές επιδόσεις, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής, Γιάννη Κουφίδη, αλλά και με τη διμηνιαία έρευνα «Βαρόμετρο της Οικονομίας της Χαλκιδικής», που καταγράφει την πορεία της τοπικής οικονομίας.

Μπορεί η προσέλκυση του μαζικού τουρισμού να ανέδειξε ζητήματα… χωρητικότητας στις παραλίες με ελεύθερη πρόσβαση, συνωστισμό στους δρόμους και στις πλατείες και, κατ’ επέκταση, συμφόρηση των υποδομών, ωστόσο αυτό δεν μεταφράστηκε σε κέρδη για τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη Χαλκιδική, οι οποίοι δήλωσαν –μεταξύ άλλων– λίγο έως καθόλου ικανοποιημένοι για την πορεία της σεζόν που διανύουμε, καθώς ο τζίρος των καταστημάτων είναι ιδιαίτερα μειωμένος.

Οι όποιοι ωφελημένοι επιχειρηματικοί κλάδοι θα μπορούσαν να είναι τα καταλύματα (ενοικιαζόμενα, Airbnb, ξενοδοχεία). Ωστόσο, συγκεκριμένοι παράγοντες επηρέασαν πτωτικά την τουριστική κίνηση. «Δεν θα σταθώ μόνο στην ακρίβεια, που είναι καταλυτικός παράγοντας για τους τουρίστες όλων των εθνικοτήτων, αλλά στο ότι δύο μεγάλα αθλητικά γεγονότα έγιναν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Το Euro στη Γερμανία και οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι. Πολλά εκατομμύρια ανθρώπων μετακινήθηκαν προς αυτές τις χώρες, που είναι εύκολα προσβάσιμες και με τον οδικό τουρισμό. Δεν ήταν δυνατή χρονιά, ως παρουσία κόσμου και ως κατανάλωση. Οι περισσότεροι τουρίστες δεν είχαν μεγάλη αγοραστική δύναμη», επισημαίνει ο πρόεδρος του Συλλόγου Ενοικιαζόμενων Δωματίων «Άμμων Ζευς», με έδρα την Καλλιθέα, και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Τουριστικών Επιχειρήσεων Χαλκιδικής-Θεσσαλονίκης «Θερμάλια», Γεώργιος Θωμασούλης.

Για τον ίδιο, μεγάλο πλήγμα για την οικονομία της χώρας μας είναι και τα παράνομα Airbnb. Πρόκειται για εξοχικές κατοικίες που ανήκουν ιδιοκτησιακά σε πολίτες άλλων χωρών της Βαλκανικής, οι οποίοι κάνουν για λίγες ημέρες διακοπές και, στη συνέχεια, τα ενοικιάζουν σε ομοεθνείς τους.

«Είναι ανεξέλεγκτη η κατάσταση. Φέρνουν κόσμο από τη χώρα τους, πληρώνονται στη χώρα τους, δεν υπάρχει έλεγχος για τους ενοικιαστές, αφού παρουσιάζονται ως φιλοξενούμενοι, και χάνονται σημαντικά έσοδα εξαιτίας της φοροδιαφυγής», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Θωμασούλης.

Βιώσιμος/αναγεννητικός τουρισμός

Στην πολύβουη Κασσάνδρα, αλλά και στη Σιθωνία, οι περισσότερες παραθαλάσσιες τοπικές κοινότητες κατακλύζονται, στην κυριολεξία, για δύο μήνες από τουρίστες. Είναι αναπόφευκτο οι υποδομές να δοκιμάζονται ή να καταρρέουν, αφού π.χ. οι βιολογικοί καθαρισμοί έχουν κατασκευαστεί για να αντέχουν τα λύματα λίγων χιλιάδων κατοίκων.

Φέτος, σε συνάρτηση με την κλιματική αλλαγή και το πολύπλευρο φαινόμενο του υπερτουρισμού, εντονότερο ήταν το θέμα της λειψυδρίας, τουλάχιστον τον μήνα Ιούλιο, προκαλώντας παρατεταμένα προβλήματα υδροδότησης σε πολυπληθείς περιοχές.

«Η Χαλκιδική πλήττεται ήδη από την κλιματική κρίση», υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής, και εξαιτίας αυτού του φαινομένου, αλλά και της έλλειψης υποδομών, όπως λέει, αλλάζουν τα πάντα: Ποιότητα και ποσότητα του νερού, διάβρωση ακτών, αλλαγή ακτογραμμών. Έτσι, κάποιες περιοχές χρειάζονται επανασχεδιασμό και μια αειφόρο οικονομία, που θα κοιτά όλους τους κλάδους.

Για την αντιμετώπιση του φαινομένου της λειψυδρίας, ο κ. Θωμασούλης κάνει αρχικά λόγο για ατομική ευθύνη της κάθε επιχείρησης να εξασφαλίζει ποιοτικές υπηρεσίες στους πελάτες της και να φροντίζει, όπου μπορεί να επέμβει, στο δικό της «περιβάλλον», και μετέπειτα συλλογική.

«Εγώ, που έχω επιχείρηση, θα πρέπει να σκεφτώ ότι υπάρχει πρόβλημα με το νερό, που σημαίνει ότι πρέπει να ενεργήσω έτσι ώστε να έχω τις κατάλληλες συνθήκες για τις οποίες πληρώθηκα. Να τοποθετήσω δεξαμενή και να το αποθηκεύσω. Το δίκτυο της ύδρευσης δεν φταίει από μόνο του. Θα πρέπει ως επιχειρηματίας να διαφυλάξω την ποιότητα και την ποσότητα το νερού για τους πελάτες μου», επιχειρηματολογεί.

Ακρίβεια και άνοδος των τιμών

Μεγάλη κουβέντα έχει ανοίξει φέτος και για το θέμα των τιμών σε καταλύματα, beach bars, επιχειρήσεις εστίασης κ.λπ. Η ακρίβεια και οι υψηλές τιμές φαίνεται πως ήταν η αιτία για να γυρίσουν οι Έλληνες την πλάτη στη Χαλκιδική, μιλώντας για υπερτιμημένες καταστάσεις.

«Σε έναν τόπο που έχει τόσο μεγάλη προσφορά από καταστήματα και υπηρεσίες και 550 χιλιόμετρα ακτογραμμής, είναι καθενός επιλογή το πού θα πάει. Υπάρχουν επιλογές για όλα τα βαλάντια. Από τη μια, αυξημένα έξοδα λόγω ακρίβειας, από την άλλη μειωμένοι εμπορικοί τζίροι, υπάρχει γενικότερα πρόβλημα», σημειώνει ο κ. Κουφίδης.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο κ. Θωμασούλης: «Δεν διώχνουμε τον Έλληνα, να μην τα ισοπεδώνουμε όλα. Οι περισσότεροι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη Χαλκιδική δεν είναι από τη Χαλκιδική. Εμείς γνωριζόμαστε μεταξύ μας και προσπαθούμε να κρατάμε νορμάλ τιμές και να διαφυλάσσουμε τον τόπο μας, ώστε να έρχεται σωστός κόσμος».